Tin con gái chú Út nhà hàng xóm sắp về khiến làng xôn xao. Gã nghe vợ bàn với mẹ mua thêm ít thùng mì, mấy lon sữa, vài lốc giấy vệ sinh, mấy cân mì khô, mắm muối xì dầu… Cứ mua hết những thứ cần thiết dùng trong vài tháng.
 |
| Minh họa: VĂN TIN |
Vuông vườn được xới cẩn thận gieo hạt xanh ươm, cải con chen nhau mọc. Giàn mướp vươn mình bên hồ cá lúc lỉu quả, mấy luống cà phơn phớt những đóa tím mênh mang. Bầy gà dẫn con bới giun tục tục quanh gốc mận già, nhánh mận sai quả oằn mình rơi đầy gốc. Gã vịn tay vào một nhánh cụt, kỷ niệm cũ tràn về xâm kín buồng tim.
Ngày ấy, mỗi độ hè, gã thường về nhốt mình trong căn gác chật hẹp. Bằng trang lứa chúng bạn đã vợ con đề huề. Cuộc mưu sinh của đất nghèo chưa bao giờ là dễ dàng. Những thửa ruộng cằn khô cỏ chỉ, những đám sình chi chít hàn the, những bờ bãi khoai bắp nối nhau san sát. Chúng như vắt kiệt tuổi xuân của người nông dân. Nhìn lũ bạn mải lo cơm áo, nhìn lại mình sạch sẽ tinh tươm dưới giảng đường, gã thấy mình thật may mắn.
Sáng ấy, chú Út mang cày qua thật sớm, lúc sương còn ngái ngủ trên các tán lá, lúc bầy gà chưa kịp rời chuồng bới đất tìm mồi, đã nghe chó sủa inh ỏi. Bếp mẹ rực lửa, những nhánh tàu cau khô ngùn ngụt cháy, lửa liếm chiếc ấm sứt một bên quai như vuốt ve âu yếm. Gã chẳng buồn dậy, đêm qua thức thật khuya bên bản vẽ, những gam màu sáng tối nhập nhoạng dưới ánh đèn mờ. Gã nhớ cô bạn gái cũ và cái bĩu môi khinh rẻ, chiếc váy hường điệu đà lẩn khuất giữa dòng người vội vàng. Lời chia tay nhẹ bâng không tốn của nàng một giọt nước mắt, nhưng đọng lại trong gã cả vũng tăm tối. Gã nhúng bút vào nghiên mực, rồi thẳng tay ném vào khoảng không, tường loang lổ chi chít màu, tấm giấy điều hứng lấy những giọt vô thức tạo nên bức tranh hư thực. Gã nằm thêm hồi lâu, lại có tiếng nhặng xị của con Ki. Gã cố kéo chăn trùm kín đầu, giấc ngủ về theo mướt mát, xanh xao.
Giật mình bởi tiếng hét thất thanh, gã lật đật chạy xuống, căn gác rung lên theo mỗi bước chân qua. Nơi gốc mận, cô bé bị treo lơ lửng trên cành, nhánh mận gãy cụp với mớ quả đỏ mọng nham nhở vết răng dơi, quả rơi đầy gốc. Chiếc áo cũ bị móc vào một nhánh cụt, mặt con bé xanh rờn khiếp đảm. Gã vừa hoảng vừa buồn cười, vội đưa tay hứng lấy. Vừa hay chiếc áo không chịu được sức nặng, rách toạc một đường. Con bé lăn lông lốc từ mái chuồng heo xuống tay gã. Cú va chạm khá mạnh khiến gã suýt ngã dụi. Mẹ gã ôm lấy con bé hú hồn hú vía. Mặt nó cắt không còn giọt máu.
*
* *
Quê gã có nghề trồng lài, mẹ gã là người đầu tiên mang giống cây từ vườn ươm về thực nghiệm. Ban đầu nhiều bỡ ngỡ. Từ khâu chọn đất bón phân, đến tưới nước tỉa cành, rồi khử sâu trừ bệnh. Lài thuộc giống dễ trồng, sống được trên nhiều loại đất, nhưng phải cao ráo đủ ánh sáng, tưới nước đều đặn mới cho năng suất cao. Để có được những nụ hoa to khỏe múp míp, không bị tím bông, đốm lá, không chết bụi khô cành, hoa thơm hương, mẹ gã đã phải quần quật suốt ngày. Chú Út được mẹ tin cậy thuê giao trọng trách đó.
Mỗi trưa, khi mọi người trong nhà nghỉ ngơi sau một buổi làm mệt nhoài thì gã lại thấy cô bé ấy xuất hiện. Với chiếc mũ rộng vành, chiếc áo khoác ngả màu cháo lòng, một chiếc túi cài bên hông. Hai tay cô bé thoăn thoắt hái những đóa lài bung nụ. Dưới cái nắng gay gắt, mặt cô bé ửng đỏ, mồ hôi mướt ướt đẫm cả vạt áo. Những ngón tay cứ thoăn thoắt một động tác quen thuộc. Không có tiếng cười đùa, chỉ có bước chân vội vã của những người hái lài thuê. Họ như chạy đua với thời gian.
Lài thường được hái từ lúc mười giờ sáng đến tận chiều muộn. Nhưng phải tầm ba giờ đến sáu giờ chiều, chính là lúc lài tụ hương. Những bông hái không kịp, qua đêm sương ủ, sớm mai nở bung coi như bỏ, không bán được.
Hôm nào trời trở dông, cả nhà tập trung hái sợ gặp cơn mưa sớm. Những luống đất chen chúc chân người, những đôi tay thuần thục hối hả. Những nụ hoa chúm chím trốn lẫn trong tán lá xanh như chơi trò trốn tìm, thách thức đôi mắt tinh tường vạch nhặt.
Mưa. Từng giọt lộp độp rơi trên mái đầu, chiếc mũ rộng vành oằn xuống. Con bé cố gập người nhặt nốt những nụ còn sót lại nơi tán lá. Nó bảo, mấy bông này không hái được, gặp cơn mưa sẽ bung tơi tả, nhạt hương. Lúc đó không dùng được nữa. Lài chỉ có giá trị khi căng nụ mà thôi.
Gã từng thấy cô bé ấy trầm ngâm bên những đóa hoa trốn nơi góc lá, vẻ tiếc nuối pha lẫn hối hận. Như thể chính mình đã để các em hoa ấy chịu mưa, dầm sương mà bung bét. Con bé theo ba mỗi sớm dắt trâu cày, mỗi trưa hái lài thuê kiếm tiền sách vở. Chiều chăn trâu thường ôm theo cuốn sách nhàu cũ. Chắc được đọc đi đọc lại nhiều lần đến sứt gáy, lờn chỉ.
Gã bị ấn tượng mạnh bởi đôi mắt xanh như hồ thu, vầng trán rộng thông minh cùng mái tóc dài đen mượt. Mười hai tuổi, con bé phổng phao dù cơm độn, muối vừng. Ai cũng gọi bằng cái tên Gái mặn mà duyên dáng. Gái thường hay lân la bên giá sách của gã mỗi độ qua nhà, đôi mắt ánh lên niềm khát khao.
*
* *
Bẵng đi một thời gian gã không về thăm quê, thăm mẹ. Cuộc mưu sinh cuốn gã vào những dự án triền miên. Cô bé nghèo phải bỏ học theo người quen vào tận Sài thành hoa lệ. Cuộc đời lam lũ không vùi được nét đẹp quê mùa chân chất. Lọt vào mắt xanh của người thương lái giàu có, rồi theo người ta làm lẽ tận bên Tàu. Cuộc đời cô rẽ sang chương mới, chắc có thênh thang.
Bao nhiêu năm Gái không về thăm nhà, nhưng quà cáp cho mẹ cha vẫn đều tăm tắp. Thi thoảng gã nghe mẹ kể chuyện cái Gái nhà chú Út giờ giàu lắm, ăn trắng mặc trơn. Còn gửi quà cho cả xóm. Những thùng quần áo cũ được giặt tinh tươm sặc mùi long não, những lọ dầu trị bệnh đau nhức xương khớp, những gói rễ cây bọc bằng mấy tấm giấy chằng chịt tiếng Tàu, chú Út bảo thuốc quý. Cả xóm chen chúc chia nhau từng hũ cao dầu, xúm xít lựa những chiếc áo đủ màu sắc, rộng thùng thình lạ lẫm. Ấy là những ngày khốn khó. Giờ khu công nghiệp mọc lên như nấm, cuộc sống đổi thay. Những thùng đồ Gái gửi về cũng thưa thớt hẳn.
*
* *
Rồi cả thế giới quáng quàng vì dịch giã. Bên kia biên giới, đôi chân Gái bồn chồn tìm về cố hương. Cú vượt biên trái phép khiến Gái và những người đi cùng bị bắt lại nơi cửa khẩu. Qua xét nghiệm cho kết quả dương tính với Covid, Gái cùng đứa con nhỏ được đưa đến trạm cách ly tập trung gần đó để điều trị.
Thông tin rò rỉ về. Làng xóm xôn xao. Chú Út chết ruột chết gan. Gã nghe buồn quá, lòng chấp chới những câu chuyện rời rạc. Nhớ ánh mắt thảng thốt ngạc nhiên pha lẫn thẹn thùng của Gái lúc vô tình nhìn thấy bức tranh gã vẽ cô bé bên đóa hoa lài, ánh mắt rực sáng nhưng không giấu được nét u buồn bên khóm hoa trắng nở dè dặt. Là Gái. Gái in đậm trong tim gã những ngày hè xa xưa.
Gái không qua khỏi. Nhúm tro được đậy kín trong chiếc lọ nhỏ và bọc trong một vuông vải đỏ đầy ám ảnh. Cả thế giới để tang cho những số phận không may mắn. Bên kia, nhà chồng Gái cũng không ai còn vì dịch, đứa con nhỏ bơ vơ được đưa về Việt Nam.
Ngày đón cháu, chú Út như ngã quỵ. Vuông vải đỏ ôm lấy hũ tro cốt lạnh tái lòng. Đứa nhỏ đã qua thời gian cách ly, xanh xao gầy gò trong mớ đồ nhàu nhĩ. Ánh mắt nó thẳm sâu. Nó ít nói và trầm buồn. Chắc được Gái dạy nói tiếng mẹ đẻ từ lúc lọt lòng, cất giọng Việt lơ lớ.
Đứa nhỏ được ông bà thương yêu hết mực, nhưng không giấu được vẻ côi cút. Suốt ngày chơi bên mớ cọ vẽ, lặng lẽ với những gam màu vàng cam rực rỡ. Thi thoảng, nó đưa mắt nhìn vào xa xăm vô định, như tìm kiếm điều gì.
Gã nhìn qua bức vách, chỉ một bức tường mỏng, dăm hàng cây thưa. Phiên bản hoàn hảo của Gái ngồi đấy, mái tóc đen mượt phủ kín đôi vai gầy xanh xao. Phải làm một điều gì đó cho Gái, cho con bé. Nó đã quá thiệt thòi rồi. Bên kia, chú Út đang quàng thêm khăn cho cháu, miệng húng hắng ho không thành tiếng. Cơn gió mùa tràn về mang theo cái lạnh mơn mơn.
Gã bước xuống ra tháo cổng. Từng tia nắng nhảy múa nơi hàng râm bụt. Nhánh mận già có bầy chim chuyền cành tíu tít vui nhộn. Từng chùm bông mận li ti rải trắng một bên lối đi. Gã lên phòng lục mớ giá cọ giấy vẽ, ống màu. Bên kia khu vườn, con bé giương mắt nhìn người lạ, nhìn giá vẽ và ống giấy kè kè bên sườn, mắt nó ngời lên hạnh phúc.
Gã ngoắc tay, mắt con bé mở to ái ngại, tay ôm chặt lấy tay ông. Chú Út vuốt tóc cháu trấn an, nhìn gã bằng cái nhìn đầy ắp nỗi niềm.
Gã lại nhớ Gái với cánh bông trắng tinh khiết nở bung trên tay. Gã tự nhủ lòng đã biết cách đưa con bé ra khỏi khu vườn chật hẹp của chú Út rồi, hay ít ra, gã cũng sẽ đưa được con bé về với thiên nhiên, với cuộc sống bình thường theo cách của riêng gã. Mong rằng nơi xa ấy, Gái sẽ an lòng. Cõi vô vi thơm hương một loài hoa cánh trắng.
Theo HỒ LOAN (QNO)
