(GLO)- Hợp tác xã (HTX) kiểu mới là mô hình hoạt động sản xuất và dịch vụ mang tính cộng đồng, tự nguyện và ban đầu được sự hỗ trợ của Nhà nước để phát triển. Hợp tác xã phải thu hút những người lao động tham gia trên cơ sở tự nguyện và phải có đề án, mục tiêu hoạt động, có những người điều hành am hiểu về sản xuất và kinh tế thị trường, phải tìm được đầu ra cho sản phẩm, phải mang lại lợi ích thiết thực cho các thành viên. Đó là những yêu cầu không hề dễ dàng đối với những vùng nông nghiệp, nông thôn còn chưa phát triển, còn nặng những định kiến về mô hình HTX kiểu cũ.
Với các thành viên thì cách thuyết phục tốt nhất là hiệu quả thực tế chứ không phải tuyên truyền chung chung về lợi ích của HTX. Có một lợi ích có thể thấy được ngay nếu thành lập HTX là khi mô hình này hoạt động hiệu quả thì việc vay vốn tín dụng sẽ dễ dàng hơn so với những hộ kinh tế cá thể. Nhưng vay được vốn là một chuyện, còn sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay lại là chuyện khác, mà đó mới là yếu tố then chốt. Nếu HTX hoạt động không hiệu quả, sản phẩm không có đầu ra ổn định, thành viên không có thu nhập khá hơn khi chưa tham gia HTX thì vốn vay sẽ “lãi mẹ đẻ lãi con”, dễ dẫn đến phá sản, gây tâm lý xấu cho thành viên tham gia.
 |
| Gia Lai cần mạnh mẽ xúc tiến đầu tư để có những doanh nghiệp nước ngoài chuyên sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tham gia sản xuất trực tiếp tại địa phương (ảnh internet) |
Gia Lai có thế mạnh về đất đai, có khả năng tạo được sự đa dạng về sản phẩm, nhất là sản phẩm nông nghiệp. Cái thiếu đầu tiên để các HTX của tỉnh có thể hoạt động hiệu quả chính là những người điều hành có năng lực, từ đó dẫn tới thiếu nguồn vốn và không phát huy được yếu tố công nghệ hết sức cần thiết cho sự phát triển của HTX kiểu mới.
Do quy mô các HTX còn nhỏ, năng lực quản lý còn hạn chế, cơ sở vật chất còn thiếu thốn nên chưa tiếp cận với nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng. Nhiều HTX nông nghiệp còn lúng túng trong định hướng hoạt động và đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Số lượng HTX hoạt động không hiệu quả còn nhiều, lợi nhuận sau khi phân phối đạt thấp. Các chuyên gia Nhật Bản và Thái Lan khi đi thực tế một số địa phương và HTX ở Gia Lai cũng nhận thấy mô hình HTX của tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế.
Hợp tác xã phải xây dựng theo đúng mô hình của thế giới. Tuy là một tổ chức kinh tế nhưng bên cạnh phát triển kinh tế, HTX cũng phải phát triển cộng đồng, phải cung ứng dịch vụ. Hơn nữa, HTX phải có nhiều người để tận dụng lợi thế mua chung, bán chung. Chuyên gia về HTX của Nhật Bản Matsuda Masahiro nhận xét: Khi đến Việt Nam, tôi thấy có những người lãnh đạo HTX còn khá trẻ. Đây là nhân tố mới, cần phát huy và bồi dưỡng để tiếp tục thúc đẩy HTX phát triển. Bên cạnh đó, việc tham gia quản lý của chính quyền đối với HTX cũng quan trọng không kém vì có thể hỗ trợ, giúp đỡ HTX phát triển bền vững ở giai đoạn đầu, sau đó mới từ từ “thoát ra”.
Những người trẻ có học, có nhiệt huyết chính là nguồn nhân lực lãnh đạo các HTX kiểu mới. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ có hiệu quả của Nhà nước cũng giúp cho HTX thoát khỏi những khó khăn ban đầu và đặt được nền móng cho sự tồn tại, phát triển.
Về mô hình HTX thì cần những sáng tạo để thu hút thành viên và tạo sự liên kết cộng đồng trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Như ở Đồng Tháp, mô hình “Hội quán” đang được nhân rộng vì nó đặt nặng vào chuyện các thành viên giúp nhau trong kỹ thuật sản xuất và đặc biệt là giúp nhau tìm đầu ra cho sản phẩm. Không chỉ cấy lúa mới cần mô hình HTX hay “Hội quán”, mà trồng rau, trồng hoa, trồng cây công nghiệp dài ngày, cây ăn quả cũng rất cần những mô hình này cho việc đưa công nghệ mới vào sản xuất và tìm đầu ra cho sản phẩm.
Thêm nữa, Gia Lai cần mạnh mẽ xúc tiến đầu tư để có những doanh nghiệp nước ngoài chuyên sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tham gia sản xuất trực tiếp tại địa phương. Đó sẽ là những “đầu tàu” về sản xuất tiên tiến thu hút được sự quan tâm của người dân bản địa. Từ đó, người dân có thể học tập cách đưa công nghệ mới vào sản xuất, bảo đảm tiêu chuẩn an toàn cho sản phẩm mình làm ra để có thể bán được rộng rãi.
Những mô hình HTX tiên tiến ở nước ngoài không hiếm. Và sự thành công của họ là rất rõ ràng. Rất cần tham khảo những mô hình ấy, nhưng lại phải tính cho được những mô hình thích hợp nhất cho địa phương mình, trong những điều kiện cụ thể của mình.
THANH THẢO
