Theo điều tra, tình trạng táo bón của người cao tuổi gấp đôi so với người trẻ tuổi. Nguyên nhân chính do giảm áp lực bụng và kích thích nhu động ruột, đó là suy giảm chức năng ruột xuất phát từ lão hóa.
Táo bón làm giảm sự thèm ăn, dẫn đến cơ thể suy nhược; nó cũng có thể khiến huyết áp tăng đột ngột, xảy ra hiện tượng nhồi máu não...
Các món ăn
- Rau, trái cây: Rau chứa nhiều chất xơ gây kích thích nhu động ruột, thúc đẩy bài tiết, nên ăn nhiều. Khi răng kém, không thể nhai nuốt rau, có thể xay thành nước trái cây để uống. Trái cây không chỉ chứa chất xơ mà còn chứa axít hữu cơ, có tác dụng kích thích nhu động ruột.
- Chuối: Đối với người đi tiêu khó, có thể ăn nhiều chuối. Chuối có tác dụng nhuận trường, làm mềm phân. Người bị táo bón thường giảm sự thèm ăn, do vậy có thể ăn ít, chia thành nhiều bữa nhưng tốt nhất hằng ngày ăn 1 trái chuối.
- Khoai lang: Người có nhu động ruột kém nên dùng thức ăn chứa nhiều xơ. Chất xơ trong khoai lang gấp đôi so với khoai tây; dùng khi hấp, luộc đều có hiệu quả nhưng với người dễ “sình bụng” không nên ăn nhiều, có thể ăn cả vỏ khoai lang. Không chỉ rễ, củ mà lá khoai lang cũng có tác dụng chống táo bón. Lá khoai lang non xào với dầu ăn, nêm ít muối và tiêu, hiệu quả không kém.
- Mật ong: Chất đường trong mật ong có thể làm mềm phân. Mật ong là thực phẩm giá trị dinh dưỡng rất cao, chứa protid, vitamin, khoáng tố và trên chục loại axít amin, rất thích hợp cho người già suy nhược. Điều trị táo bón cho người già, dùng mật ong 55 g thêm dầu mè 35 g, cho vào chén, khuấy đều với nước rồi đun thật sôi, mỗi sáng và tối dùng 1 lần, giúp đi tiêu được dễ dàng.
Những thức uống
- Rượu lô hội: Lô hội có tác dụng dược lý “ôn hòa”, ít tác dụng phụ, là thuốc làm mềm phân rất thích hợp cho người già. Lá lô hội xay ra nước cốt, ngày 2 ly, chia ra dùng 2-3 lần, điều trị táo bón hiệu quả. Rượu lô hội càng tốt, thích hợp cho người già và người hay bị táo bón, có thể thêm canh hoặc nước pha loãng để dùng.
Cách chế rượu lô hội: Lô hội 1 kg, mật ong 300 g, rượu gạo 1,8 lít. Lô hội rửa sạch, để ráo nước. Gọt bỏ gai, cả vỏ cho vào máy xay sinh tố. (Khi cắt lô hội, nước sẽ chảy ra ngay, nên động tác phải nhanh). Mật ong và lô hội chứa trong keo, đổ rượu gạo vào, đặt để nửa tháng. Gạn lọc qua vải, bảo quản tại nơi râm mát 3 tháng. Ngày dùng 2 ly, chia 2 lần. Lưu ý: Trước tiên, mật ong lắng xuống dưới nhưng sẽ tự hòa tan, không nên khuấy trộn. Rượu lô hội mang màu nâu nhạt. Lô hội có vị đắng đặc thù, sau khi để đông lạnh dễ uống hơn.
- Sinh tố bó xôi - cà rốt: Bó xôi 100 g, một củ cà rốt nhỏ cùng cho vào máy xay sinh tố. Đổ sinh tố này vào ly, thêm vào 1/2 ly sữa bò thì dùng.
- Sinh tố đào - sữa đậu nành: Đào 1 trái, bổ ra, bỏ hột. Sữa đậu nành 3/4 ly, nước cốt chanh 1/4 trái, mật ong 3 muỗng lớn và đào cho vào máy xay sinh tố.
- Sinh tố sung - sữa bò: Sung 2 quả, gọt vỏ, thái lát vừa, sữa bò 3/4 ly, mật ong 2 muỗng nhỏ trộn đầu. Tất cả cùng cho vào máy xay sinh tố, dùng uống từ từ trước bữa ăn sáng, sẽ có hiệu quả.
Tóm lại, việc ăn uống, vận động và thay đổi lối sống là 3 điểm chính trong điều trị táo bón. Ngoài ra, tập thói quen đi tiêu hằng ngày đúng giờ cũng rất quan trọng.
Lương y - dược sĩ Bàng Cẩm