Hợp tác xã ở Gia Lai trước thách thức chuyển đổi số

(GLO)- Ứng dụng công nghệ trong hoạt động sản xuất và tiêu thụ sản phẩm là yêu cầu đặt ra đối với các hợp tác xã (HTX) trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Đây cũng là vấn đề mà các HTX trên địa bàn tỉnh Gia Lai đặc biệt quan tâm nhằm đổi mới hoạt động và tư duy sản xuất.

Hiệu quả bước đầu

Những năm gần đây, nhờ áp dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất kinh doanh lúa gạo mà HTX Nông nghiệp Chư A Thai (xã Ia Ake) đã trở thành đơn vị “đầu tàu” của huyện Phú Thiện trong chuyển đổi số. Hiện nay, HTX liên kết với nông dân canh tác hơn 215 ha lúa nước 2 vụ, trong đó có 140 ha lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP sử dụng các giống như: J02, ST24, ST25... Bình quân mỗi năm, HTX cung cấp 300-400 tấn gạo chất lượng cao cho người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

Ông Phạm Ngọc Nghĩa-Giám đốc HTX-cho biết: Ngoài các kênh bán hàng truyền thống, HTX đã thích ứng nhanh với công nghệ số thông qua các trang mạng xã hội như Zalo, Facebook, các kênh bán hàng online như Shopee, Lazada, portmart.vn, ocop.gialai.gov.vn hay xây dựng website để lan tỏa thương hiệu. Nhờ sự tiện lợi của công nghệ nên lượng hàng bán ra mỗi tháng tăng 10-15%. Hiện tại, HTX đã tuyển dụng 1 cử nhân quản trị kinh doanh, 1 cử nhân công nghệ thông tin vào làm việc. Các nhân viên bán hàng đều có máy vi tính kết nối internet để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Cũng là đơn vị đi đầu trong chuyển đổi số, thời gian qua, HTX Nông nghiệp và dịch vụ Nam Yang (huyện Đak Đoa) đã xây dựng thành công sản phẩm hồ tiêu hữu cơ, được tổ chức quốc tế Union công nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ của Hoa Kỳ và châu Âu. Ngoài ra, HTX cũng đã xây dựng thành công thương hiệu cà phê Đak Yang nhờ vào việc canh tác theo phương pháp hữu cơ. Các sản phẩm hồ tiêu hữu cơ được HTX chế biến đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu. Đến nay, HTX có 6 sản phẩm đạt 3-4 sao OCOP cấp tỉnh.

Ông Nguyễn Tấn Công-Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX-cho biết: Hợp tác xã có 110 thành viên canh tác 80 ha hồ tiêu và 120 ha cà phê. Để có sản phẩm chất lượng, HTX sử dụng phần mềm quản lý xác định từng vườn, địa điểm sản xuất, ngày bón phân và định lượng bón, thu hoạch, chế biến... Cùng với đó, HTX sử dụng mạng xã hội Zalo, Facebook, lập website cũng như tham gia các sàn thương mại điện tử để quảng bá, giới thiệu, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm. “Việc ứng dụng công nghệ số giúp các thành viên HTX canh tác theo quy trình sản xuất đầy đủ để tạo sự tin tưởng cho người tiêu dùng cũng như các đối tác”-ông Công nói.

Với việc đa dạng hóa phương thức tiếp cận thị trường thông qua chuyển đổi số, thời gian qua, các sản phẩm của HTX Mật ong Phương Di Ia Grai (xã Ia Dêr, huyện Ia Grai) đã được nhiều khách hàng tin dùng. Với hơn 10 ngàn đàn ong, hàng năm, HTX sản xuất được 300 tấn mật để cung ứng ra thị trường. Bà Trần Thị Hoàng Anh-Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX-cho hay: “Việc thay đổi phương thức kinh doanh từ bán hàng truyền thống sang trực tuyến đã giúp chúng tôi mở rộng đối tượng khách hàng. Nhờ đó, số lượng hàng hóa tiêu thụ tăng đáng kể, giúp nâng cao thu nhập cho các thành viên. Chúng tôi tích cực sử dụng Facebook, Zalo, website của đơn vị đăng tải hình ảnh, thông tin về nguồn gốc, công dụng sản phẩm tới khách hàng để tìm kiếm, mở rộng thị trường. Hiện nay, các sản phẩm của HTX đã có mặt tại hơn 20 cửa hàng, đại lý trên cả nước”.

Ông Phan Đình Thắm-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Ia Grai-cho biết: Trên địa bàn huyện có 16 HTX nông nghiệp với hơn 2.165 thành viên; doanh thu trung bình của mỗi HTX đạt trên 2,3 tỷ đồng/năm. Trong số này, nhiều HTX bắt đầu ứng dụng công nghệ số trong quảng bá, mở rộng thị trường. Bước đầu, nhiều HTX đã áp dụng các trang mạng xã hội cũng như chủ động xây dựng website, tham gia các hoạt động kinh doanh, quảng cáo trên các sàn thương mại điện tử giúp sản phẩm tiêu thụ thuận lợi hơn và nâng cao giá trị.

Đổi mới hoạt động và tư duy sản xuất

Thực tế cho thấy, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến trong quản lý vận hành và tiêu thụ sản phẩm đang mang lại nhiều lợi ích cho các HTX. Tuy nhiên, công cuộc chuyển đổi số vẫn còn không ít khó khăn, thách thức đối với các HTX.

Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Mật ong Phương Di Ia Grai cho hay: Mặc dù sản phẩm mật ong đa hoa của HTX đã được UBND tỉnh chứng nhận OCOP 4 sao nhưng chúng tôi vẫn chưa có vùng nuôi ong ổn định, đến mùa phải lựa chọn vùng để di chuyển đàn. Ngoài ra, quy trình quản lý nhật ký nuôi ong của HTX vẫn chủ yếu thông qua ghi chép bằng tay, chưa áp dụng nhật ký điện tử. “Thời gian tới, chúng tôi sẽ từng bước nâng cao tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm mật ong cũng như chọn vùng nuôi ổn định. Đồng thời, tập huấn cho các hộ thành viên nuôi theo đúng quy trình của HTX để từng bước chuyển đổi sang quản lý sản xuất, tiêu thụ bằng công nghệ thiết bị số”-bà Trần Thị Hoàng Anh thông tin.

Còn ông Nguyễn Tấn Công thì cho hay: Việc ứng dụng công nghệ mang lại nhiều giá trị cho HTX. Tuy nhiên, hiện nay, Nhà nước vẫn chưa có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho các HTX trong quá trình chuyển đổi số. Ngoài ra, do các thành viên HTX đa số là nông dân nên việc tiếp cận công nghệ số còn chưa thật hiệu quả. “Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong thời gian đến, chúng tôi đã ký kết hợp tác với Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và PTNT 2 (Bộ Nông nghiệp và PTNT) hỗ trợ HTX phát triển bền vững. Cụ thể, đơn vị này triển khai kế hoạch, hỗ trợ tư vấn cho HTX ứng dụng công nghệ số trong hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý dữ liệu; vận động các thành viên HTX cùng tham gia sử dụng các phần mềm như: nhật ký sản xuất điện tử Facefarm, tạo QR Code để truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm và phần mềm kế toán Waca dành riêng cho các HTX nông nghiệp; tư vấn hoạt động quảng bá, phát triển thương hiệu sản phẩm, dịch vụ của HTX... Đây sẽ là tiền đề để cụ thể hóa định hướng chuyển đổi số cho HTX”-ông Công kỳ vọng.
 

Trong khi đó, ông Phạm Ngọc Nghĩa thì cho rằng: Hiện nay, khó khăn nhất của HTX là nguồn vốn. Nhiều doanh nghiệp đăng ký mua sản phẩm nhưng chúng tôi lại không có vốn để thu mua lúa trong dân. Thời gian tới, các ngành chức năng của tỉnh cần mở các lớp tập huấn để HTX nắm bắt các thông tin, công nghệ mới trong hoạt động sản xuất kinh doanh. “Được Bộ Nông nghiệp và PTNT chọn xây dựng HTX nông nghiệp kiểu mẫu giai đoạn 2022-2025, thời gian tới, HTX sẽ đẩy mạnh liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị lúa gạo chất lượng cao để mở rộng thị trường tiêu thụ. Đồng thời, đầu tư nâng cấp dây chuyền thiết bị chế biến gạo, bao bì nhãn mác, xây dựng mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm; tập trung chuyển đổi số trong sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm gạo để mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân trên địa bàn”-ông Nghĩa thông tin.

Những năm gần đây, Liên minh HTX tỉnh đã phát huy vai trò cầu nối giúp các HTX tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam để đầu tư phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Ông Nguyễn Mậu Phong-Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh-cho hay: Hiện nay, nhiều HTX bắt đầu ứng dụng công nghệ số, chuyển từ nông nghiệp thủ công sang nông nghiệp thông minh; chủ động xây dựng website, tham gia các hoạt động kinh doanh, quảng cáo trực tuyến trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử... Tuy nhiên, nhiều HTX gặp khó khăn trong chuyển đổi số do quy mô nhỏ, năng lực sản xuất kinh doanh còn hạn chế, chưa thể hiện vai trò sản xuất theo chuỗi giá trị. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ HTX đa phần lớn tuổi, trình độ, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế, kém nhanh nhạy cũng là rào cản lớn của các HTX trong quá trình chuyển đổi số.

“Thời gian đến, chúng tôi sẽ tham mưu giúp UBND tỉnh mở các lớp tập huấn, đào tạo cho cán bộ chủ chốt của các HTX, trong đó chú trọng xây dựng kế hoạch chuyển đổi số. Đồng thời, khảo sát, lựa chọn một số HTX để xây dựng các điển hình về chuyển đổi số, sau đó nhân rộng mô hình hiệu quả. Bởi lẽ, chuyển đổi số là giải pháp quan trọng, là xu hướng tất yếu để các HTX nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất, tham gia vào chuỗi giá trị. Đặc biệt, việc chuyển đổi số giúp các HTX tìm kiếm được mô hình hoạt động kinh doanh linh hoạt hơn”-ông Phong thông tin.
 

NGỌC SANG - HÀ PHƯƠNG