(GLO)- Với đặc tính không kén đất, chịu được khô hạn nên cây điều đã bén rễ trên vùng đất Ia Lâu, Ia Piơr (huyện Chư Prông, Gia Lai) từ rất sớm và được người dân gọi là “cây xóa nghèo”. Tuy nhiên, hầu hết các hộ trồng điều nơi đây vẫn giữ quan niệm “trồng chơi ăn thật”, ít đầu tư chăm sóc vườn cây. Trước thực tế này, huyện Chư Prông đã quan tâm hỗ trợ giống, kỹ thuật để bà con nâng cao hiệu quả sản xuất.
Không chăm sóc... cũng có ăn
Cây điều được đưa về trồng thử nghiệm tại Ia Lâu và Ia Piơr cách đây hơn 20 năm. So với các loại cây trồng khác thì cây điều sinh trưởng và phát triển tốt hơn. Chính vì vậy, nhiều người dân quan niệm trồng điều chẳng cần chăm sóc, bón phân... cũng có ăn.
Bởi quan niệm không đúng đắn ấy, suốt những năm qua, diện tích điều tại xã Ia Lâu, Ia Piơr chưa thật sự mang lại giá trị kinh tế cho người dân. Là người có thâm niên trồng điều, anh Vi Văn Quảng (thôn Lũng Vân, xã Ia Lâu) cho biết, loại cây này trước đây được trồng xen canh với quy mô nhỏ lẻ trong vườn nhà. “Gia đình tôi trồng 120 cây điều ngay cạnh nhà nhưng cũng nghĩ chỉ trồng chơi nên không bón phân, cắt tỉa cành, tưới nước. Năm nào thời tiết thuận lợi thì điều được mùa, còn không thì cũng chẳng mất mát gì”-anh Quảng chia sẻ.
| Những cây điều sau khi ghép cho rất nhiều quả. Ảnh: H.P |
Tương tự, hộ ông Lê Văn Biến (làng Me, xã Ia Piơr) trồng hơn 3 ha điều từ trước năm 2000. Nhưng với quan niệm “trồng chơi ăn thật”, hàng năm, gia đình ông chỉ bỏ công phát quang bụi rậm, dọn cỏ vườn điều để trồng xen cây mì. Theo ông Biến, trước đây, cây điều chỉ cho năng suất khoảng vài tạ quả/ha, giá cả lại quá thấp. Nếu so với nhiều cây trồng khác, cây điều rõ ràng không có giá trị kinh tế bằng.
Ông Hoàng Văn Long-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Lâu-cho biết: Toàn xã có khoảng 400 ha điều, phân bố ở 10 thôn, làng. Cây điều bén rễ trên vùng đất Ia Lâu chừng 20 năm nay nhưng lại rơi vào cảnh “lẹt đẹt” do người dân chưa quan tâm đúng mức đến việc chăm sóc, thiếu kỹ thuật canh tác và có thời điểm bỏ mặc do chạy theo cây trồng mới.
Còn theo thống kê của UBND xã Ia Piơr, diện tích điều trên địa bàn cũng xấp xỉ 400 ha, được trồng rải rác, manh mún. Ông Bùi Văn Tiến-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Piơr-cho hay: Năng suất điều phụ thuộc vào kỹ thuật canh tác của mỗi hộ gia đình nhưng cũng chỉ đạt từ 8 tạ đến 1,3 tấn/ha. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăm sóc, lai ghép và chọn giống nên năng suất nhiều vườn điều đã tăng rõ rệt.
Nâng cao hiệu quả kinh tế của cây điều
Trên thực tế, giá điều luôn giữ ở mức ổn định và có lúc tăng cao giúp nhiều hộ nông dân có thu nhập khá. Ông Long cho biết: “Năm 2019, UBND xã đưa một số nông dân đi tham quan, học hỏi kỹ thuật lai ghép, trồng và chăm sóc cây điều tại tỉnh Bình Phước. Với chủ trương người đi học về truyền đạt kinh nghiệm, kỹ thuật cho người ở nhà, hiện nay, nhiều người đã nắm vững kiến thức, kinh nghiệm và biết lai ghép điều”.
| Những cây điều sau khi ghép phát triển rất nhanh. Ảnh: Hà Phương |
Điển hình như anh Vi Văn Quảng sau khi đi tham quan, học tập ở Bình Phước về đã hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật trồng, lai ghép điều già cỗi cho 50 hộ gia đình. Ông Nguyễn Văn Chung (thôn Lũng Vân, xã Ia Lâu) cho hay, nhờ được sự hỗ trợ của anh Quảng, gia đình ông đã lai ghép 120 cây điều già cỗi. Diện tích điều này hiện sinh trưởng, phát triển rất tốt. Cây điều lai ghép có ưu điểm là chỉ khoảng 2 năm đã cho thu hoạch, mất ít thời gian hơn trồng điều từ cây nhỏ, vì vậy giúp bà con tiết kiệm chi phí trồng, thời gian chăm sóc.
Ông Lưu Hoàng Hưng-Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Chư Prông-cho biết: Toàn huyện có khoảng 2.000 ha điều, riêng xã Ia Piơr và Ia Lâu có khoảng 800 ha. Dù cây điều đã trồng và thích ứng rất tốt tại một số xã nhưng đến nay vẫn chưa được xem là cây trồng chính. Về lâu dài, huyện xác định chỉ duy trì diện tích điều hiện có và tập trung hỗ trợ nông dân nâng cao kỹ thuật canh tác, tuyển chọn giống. Năm 2018 và 2019, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã hỗ trợ giống cho nông dân trồng 129 ha tại 6 xã. Riêng tại xã Ia Lâu, năm 2019, Trung tâm hỗ trợ 6.400 cây giống, chủ yếu là giống điều PN1, AB29 có năng suất cao, khả năng thích ứng tốt với khí hậu địa phương.
Cũng theo ông Hưng, việc thay đổi quan niệm “trồng chơi ăn thật” của bà con là rất khó nhưng khó nhất là việc kiểm soát diện tích điều. Ngoài ra, người trồng điều bị thương lái ép giá do chưa có doanh nghiệp liên kết, hỗ trợ bao tiêu sản phẩm, khi giá điều lao dốc rất dễ làm bà con dao động phá bỏ vườn điều để chạy theo cây trồng khác.
HÀ PHƯƠNG