Bộ KH-ĐT đã đề xuất danh mục 28 dự án cao tốc, trong đó có 23 dự án đầu tư công, 2 dự án đầu tư PPP và 3 dự án do VEC quản lý, với tổng nhu cầu vốn là 247.660 tỉ đồng.
 |
Các dự án cao tốc 2 làn xe sẽ được ưu tiên nâng cấp, mở rộng thời gian tới |
Cụ thể, 23 dự án đầu tư công được đề xuất nâng cấp, mở rộng cần nhu cầu vốn hơn 181.400 tỉ đồng, được chia thành hai nhóm.
Nhóm các dự án đang khai thác, gồm: Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hoà Liên, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.
Nhóm các dự án đang thi công, gồm: Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang, Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang; Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang.
Hai dự án PPP được đề xuất mở rộng với tổng nhu cầu vốn gần 43.200 tỉ đồng, gồm: Hoà Lạc - Hoà Bình (đang điều chỉnh chủ trương đầu tư), TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.
Ba dự án do VEC quản lý được đề xuất nâng cấp, gồm: Hà Nội - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, Cầu Giẽ - Ninh Bình. Nhu cầu vốn để mở rộng 3 đoạn tuyến cao tốc khoảng hơn 23.000 tỉ đồng.
Về khả năng cân đối nguồn vốn cho việc nâng cấp các tuyến cao tốc này, Bộ KH-ĐT cho biết, hiện nay, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 nguồn ngân sách T.Ư đã dự kiến cân đối được 15.506 tỉ đồng từ nguồn tăng thu năm 2022 và dự kiến tăng thu ngân sách T.Ư năm 2023 để nâng cấp, mở rộng 5 dự án.
Trong đó, dự án Cam Lộ - La Sơn được xem xét, cân đối 7.000 tỉ đồng nguồn tăng thu ngân sách T.Ư năm 2023. Bộ GTVT đang lấy ý kiến các địa phương để lập dự án đầu tư.
Dự án La Sơn - Hòa Liên được cân đối 3.011 tỉ đồng nguồn tăng thu ngân sách T.Ư năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chủ trương đầu tư. Bộ GTVT đang hoàn thiện để phê duyệt dự án, dự kiến khởi công năm 2024, hoàn thành năm 2025.
Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang được xem xét cân đối 2.000 tỉ đồng nguồn tăng thu ngân sách T.Ư năm 2023. Hiện, dự án đang triển khai thi công giai đoạn 1 với quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 trong năm 2025.
Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang được cân đối 1.500 tỉ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách T.Ư 2023, đang triển khai thi công giai đoạn 1 quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành trước ngày 19.5.2025.
Dự án Cao Bồ - Mai Sơn có tổng mức đầu tư 1.995 tỉ đồng. Trong đó, 1.200 tỉ đồng được bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách T.Ư năm 2022 và 795 tỉ đồng giai đoạn 2026 - 2030 của Bộ GTVT. Hiện, Bộ GTVT đã phê duyệt chủ trương đầu tư, dự kiến dự án khởi công trong năm 2024, hoàn thành năm 2026.
Số vốn còn thiếu khoảng 165.897 tỉ đồng dành cho 18 dự án nâng cấp, mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh lên quy mô quy hoạch.
Về vốn ngân sách địa phương, hiện có tỉnh Hoà Bình đã cam kết số vốn 3.257 tỉ đồng nguồn ngân sách địa phương tham gia dự án mở rộng cao tốc Hoà Lạc - Hoà Bình theo phương thức PPP.
Với việc thiếu hụt nguồn vốn rất lớn, để đáp ứng nhu cầu vốn nâng cấp mở rộng các tuyến cao tốc, Bộ KH-ĐT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép phát hành gói trái phiếu Chính phủ khoảng 165.000 tỉ đồng để đầu tư các dự án GTVT.
Lý giải cho các dự án được lựa chọn nâng cấp, theo Bộ KH-ĐT, việc đầu tư nâng cấp được đề nghị ưu tiên các đoạn quy mô 2 làn xe (đã hoàn thành, đang đầu tư) lên quy mô 4 làn xe để đảm bảo an toàn giao thông và đồng bộ trên toàn tuyến.
Việc triển khai sẽ thực hiện với các đoạn cao tốc đang mất an toàn giao thông nghiêm trọng (thường xuyên xảy ra tai nạn), đặc biệt trên trục cao tốc Bắc - Nam phía Đông, các đoạn có lưu lượng tăng cao gây ách tắc kéo dài, các dự án PPP đã đưa vào khai thác có khả năng thu xếp được nguồn vốn, thủ tục đầu tư thuận lợi.
Tiếp đến là ưu tiên đầu tư mở rộng toàn bộ các đoạn tuyến cao tốc có quy mô 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh đang khai thác lên quy mô theo quy hoạch trên trục cao tốc Bắc - Nam phía đông và các đoạn cao tốc kết nối tại cửa ngõ trung tâm thành phố lớn, giảm ùn tắc, bức xúc về kinh tế - xã hội.
Bên cạnh đó, việc đầu tư cần phù hợp với nguồn vốn, khả năng cân đối vốn và khả năng giải ngân vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của ngân sách T.Ư và ngân sách địa phương, phù hợp với quy định của pháp luật.
