Lan man với nhà văn Sương Nguyệt Minh

(GLO)- Chơi với nhau kể cũng hai chục năm có lẻ, nhưng “đánh đu” với nhau một cách kịch liệt nhất, “sắt son” nhất, nồng nã khắng khít nhất là phải kể tới 4 ngày vừa rồi, khi nhà văn Sương Nguyệt Minh vào Gia Lai dự ngày hội sách, với tư cách nhà văn được Ban tổ chức mời vào giao lưu với độc giả. Vậy nên, dù bận tối mắt tối mũi nhưng tôi vẫn dứt khoát dành ra gần 4 ngày cặp kè với bạn.
 

Ngoài tư cách bạn bè ra, tôi nghĩ, biết đâu, sau chuyến này, ông nhà văn tài năng này lại có được “cái gì đấy” về Gia Lai, nên tốn thời gian, sức khỏe đến mấy thì cũng vẫn lãi.

Là tác giả của 11 tập truyện ngắn và tiểu thuyết, trong đó có những tác phẩm được đọc rất nhiều như “Đêm làng Trọng Nhân”, “Người ở bến sông Châu”, “Mười ba bến nước”, “Dị hương”, “Miền hoang”..., giành được nhiều giải thưởng văn học, nhiều tác phẩm được dịch ra tiếng nước ngoài, nhiều tác phẩm được chuyển thể thành phim mà mới nhất là bộ phim truyện nhựa “Người trở về” được chuyển thể từ truyện “Người ở bến sông Châu”, Sương Nguyệt Minh hiện là Đại tá, công tác tại Tạp chí Văn Nghệ Quân đội. Và ông còn là cây bút viết báo có hạng, được nhiều báo đặt hàng, mời giữ trang...

Cách đây... 15 năm, nhà văn Sương Nguyệt Minh đã đến Gia Lai để mở một cái trại sáng tác. Người ta lại thấy ở Sương Nguyệt Minh tố chất của một... cai ngục. Chả biết từ thời nào người ta đặt tên những cuộc các nhà văn được mời về tập trung ở một nơi nào đó, chỉ có mỗi việc ngồi viết, là các trại sáng tác. Và tất nhiên là các trưởng trại được anh em gán cho chức danh... cai ngục. Việc “nhốt” các ông bà văn nghệ sĩ ở nhiều vùng miền vào một khu, ăn ở tập trung trong khi mỗi ông bà luôn mang trong người một tính cách sẵn sàng bùng nổ, sẵn sàng làm hỏa diệm sơn, nhất là khi đã có tí... hơi cay, lúc tranh luận về học thuật, cả tranh luận về tài năng cá nhân nữa... dễ đẩy trại trở thành “thùng thuốc súng”. Điều này đòi hỏi ông “cai ngục” phải thật giỏi, cả về tâm lý, tài năng, đức độ, trong đó cái tài nhẫn nhịn là yếu tố hàng đầu. Sương Nguyệt Minh làm được điều ấy dù anh cũng rất cá tính. Sau này anh nói vui, trại năm ấy thành công là nhờ hai việc, một là ông trưởng trại Sương Nguyệt Minh không... làm gì cả, và 2 là ông Văn Công Hùng không... viết gì cả.

Sương Nguyệt Minh cẩn thận và tận tình với bạn dù cũng rất... kiêu. Lần nào tôi ra anh cũng phóng cái Future rất cũ và rất bẩn từ mãi bên Thanh Xuân đến ngồi với tôi, dù có những cuộc mà khi tôi gọi là đã hơn 10 giờ đêm và cuối năm lạnh cắt ruột. Thường thì anh chủ động đặt lịch. Ví dụ chuyến ra dự kỷ niệm 60 năm Hội Nhà văn vừa rồi, anh nhắn tin, ra thì gặp nhau ngay kẻo hôm sau sẽ túi bụi, anh biết tôi rất đông bạn, nên chủ động... xí trước. Và còn cẩn thận hỏi thích ngồi với ai. Sau một hồi nhắn tin qua lại, anh chốt: Sẽ ngồi với Đỗ Tiến Thụy, Phạm Mạnh Hùng, Nguyễn Thế Hùng, Phan Đình Minh nhé, chỉ 6 người thôi nhé, để dễ nói chuyện. 6 người, mỗi tôi là dân sự, còn lại là các nhà văn Quân đội và Công an, những cây bút đang rất sung sức hiện nay.

Chất lính vẫn sôi sục trong người, nên khi vào Pleiku, ngay sau đêm giao lưu với bạn đọc, anh đòi tôi tổ chức đưa đi biên giới, vào thăm Đồn Biên phòng Ia Nan (huyện Đức Cơ), tranh thủ vượt tí tẹo sang bên kia, thăm cái Casino rất hiện đại chỉ cách cửa khẩu có mấy cây số. Gặp những người lính biên phòng, nhất là Thượng tá Phan Đình Thành, Trưởng đồn Ia Nan, Sương Nguyệt Minh rất vui, anh luôn miệng khoe: Mình từng là lính Campuchia đấy. Tôi để ý, bước chân từ cặp chân rất dài (nhà văn đàn ông mà được phái nữ gọi là chân dài như Sương Nguyệt Minh ít lắm), có vẻ ngập ngừng chứ không thanh thoát như lúc anh bước trên phần đất thuộc huyện Đức Cơ. Tôi tôn trọng những khoảnh khắc ấy nên lặng lẽ lánh đi để anh một mình, dù trước đó chúng tôi luôn tếu táo với nhau.

Hôm giao lưu với bạn đọc ở hội sách, có một bạn hỏi Sương Nguyệt Minh: Kỷ niệm nào làm ông xúc động nhất. Ông kể, nhiều lắm, nhưng mới nhất thì nó mới xảy ra ở ngay Pleiku này, ấy là có một cô giáo viên văn rất trẻ, rất nhỏ bé mỏng manh... dạy ở Trường THPT A Sanh, xã Ia Krái, huyện Ia Grai, đã phóng xe máy vượt 5 chục cây số đường rừng, thăm thẳm, mịt mù... trong đêm ra Pleiku chỉ để gặp nhà văn Sương Nguyệt Minh một lát. Cô giáo đã rất xúc động ôm chầm lấy nhà văn, mà theo ông tả là, nếu người ngoài không biết lại tưởng họ là tình nhân. Cuộc này tôi chứng kiến từ đầu tới cuối nên gật gù xác nhận câu chuyện lúc ngồi với ông giao lưu. Nhưng hôm sau, trên đường xuống Đức Cơ, tôi nói với Sương Nguyệt Minh, tất cả chuyện ông kể về cô giáo đều đúng, vì nó mới rợi, và hiện hữu, chỉ trừ một việc, ấy là ông tả cô ấy một mình phóng xe máy trong thăm thẳm đường rừng âm u, cô độc quạnh quẽ... Thưa ông, đường xuống đấy y hệt con đường chúng ta đang đi đây ạ, xe phóng 80 cây số giờ không lắc không xóc, và dân thì ở đầy 2 bên đường, điện sáng choang ông ạ. Sương Nguyệt Minh cười xòa, thế à thế à, 15 năm trước tôi vào đã có đâu. Ơ, chả lẽ sau 15 năm mọi chuyện vẫn như cũ à???

Tôi còn nhiều chuyện vui để kể về ông nữa, nhưng câu chuyện đã dài quá khuôn khổ cho phép của trang báo nên hẹn sẽ kể vào dịp khác. Nhưng nói thêm câu này, về ông, ấy là tôi thích cái tuyên ngôn văn chương của ông, rằng là, xét đến cùng, văn chương là thân phận con người.

Văn Công Hùng