Vạn Tường - thành phố lỡ hẹn

Cách TP Quảng Ngãi khoảng 30 km về hướng Đông Bắc, TP Vạn Tường (nay là khu đô thị (KĐT) Vạn Tường) với quy mô thiết kế lên đến hơn 3.800 ha, là nơi sinh sống của khoảng 20.000 dân. Từng được kỳ vọng là khu đô thị lõi, thu hút hàng vạn cư dân sinh sống bên cạnh Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và toàn Khu Kinh tế (KKT) Dung Quất (tỉnh Quảng Ngãi), qua gần 20 năm hình thành, Vạn Tường vẫn giậm chân tại chỗ.

Vài chục năm trước, Vạn Tường chỉ là những cánh rừng dương, bao bọc bởi cát trắng. Khi Nhà máy Lọc dầu Dung Quất được xây dựng, hàng chục dự án "tầm cỡ" cùng những con đường lớn thênh thang nhanh chóng mở ra, chạy sâu vào Vạn Tường.

 

Những con đường rộng thênh thang vắng bóng xe cộ ở Vạn Tường

Những tưởng Vạn Tường nhanh chóng vươn mình, trở thành khu đô thị sầm uất, bên cạnh Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Thế mà giờ đây, trên tuyến đường nối từ đại lộ Võ Văn Kiệt xuôi về hướng biển, xuống KĐT Vạn Tường buổi chiều tan tầm, không khí vắng lặng, thỉnh thoảng một vài ôtô vụt qua. Ven đường, vài người dân quê tất bật thu dọn nông sản sau một ngày vất vả.

Vào sâu hơn, nội ô của Vạn Tường là những đại lộ dọc ngang, những con đường vắt ngang qua rừng dương liễu. Ven các đại lộ, hàng chục công trình dang dở, dần sụp đổ. Rảo bước trên đại lộ là những đàn bò lững thững về nhà, thỉnh thoảng vài chiếc xe máy chạy ngang.

Chỉ vào một công trình rộng hàng ngàn mét vuông, xây dựng đến tầng thứ 3 rồi bỏ hoang, ông Nguyễn Tấn (ngụ xã Bình Hải, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) cho biết ở Vạn Tường có hàng chục công trình xây dựng dang dở rồi bỏ hoang kiểu này đã trên chục năm.

"Hồi xưa nhà máy lọc dầu mọc lên, hàng chục công trình hoành tráng này cũng xây dựng. Nhưng được một thời gian, những người chủ công trình làm cầm chừng, rồi bỏ mặc theo thời gian. Nhìn những khối nhà được xây dựng với số tiền hàng trăm tỉ đồng giờ hư hỏng hết, cỏ mọc um tùm, thấy mà xót!" - ông Tấn nói.

Công trình bỏ hoang trên thuộc dự án khu trung tâm khách sạn - nhà hàng, vui chơi giải trí Vạn Tường. Sở dĩ bỏ hoang gần chục năm qua do chủ đầu tư nhận thấy KKT Dung Quất quá ít dân, số doanh nghiệp hoạt động lèo tèo. "Nếu bỏ ra hàng trăm tỉ đồng xây dựng khách sạn, nhà hàng lớn trong khi nhu cầu không có, doanh nghiệp phát triển manh mún, nhiều nơi còn hoang sơ thì nhà đầu tư chỉ có phá sản" - đại diện chủ đầu tư dự án nói.

Cách khu trung tâm khách sạn - nhà hàng, vui chơi giải trí Vạn Tường không xa là khu nhà trung tâm vui chơi giải trí cho cán bộ, công nhân viên Nhà máy Đóng tàu Dung Quất có diện tích khá lớn, được xây dựng hoành tráng với hàng trăm phòng ở cùng nhiều công trình phụ trợ khác. Giống như nhiều công trình hoành tráng khác ở đây, sau một thời gian rầm rộ xây dựng, khu nhà rơi vào tình cảnh hoang tàn, tường rào hư hỏng, cỏ dại mọc um tùm.

Theo Ban Quản lý KKT Dung Quất, tại KKT này hiện có 12 công trình, dự án tiền tỉ bỏ hoang từ nhiều năm với tổng diện tích 270 ha; trong đó tập trung nhiều nhất ở các xã Bình Trị, Bình Hòa, Bình Hải - "trái tim" của Vạn Tường.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng Phòng Quản lý đầu tư thuộc Ban Quản lý KKT Dung Quất, cho biết những dự án chủ yếu là công trình nhà ở, dịch vụ, giải trí phục vụ cho chuyên gia, người lao động ở KKT. Tuy nhiên, do Vạn Tường phát triển chậm, nhu cầu thị trường không có nên phần lớn dự án đang xây dựng thì thua lỗ, phải dừng lại.

Trước việc TP Vạn Tường không phát triển như kỳ vọng, đến năm 2015, tỉnh Quảng Ngãi đã điều chỉnh quy hoạch, tên gọi của TP Vạn Tường thành KĐT Vạn Tường. Cuối năm 2015, HĐND tỉnh đã có nghị quyết công nhận Vạn Tường là đô thị loại V (diện tích 650 ha thuộc các thôn Vạn Tường, Thanh Thủy, Phước Thiện (xã Bình Hải) và thôn An Lộc (xã Bình Trị). Tiếp đó, UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo Ban Quản lý KKT Dung Quất và huyện Bình Sơn thống nhất các vấn đề liên quan đến việc nghiên cứu hình thành Trung tâm Chính trị - Hành chính huyện tại KĐT Vạn Tường. Đây được xem là giải pháp đột phá để Vạn Tường trở thành KĐT dịch vụ - thương mại - du lịch và công nghiệp phát triển như kỳ vọng... Tuy nhiên, đến nay việc thực hiện giải pháp này vẫn dừng lại ở... ý tưởng.

"Phát triển đô thị Vạn Tường là kỳ vọng rất lớn không chỉ với người dân khu Đông Bình Sơn mà còn với cả người dân Quảng Ngãi. Sau khi Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đi vào hoạt động, KKT Dung Quất hiện là điểm đến hấp dẫn của rất nhiều nhà đầu tư nhưng Vạn Tường chưa phát triển tương xứng, nếu như không muốn nói là đang giậm chân tại chỗ... Để những tiềm năng này ở Vạn Tường được "đánh thức", một mình Ban Quản lý KKT Dung Quất và huyện Bình Sơn không thể làm nổi mà phải có những đơn vị tư vấn chiến lược, sự hỗ trợ của các ban, ngành trên địa bàn tỉnh" - một lãnh đạo UBND huyện Bình Sơn chia sẻ.

TS Nguyễn Kim Hiệu, nguyên Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học Kỹ thuật tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng vấn đề quan trọng nhất đối với Vạn Tường hiện nay là rà soát lại quy hoạch hiện có để chỉnh sửa, bổ sung, thậm chí là quy hoạch mới cho phù hợp với thực tế và cả tương lai. Từ quy hoạch đó, từng bước hoàn thiện về hạ tầng, mời gọi nhà đầu tư cũng như đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa nơi đây.