.
(GLO)- Trên quốc lộ 25 đoạn qua đèo Chư Sê (thuộc xã Hbông- huyện Chư Sê, Gia Lai) có một khu dân cư nhỏ được mệnh danh là “xóm bò” hay “xóm cao bồi”. Người ta gọi như thế là vì người dân ở đây hầu như đều đi chăn bò thuê, có nhà nhận chăn thuê đến cả trăm con bò. Chỉ cần đi ngang, dù nhắm mắt cũng nhận ra nơi đây bởi cái mùi ngai ngái bay khắp một đoạn đường dài.
Gia đình “cao bồi” mù
Gọi là xóm cho oai chứ thực ra dân cư ở đây rất thưa thớt, phần lớn nhà cửa tạm bợ, chủ yếu là người Jrai, số còn lại đến từ các tỉnh miền Trung với hoàn cảnh nghèo, không nghề nghiệp. Họ nhận và gắn với nghiệp chăn bò thuê, âu cũng là vì miếng cơm manh áo.
| Vợ chồng ông Lo trước căn nhà của mình. Ảnh: Lệ Hằng |
Châm điếu thuốc, ông Lo kể về gia đình mình: “Ở quê khổ quá, làm hoài mà chẳng đủ ăn, tui mù lòa, vợ đau ốm liên miên, nghe người ta nói lên Gia Lai lập nghiệp cuộc sống “dễ thở” hơn nên năm 2004, gia đình tui dắt díu nhau rời xã Bình Thành (huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định) với hành trang 3 không (không một đồng vốn, không đất canh tác, không trình độ) lên làng Ring II nhận chăn bò thuê cho ông Phúc. Chồng mù, vợ đau ốm nên thằng con lớn Nguyễn Hữu Đăng (SN 1991, trình độ lớp 4/12) là trụ cột đứng ra nhận hợp đồng chăn 60 con bò. Nó là lao động chính, hai đứa em song sinh (SN 1995, học chưa hết cấp I) theo anh nó phụ chăn dắt.
Ông Lo chậm rãi tiếp, vậy đã là tốt hơn nhiều so với hồi vợ chồng tui ở dưới quê rồi đấy. Hồi đó, vợ và các con dù làm đủ thứ nghề không tên nhưng cuộc sống cứ thiếu trước hụt sau. Với 60 con bò nhận chăn theo phương thức khoán mỗi đầu là 250.000 đồng/năm, phần phân bò thuộc sở hữu người chăn như hiện nay thì thu nhập cũng được 50 triệu đồng/năm. Nghĩa là bình quân một lao động chính cũng thu trên 2 triệu đồng/tháng, lao động phụ thì 1,5 triệu đồng/tháng. Nói chung, nghề này tuy cực khổ, hôi hám, thu nhập chẳng nhiều nhưng được cái ổn định, chịu khó chắt chiu thì gia đình 5 miệng ăn không phải lo đói. Nếu mấy thằng con lớn hơn chút nữa, tụi tui sẽ nhận chăn nhiều bò hơn.
Kể về nỗi cơ cực của nghề, Đăng tiếp lời cha, có những hôm mưa gió bão bùng nhưng chúng tôi vẫn phải luồn rừng chăn bò, chỉ sợ chúng đi lạc mất. Có lần bò lạc phải đi tìm đến mấy ngày liền, cũng phải cố thôi chứ nếu không thì tiền đâu mà đền cho chủ. Khoảng 8 giờ sáng, anh em tôi thay phiên nhau lùa bò ra bãi chăn, đến tối khi bò no đẫy bụng mới về. Người ở nhà thì đưa phân ra phơi. Chỉ vào đống phân bò to tướng, Đăng cho biết: Đây là thu nhập chính của gia đình bởi mỗi khối phân khô hiện tại có giá đến 550.000 đồng. Cứ chừng hai ngày là gia đình xuất bán một lần nếu là trời nắng, trời mưa thì lâu hơn. Trước đây, nghề này khá dễ dàng nhưng hiện tại việc chăn dắt khó khăn và cơ cực hơn nhiều. Rừng bị phá, rẫy thì thi nhau mọc lên do đó bãi chăn thả bò thu hẹp lại và khan hiếm dần, bò phải đi xa hơn và do đó khi về đến chuồng chưa kể sơ sẩy để bò vào rẫy người ta thì thế nào cũng bị chặt chân, chặt đuôi…
Bò vào rẫy… người vô khám
Điều mà những người chăn bò thuê ở xóm “cao bồi” này sợ nhất chính là bò lạc vào rẫy người khác. Tai họa đến với gia đình ông Lo vào ngày 18-4-2011 cũng vì nguyên nhân này, đứa con thất học của ông không hiểu pháp luật nên mới làm bậy, gây hậu quả nặng nề khiến cả gia đình phải lao đao, đúng là con dại giờ cả nhà phải mang như người ta nói.
| Vợ chồng ông Lo cung cấp thông tin cho nhà báo. Ảnh: Lệ Hằng |
Sau khi bị đánh, Yên gọi điện thoại rủ Lục Văn Oanh, Lục Văn Thắng và Hoàng Văn Chung mỗi người cầm một gậy đi tìm Đăng, Tuấn để đánh trả thù. Khi nhìn thấy Tuấn, 4 người liền xông vào dùng gậy, tay chân đánh đá tới tấp. Nghe tin Tuấn bị đánh, Đăng cầm theo một dao dài 86 cm rồi rủ thêm một người bạn đến cứu. Đến nơi, thấy nhóm của Yên vẫn đang đánh Tuấn, Đăng cầm dao xông vào và cả nhóm ẩu đả nhau. Hậu quả, Oanh và Yên đều bị Đăng dùng dao chém vào đầu phải đi cấp cứu. Tại giấy chứng nhận giám định pháp y số 160 ngày 28-4-2011 và số 256, ngày 1-7-2011 của Tổ chức Giám định Pháp y tỉnh Gia Lai: Oanh bị thương tật, tổn hại tổng cộng 4% sức khỏe; Yên bị tổn hại 23% sức khỏe.
Dù sau đó cả Oanh và Yên đều làm đơn bãi nại với nội dung rút đơn khởi tố vụ án hình sự; gia đình ông Lo đã lo chi phí thuốc thang, đền bù thiệt hại theo thỏa thuận cho Yên và Oanh song xét thấy hành vi của Nguyễn Hữu Đăng là nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến sức khỏe người khác được pháp luật bảo vệ, làm ảnh hưởng đến tình hình trật tự xã hội nên Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Chư Sê đã phê chuẩn quyết định khởi tố bị can Đăng tội “cố ý gây thương tích”. Ngày 11-10, Tòa án Nhân dân huyện Chư Sê đã đưa vụ án ra xét xử; Hội đồng xét xử đã tuyên phạt sơ thẩm Nguyễn Hữu Đăng 24 tháng tù cho tội danh như đã nêu.
Sau khi Tòa tuyên án, gia đình ông Lo bỗng chốc lâm vào thảm kịch, nguy cơ mất “cần câu cơm” hiển hiện ngay trước mắt khi ông Phúc có ý định lấy lại số bò mà Đăng đứng ra ký hợp đồng nhận chăn thuê, còn những người quen cùng cảnh chăn bò nghèo đã cho ông Lo mượn tiền trước đây để đền bù thiệt hại cho các gia đình bị hại và các chi phí khác đã đùng đùng kéo đến đòi nợ. Lý do, gia đình ông Lo không được nhận chăn bò thuê nữa thì lấy gì mà trả nợ cho họ. Đôi mắt đục ngầu của ông Lo rớm nước “đường cùng chắc tôi chết chứ lấy tiền đâu mà trả nợ. Thằng Đăng ở tù thì cả nhà đi ăn xin, gia cảnh như tui thì biết làm gì khi hàng ngày họ kéo đến nhà đòi tiền!”.
Lệ Hằng