(GLO)- Nằm ngay bên quốc lộ 25, gần trung tâm thị xã Ayun Pa, buôn Hoang 1, xã Ia Sao như một thế giới hoàn toàn khác. Ở đó, trong những nếp nhà sàn san sát vẫn phảng phất không gian sống đặc trưng của người Jrai ở vùng đất ngã ba sông này.
 |
| Mùa no ấm ở buôn Hoang 1. Ảnh: L.G |
Buôn Hoang 1 chỉ cách phố thị Ayun Pa đúng một cây cầu dài chưa đầy 100 mét-cầu sông Bờ. Nằm bên quốc lộ 25, nơi dòng sông Bờ hòa mình vào sông Ba, buôn Hoang 1 khiến những ai đặt chân đến cũng ngỡ ngàng thú vị. Già Ma Tuyên (65 tuổi) kể, ngày trước, người buôn Hoang sống trong những cánh rừng già ở phía núi Chư Jú trên kia. Thế rồi chiến tranh, bom đạn ập đến, lũ làng kéo nhau chạy tứ tán hết chỗ này đến chỗ khác. Đến đầu những năm 60 của thế kỷ trước, những vị tiền nhân của buôn chính thức chọn vị trí hiện tại làm chốn an cư. Khi ấy, buôn làng non trẻ chỉ vẻn vẹn 15 nóc nhà.
Nhìn tổng thể, buôn Hoang 1 tọa lạc trên một vùng đất có địa thế đẹp. Phía Bắc, ngôi làng được dòng sông Bờ uốn lượn vây quanh như dải lụa. Dòng sông bắt nguồn từ những con suối nhỏ ở núi cao mãi tận Đak Lak đổ về đây mang đến dòng nước mát cho lũ làng. Sông Bờ đã bao lần cuồn cuộn đỏ ngầu kéo lũ về, nhưng chưa bao giờ gây lụt cho người dân nơi đây. Bởi thế, với họ, sông Bờ dịu dàng và êm đềm như một nàng thiếu nữ. Đã bao năm nay, người buôn Hoang 1 sống nhờ nước sông Bờ. Ngay cả bây giờ, khi nước sạch đã về buôn, nhưng người Jrai bảo họ đã “nghiện” cái nước sông có vị ngọt đặc trưng ấy rồi. Chiều đến, các bà, các chị lại gùi bầu nước trên vai, ra bờ sông đào hố cát để lọc nước mang về. Ở dọc khúc sông vùng hạ nguồn này, chiều chiều người buôn Hoang 1 vẫn lũ lượt kéo nhau ra tắm. Họ nô đùa, họ ca hát rộn rã cả bến sông.
Ở phía Đông của buôn là cánh đồng lúa vàng ruộm những ngày tháng 3. Cánh đồng được ví như vùng “châu thổ” nho nhỏ nơi sông Ba đón nhận dòng nước từ núi rừng phía Tây hòa vào. Sau những ngày nước lên, chút phù sa còn ở lại khiến cánh đồng trở nên tươi tốt. Buôn Hoang 1 những ngày này đang bước vào vụ gặt, cánh đồng văng vẳng tiếng người gọi nhau í ới, tiếng máy suốt lúa rầm rì và không gian thơm lừng mùi lúa mới. Trên những con đường bê tông của buôn và sân trước hiên nhà sàn đều ánh lên một màu váng óng ả của lúa. Với những người xuất thân từ quê lúa, hành trình đến buôn Hoang 1 vừa như để tìm về chút xưa cũ vừa để khám phá một đồng bằng giữa cao nguyên.
Điều ấn tượng nhất ở buôn Hoang 1 với bất kỳ ai có lẽ chính là kiến trúc của những ngôi nhà sàn. Những ngôi nhà “thuần chất” Jrai được làm bằng gỗ, thẳng thớm như những chiếc hình hộp chữ nhật xếp quây quần bên nhau nhiều khi không theo một hàng lối nào. Già Ma Tuyên cho hay, mỗi nhà khi dựng vợ, gả chồng cho con, các gia đình lại làm thêm một ngôi nhà sàn ở khoảng đất trống cạnh nhà. Cứ thế, buôn Hoang 1 tựa như một quần thể những ngôi nhà sàn “bất quy tắc” một cách rất truyền thống.
Chiều ở buôn Hoang 1 thấm đẫm sắc màu bình dị mà chắc hẳn ai cũng tìm được sự thanh thản khi ghé thăm. Xung quanh bếp lửa mới nhóm dưới chân nhà sàn, lũ trẻ nhem nhẻm đất quây quần nô đùa bên các bà, các mẹ. Dạo bước buôn Hoang 1, tôi chợt nhớ về những rẻo cao Tây Bắc, nơi những ngôi làng bình dị như thế đã trở thành địa danh du lịch…
Lê Gia
