![Tượng đài có dòng chữ cổ được gọi là Arslan Kaya (còn được viết là Aslan Kaya), có nghĩa là "đá sư tử" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: Daphnusia)](https://cdn.baogialai.com.vn/images/c95cdd41465dfb6cc90976b7f4d2716049bda584fcbc547e0f4e7abc71d0caa57aea3fc23aacd5dd820d3accf3779dae50d39b57d2e79d72a1b6dc2dd7866221/5-6964-3361.jpg "Tượng đài có dòng chữ cổ được gọi là Arslan Kaya (còn được viết là Aslan Kaya), có nghĩa là "đá sư tử" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: Daphnusia)")
Mark Munn, giáo sư về lịch sử và khảo cổ học Hy Lạp cổ đại tại Đại học Tiểu bang Pennsylvania, Mỹ, cho biết đã giải mã được dòng chữ này trong một bài báo vừa được đăng trên tạp chí Kadmos.
Tượng đài, được khắc hình ảnh sư tử và nhân sư, được gọi là Arslan Kaya (còn được viết là Aslan Kaya), có nghĩa là "đá sư tử" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Chữ khắc này đánh vần là "Materan", một nữ thần của người Phrygians, người đã phát triển mạnh mẽ ở nơi hiện là Thổ Nhĩ Kỳ từ khoảng năm 1200 đến năm 600 trước Công nguyên. Họ biết bà "chỉ đơn giản là Mẹ".
Các nền văn hóa cổ đại khác cũng tôn kính Materan. "Người Hy Lạp biết bà là Mẹ của các vị thần", Munn nói, lưu ý rằng người La Mã gọi bà là "Magna Mater" hay "Mẹ vĩ đại". Vào thời điểm tượng đài được xây dựng, một vương quốc được gọi là Lydia, cũng rất tôn trọng Materan, có thể đã cai trị khu vực này.
Tượng đài bị hư hại nặng nề do thời tiết và cướp bóc, khiến cho dòng chữ khắc cực kỳ khó đọc. Để giải quyết bí ẩn, Munn đã chụp ảnh dòng chữ khắc một cách chi tiết khi ánh sáng tốt và xem xét lại các bức ảnh và hồ sơ cũ hơn về dòng chữ khắc.
Munn cho biết, rất có lý khi tượng đài mang tên Materan vì nó cũng chứa hình ảnh của nữ thần. Tên Materan có thể là một phần của dòng chữ khắc và có ý nghĩa lớn hơn việc giải thích ai là người đã ủy quyền cho dòng chữ khắc đó và Materan là ai.
Theo Hà Thu (TPO/nguồn Live Science)
