(GLO)- Sinh ra từ làng nên anh Rcom Dam Mơ Ai (31 tuổi, trú tại phường Đoàn Kết, thị xã Ayun Pa) luôn mang theo khát vọng gìn giữ, quảng bá tinh hoa văn hóa ẩm thực của dân tộc mình. Đến nay, những bước đi đầu tiên đã khẳng định con đường anh theo đuổi là đúng đắn.
Nặng lòng với ngã ba sông
Rcom Dam Mơ Ai sinh ra và lớn lên tại quê hương Ayun Pa, nơi ngã ba sông trù phú, nhiều sản vật từ tôm cá cho đến những món ăn đậm vị quê hương như: muối cá, canh lá mì… Mơ Ai kể, những năm học và làm việc tại TP. Hồ Chí Minh là khoảng thời gian anh luôn thấy nhớ nhà, nhớ những hương vị ẩm thực tỏa ra từ bếp lửa bập bùng.
Thế rồi, năm 25 tuổi, Mơ Ai gác lại hành trình mưu sinh nơi phố thị để trở về mảnh đất ngã ba sông với đam mê quảng bá ẩm thực Jrai. Anh khó có thể chấp nhận cảnh lũ trẻ của buôn làng giờ đây “thần tượng” những món như mì cay, trà sữa… nhưng đến một nồi canh lá mì, canh bột cũng không thể nấu được. Do đó, anh đã bắt đầu từ những điều rất nhỏ, đó là đăng tải lên trang facebook cá nhân những bài viết, hình ảnh về các món ăn khá lạ lẫm với nhiều người như: bọ vừng nấu lá tang liang (lá xoan rừng), dế cơm cuốn lá lốt, thịt nhái xào lá giang, thịt bò trộn huyết ứ, lòng gà um lá chuối… hay các món đã trở thành “thương hiệu” như: lá mì xào cà đắng, cà xóc, muối cá khô, lòng đắng (dé đắng)…
| |
| Anh Rcom Dam Mơ Ai mang một nỗi trăn trở lớn với ẩm thực Jrai. Ảnh: L.G |
Bất ngờ, những thông tin này nhanh chóng lan truyền trong cộng đồng, nhất là với những người con phương xa khi được tận thấy sự đặc sắc của ẩm thực của dân tộc mình. Năm 2018, Mơ Ai lập fanpage có tên “Jrai Food” nhằm lan tỏa mạnh mẽ hơn niềm cảm hứng mà mình đã tạo ra. Mơ Ai chia sẻ: “Mình đi khá nhiều nơi, học hỏi cách chế biến nhiều món từ những người già trong làng, thậm chí có những món rất ít người biết, tưởng rằng đã “thất truyền” nhưng mình vẫn muốn khôi phục. Khi mình đăng tải những món ăn đó lên, không ngờ rất nhiều người ủng hộ. Mình mong rằng điều này sẽ khơi dậy tình yêu của giới trẻ với ẩm thực Jrai, từ đó chung tay gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của dân tộc”. Fanpage “Jrai Food” hiện có gần 2.000 người theo dõi cùng với lượng tương tác khá lớn. Đây có lẽ là fanpage đầu tiên và duy nhất cho đến thời điểm hiện tại về ẩm thực Jrai ở Gia Lai, như một “thư viện” thu nhỏ đầy lôi cuốn.
Giấc mơ “khởi nghiệp” từ ẩm thực
Yêu Tây Nguyên qua ẩm thực
Anh Lê Xuân Danh (TP. Hà Nội): “Tôi từng có thời gian sống, làm việc tại Gia Lai và cũng được thưởng thức nhiều món đặc sản của đồng bào nơi đây. Tôi thực sự ấn tượng với những món ăn không dễ tìm thấy ở những vùng đất khác. Có một số món ban đầu hơi khó ăn, nhưng một khi đã yêu Tây Nguyên rồi, thử trải nghiệm Tây Nguyên qua ẩm thực rồi thì khó mà quên được. Bởi thế, khi có bạn trẻ lập ra trang Jrai Food trên facebook, tôi theo dõi rất thường xuyên và thấy như mình được sống với Tây Nguyên dù chỉ qua những tấm ảnh. Tôi mong một ngày nào đó có thể trở lại Gia Lai với bạn bè của mình để được cùng họ cảm nhận tinh tế ẩm thực nơi đây”. |
Trong suốt cuộc trò chuyện, đôi mắt Mơ Ai luôn ánh lên vẻ tự hào khi nhắc đến những sản vật của vùng đất mình đang sống. “Thiên nhiên dường như ưu ái vùng đất này khi các nguyên liệu làm nên bản sắc của ẩm thực Jrai như cây cỏ thơm hay lá é mọc ở đây cũng thơm hơn, vị đậm đà hơn vùng đất khác”-Mơ Ai nói. Tận dụng lợi thế đó, anh đã quyết định cho ra lò những sản phẩm đặc trưng để quảng bá văn hóa dân tộc. Hiện tại, anh đang tập trung làm các loại muối như: muối kiến, muối cá, muối sả, muối tang liang, muối cỏ, muối mật… Đặc biệt, anh còn ủ rượu cần với loại men truyền thống mang hương vị đặc trưng của núi rừng. Nhờ nhanh nhạy quảng bá trên mạng xã hội, 2 năm qua, các sản phẩm của anh dần vươn xa, từ những địa phương lân cận ra các tỉnh, thành miền Bắc. Hàng tháng, anh “xuất khẩu” hàng chục hộp muối và ghè rượu các loại. Dù mới chỉ sản xuất thủ công, nhưng bước đầu Mơ Ai đã tạo kế sinh nhai cho khá nhiều người dân tại địa phương khi thu mua những sản vật họ thu hái trên nương rẫy. Tuy lợi nhuận mỗi tháng mới chỉ khoảng 3-4 triệu đồng nhưng đây cũng là động lực để anh tiếp tục theo đuổi con đường này.
Anh Đoàn Văn Sáu (phường Hoa Lư, TP. Pleiku) bày tỏ: “Có lần tôi được tặng 1 hũ muối cỏ thơm Jrai Food chuyên dùng để chấm thịt nướng, lấy ra sử dụng ai cũng khen vì mùi vị thơm ngon đặc trưng. Tôi có theo dõi trang Jrai Food, thấy Mơ Ai có kiến thức, có điều kiện để đưa ẩm thực Jrai vươn xa, góp phần thúc đẩy du lịch Gia Lai phát triển”.
Tiếng lành đồn xa, Mơ Ai hiện là một trong những đầu bếp “trứ danh” tại nhiều chương trình có sự góp mặt của các món ăn truyền thống. Gần đây nhất, anh cùng ê kíp đầu bếp đã “đạo diễn” nhiều món ăn Jrai đặc sắc trong buổi lễ khánh thành nhà rông tại quán Nghệ nhân Ksor HNao (phường Đống Đa, TP. Pleiku) vào cuối tháng 12-2019. Mơ Ai thổ lộ, mong muốn của anh là mở 1 nhà hàng ẩm thực Jrai nho nhỏ để thỏa mãn đam mê với ẩm thực truyền thống.
LÊ GIA