Mốc son trong quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện Việt Nam-Argentina

Năm 2023 là mốc son nổi bật trong mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam-Argentina, khi hai nước kỷ niệm 50 năm xây dựng và vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống hợp tác nhiều mặt giữa hai nước.

Đặc biệt, chuyến thăm Argentina của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vào cuối tháng 4 vừa qua đã tạo động lực quan trọng cho sự phát triển quan hệ hai nước trong thời gian tới.

Ngày 25/10/1973, Argentina là một trong ba nước Mỹ Latinh (sau Cuba và Chile) thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. 50 năm qua, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước không ngừng được củng cố và phát triển tốt đẹp.

Việt Nam hết sức coi trọng Argentina - một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh - và mong muốn tăng cường Quan hệ Đối tác Toàn diện với Argentina.

Nhìn lại 50 năm qua, mối quan hệ Việt Nam và Argentina đã đạt được nhiều thành tựu trên 13 kênh hợp tác quan trọng. Hai bên đã cùng nhau nỗ lực hợp tác và đạt được thành quả vô cùng to lớn trên tất cả các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, hợp tác kinh tế, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học; ở cả cấp độ song phương, khu vực và thế giới.

Với nền tảng lịch sử chính trị vững chắc và những tương đồng về văn hóa, bổ trợ lẫn nhau về kinh tế, quan hệ Việt Nam-Argentina đã có những bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện, trở thành một điểm sáng của mối quan hệ Nam-Nam.

Dù cách xa về khoảng cách địa lý nhưng những tư tưởng, giá trị của Việt Nam-Argentina có những điểm tương đồng. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nêu bật trong bài phát biểu tại sự kiện kỷ niệm "50 năm Quan hệ Ngoại giao Việt Nam-Argentina: Hiện tại và Tương lai," rằng: “Nếu Chủ tịch Hồ Chí Minh của chúng tôi kiên định 'Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ,' thì Tướng José de San Martín, Anh hùng dân tộc của Argentina và khu vực Nam Mỹ khẳng định: 'Tất cả chúng ta hãy vì tự do. Chúng ta thà chết chứ không làm nô lệ.' Đó là cuộc gặp gỡ lịch sử về tư tưởng và hành động mang chân lý đẹp như cùng hẹn trước của hai đất nước.”

Chủ tịch Quốc hội cho rằng những giá trị thiêng liêng, tương đồng và tình cảm đó là tài sản vô giá, là chất keo tự nhiên hữu cơ và xung lực mạnh mẽ để đưa quan hệ hai nước sang giai đoạn phát triển mới với tầm nhìn 50 năm tới, với 3 phương diện căn bản (chính trị-ngoại giao; kinh tế-thương mại và văn hóa-giáo dục-du lịch)

50 năm quan hệ chính trị hữu nghị, đoàn kết và tin cậy

Việt Nam luôn trân trọng và ghi nhớ phong trào quần chúng nhân dân Argentina đoàn kết ủng hộ nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây.

Việt Nam và Argentina mở Đại sứ quán tại hai Thủ đô giữa những năm 90 và nâng tầm quan hệ lên Đối tác Toàn diện vào năm 2010. Hiện nay, hai bên đang trao đổi khả năng thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược theo lĩnh vực.

Trong nửa thế kỷ qua, về phía Argentina, đã có 3 Tổng thống thăm chính thức Việt Nam, gồm Tổng thống Carlos Menem (2/1997), Tổng thống Cristina Fernandez (1/2013) và Tổng thống Mauricio Macri (2/2019).

Về phía Việt Nam, nổi bật có đoàn Chủ tịch nước Trần Đức Lương (11/2004), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An (3/2006), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (4/2014), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu (7/2012), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (7/2014), Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ (7/2018) và mới đây nhất là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vào tháng 4/2023.

Hai nước đã thiết lập một số cơ chế và hợp tác/tham vấn, ký kết nhiều Hiệp định/Thỏa thuận hợp tác làm cơ sở thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam-Argentina.

Cơ chế hợp tác giữa hai bên hoạt động hiệu quả gồm Ủy ban hợp tác liên Chính phủ giữa hai nước, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao.

Hai bên tiếp tục phối hợp thực hiện và phát huy vai trò của các cơ chế hợp tác song phương hiện có như Ủy ban hợp tác liên Chính phủ và tham khảo chính trị cấp thứ trưởng giữa hai Bộ Ngoại giao.

Hai bên cũng thiết lập nhiều cơ chế và ký kết nhiều văn kiện quan trọng thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực thế mạnh. Hai bên đã thành lập nhóm nghị sỹ hữu nghị giữa hai nước. Nhóm nghị sỹ sẽ là những cơ chế quan trọng để tăng cường hơn nữa quan hệ nghị viện.

Hợp tác đa phương hai nước tại các diễn đàn và tổ chức quốc tế ngày càng chặt chẽ, tham vấn ủng hộ nhau, tại Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác Đông Á-Mỹ Latinh (FEALAC), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)...

Trong chuyến thăm mới đây của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, hàng loạt văn kiện hợp tác đã được ký kết, củng cố cơ sở vững chắc hơn cho quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước, góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý lâu dài để đưa quan hệ hợp tác phát triển thực chất và hiệu quả trong thời gian tới.

Ngoài ra, thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam, Hạ viện Argentina đạt được trong chuyến thăm là một bước nhảy vọt trong hợp tác nghị viện song phương và tạo ra cơ chế đối thoại trao đổi thông tin, kinh nghiệm lĩnh vực lập pháp mà hai bên cùng quan tâm...

Nhiều dư địa phát triển hợp tác kinh tế-thương mại

Kể từ khi thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện vào năm 2010, quan hệ Việt Nam-Argentina đã có những bước phát triển ấn tượng, lĩnh vực kinh tế-thương mại trở thành điểm sáng trong quan hệ song phương.

Kim ngạch thương mại hai chiều liên tục gia tăng qua từng năm, từ 378 triệu USD năm 2007 lên 4,88 tỷ USD năm 2022. Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 6, là thị trường xuất khẩu lớn thứ 5 của Argentina trên thế giới và là đối tác chủ chốt trong hợp tác Nam-Nam của Argentina tại Đông Nam Á; trong khi Argentina là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại Mỹ Latinh.

Hai nước đã ký kết nhiều Hiệp định/Thỏa thuận hợp tác làm cơ sở thúc đẩy Quan hệ Hợp tác Toàn diện Việt Nam-Argentina.

Đặc biệt, Argentina đang là một trong những nhà cung cấp ngô và thức ăn chăn nuôi hàng đầu cho Việt Nam. Về đầu tư, hiện nay Argentina có 5 dự án, đứng thứ 122 trên 140 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư vào Việt Nam. Việt Nam đã mở cửa thị trường cho nhiều mặt hàng của Argentina (thịt bò, chanh, bưởi) và đang tiếp tục xem xét cho phép nhập cam, quýt, thịt lợn.

Hoạt động xúc tiến thương mại-đầu tư đã được hai bên tích cực triển khai, với việc Việt Nam tổ chức 2 đoàn doanh nghiệp đa ngành sang khảo sát thị trường Argentina vào các năm 2017, 2018 và Argentina tổ chức nhiều đoàn, đặc biệt có đoàn gồm hơn 20 doanh nghiệp sang Việt Nam dự Triển lãm Quốc tế Công nghiệp Thực phẩm (FoodExpo) năm 2022.

Hai bên cũng đã phối hợp thực hiện hiệu quả các dự án hợp tác kỹ thuật trong lĩnh vực nông nghiệp, nhân chủng học-pháp y, khoa học và công nghệ... để tạo sự hợp tác toàn diện trên tất cả các lĩnh vực mà hai bên có thế mạnh và nhu cầu.

Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương, đồng Chủ tịch Ủy ban liên chính phủ Việt Nam-Argentina cho biết Argentina là Đối tác Toàn diện của Việt Nam ở khu vực Mỹ Latinh. Quan hệ kinh tế, thương mại giữa hai nước phát triển rất lớn, kim ngạch tăng trưởng nhanh, năm 2022 đạt 4,88 tỷ USD, trong khi cách đây 15 năm chỉ có hơn 300 triệu USD.

Hiện còn rất nhiều dư địa để tăng kim ngạch thương mại. Cuộc họp Ủy ban liên chính phủ hai nước đã bàn rất nhiều về vấn đề này, ngoài những lĩnh vực hai bên có thế mạnh như nông nghiệp, còn mở rộng nhiều lĩnh vực như về công nghiệp, đổi mới sáng tạo, sinh học... Thời gian tới, hai bên sẽ tích cực triển khai.

Việt Nam-Argentina có nhiều tiềm năng trở thành điểm trung chuyển hàng hóa, dòng vốn đầu tư kết nối với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Argentina, với vai trò là thành viên tích cực của MERCOSUR, sẽ là cửa ngõ để hàng hóa Việt Nam thâm nhập thị trường Nam Mỹ.

Trong khi đó, Việt Nam sẽ luôn là cầu nối vững chắc để Argentina vào thị trường Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng như châu Á-Thái Bình Dương.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà, chuyến thăm vào tháng 4 vừa qua của Chủ tịch Quốc hội đã tái khẳng định cam kết của Việt Nam cùng Argentina thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư hai nước lên tầm cao mới, đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu của bạn cũng như nhu cầu đa dạng hóa thị trường của Việt Nam.

Hai nước cũng đã nhất trí phối hợp xem xét tích cực mở cửa thị trường cho hàng hóa mỗi nước hướng tới cán cân thương mại hài hòa và bền vững, cũng như thúc đẩy xem xét khả năng khởi động đàm phán Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-MERCOSUR và triển khai hiệu quả và thường xuyên các cơ chế hợp tác song phương như Ủy ban liên chính phủ, Tham khảo Chính trị qua đó tiến tới xây dựng cán cân trao đổi thương mại cân bằng và bền vững.

Cùng với quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp, hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Argentina tiếp tục phát triển, trở thành nền tảng cho quan hệ lâu dài giữa hai nước.

Đánh giá về mối quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam-Argentina, lãnh đạo hai nước đều nhất trí cho rằng quan hệ giữa hai nước thời gian qua tiếp tục phát triển tích cực, ngày càng thực chất và hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, từ chính trị-ngoại giao, kinh tế thương mại, giáo dục, nông nghiệp, tư pháp,...

Trong chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vào tháng 4/2023, lãnh đạo hai nước cũng đã nhất trí triển khai toàn diện hợp tác Việt Nam-Argentina, tiến tới xem xét xác lập khuôn khổ Đối tác Chiến lược theo lĩnh vực công-nông nghiệp và năng lượng.

Tương lai của mối quan hệ hữu nghị hợp tác Việt Nam-Argentina, được hình dung như phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: “Muốn hình dung 50 năm sau quan hệ Việt Nam-Argentina như thế nào thì chúng ta phải cùng nhau thúc đẩy và kiến tạo tương lai của mối quan hệ này. Khi chúng ta đoàn kết thì chỉ riêng ý chí của chúng ta cũng nhất định san bằng mọi lực cản, để vươn tới tương lai. Chúng ta có đầy đủ cơ sở để tin rằng, hai nước, hai khu vực chúng ta sẽ hợp tác toàn diện, mạnh mẽ và thực chất, chặt chẽ và hiệu quả hơn nữa như tinh thần đoàn kết, đồng đội của bóng đá và tinh thần phối hợp nhịp nhàng của điệu nhảy Tango huyền thoại; trên nền móng lịch sử vô giá, cùng nhau viết tiếp những trang sử mới ngày càng tươi đẹp của hai nước Việt Nam-Argentina trong cuốn sách về thế giới 10 năm và 50 năm tiếp theo”.