Tìm thấy hàng chục thiên hà lùn siêu đặc

Những thiên hà lùn siêu đặc mới phát hiện có khả năng cao thuộc về chòm sao Thiên Lô (Fornax). Khám phá thiên văn học đáng chú này được công bố mới đây trên arXiv.org.

Thiên hà lùn siêu đặc là những thiên hà rất gọn với số lượng sao lớn, sức chứa khoảng 100 triệu ngôi sao. Chúng hiển thị khối lượng, màu sắc và độ kim loại giữa những cụm sao cầu và các thiên hà lùn loại sơ khai. Những hệ sao siêu nhỏ này có thể cung cấp những hiểu biết quan trọng về sự hình thành và tiến hóa của các thiên hà trong vũ trụ.

 

Các thiên hà lùn siêu đặc xung quanh những thiên hà sáng nhất trong chòm sao Thiên Lô. Ảnh: Đại học Groningen.

Chòm sao Thiên Lô cách trái đất khoảng 65 triệu năm ánh sáng. Thiên Lô là cụm thiên hà, hay quần tụ thiên hà, giàu thứ 2 trong khu vực gần đó. Do vị trí tương đối gần nhau, đây là nguồn thông tin có giá trị về các cụm thiên hà nói chung.

Các quan sát trước đây về chòm sao Thiên Lô đã phát hiện tổng cộng 61 thành viên thiên hà lùn siêu đặc.

Giờ đây, nhóm các nhà thiên văn học do Teymoor Saifollahi, Đại học Groningen, Hà Lan dẫn đầu, báo cáo việc phát hiện hàng chục thiên hà lùn siêu đặc tiềm năng mới có thể liên quan tới chòm Thiên Lô.

Qua phân tích dữ liệu từ Khảo sát Sâu Thiên Lô (FDS), Khảo sát Bán cầu Viễn cảnh (VHS) và bộ dữ liệu lưu trữ từ Kính thiên văn khảo sát hồng ngoại và nhìn thấy được cho thiên văn học (VISTA), các nhà thiên văn học xác định được 44 thiên hà lùn siêu đặc ứng viên ở vùng bên ngoài chòm sao này.

Ban đầu, nhóm nghiên cứu chọn 220 ứng viên thiên hà lùn siêu đặc và từ mẫu này chọn 44 ứng viên có xác suất cao hơn là thiên hà lùn siêu đặc thực. Hầu hết ứng viên thiên hà lùn siêu đặc mới được phát hiện đều nằm bên ngoài lõi của chòm Thiên Lô (cách trung tâm của chòm sao này hơn 1.170 năm ánh sáng).

Các nhà nghiên cứu cho biết, gần một nửa số thiên hà lùn siêu đặc mới được tìm thấy ở vùng bên ngoài chòm Thiên Lô dường như là các thiên hà lùn siêu đặc bên trong chòm sao. Các nhà thiên văn lưu ý, nhóm thiên hà lùn siêu đặc này có thể được hình thành trong môi trường mật độ thấp và đại diện cho các quần thể thiên hà lùn siêu đặc di chuyển về phía chòm sao dưới tác động của lực hấp dẫn.

Nghiên cứu cũng xác định hai mật độ thiên hà lùn siêu đặc lớn quá mức bên ngoài lõi của chòm Thiên Lô ở phía bắc và phía tây.

Các tác giả của bài báo nói rằng, cần thêm các nghiên cứu về quang phổ học và vận tốc xuyên tâm để xác nhận tư cách thành viên của các ứng viên thiên hà lùn siêu đặc. Các phép đo này cũng sẽ làm sáng tỏ hơn về nguồn gốc của những thiên hà lùn siêu đặc này.