Theo tính toán quỹ đạo của các nhà thiên văn, sao chổiC/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) di chuyển quanh mặt trời theo chu kỳ khoảng 80.660 năm. Nó được phát hiện lần đầu tiên vào ngày 22.2.2023 bởi kính thiên văn đặt tại Nam Phi của dự án khảo sát khả năng va chạm của các tiểu hành tinh với trái đất (viết tắt là ATLAS).
Các nhà thiên văn tại đài quan sát Tử Kim Sơn (Trung Quốc) cũng đã phát hiện sao chổi này vào tháng 1, vì thế cái tên thứ hai của sao chổi này (như trong ngoặc ở trên) là kết hợp tên của hai nơi đã phát hiện ra nó.
Mới đây, sao chổi C/2023 A3 tiến đến gần mặt trời nhất trên quỹ đạo của nó vào ngày 27.9, sau đó có thể được quan sát vào bình minh những ngày cuối tháng 9 này được người yêu thiên văn Việt Nam và thế giới quan tâm.
Vì lý do này, những ngày vừa qua, cộng đồng yêu thiên văn Việt Nam ào ạt chia sẻ những bức ảnh chụp lại khoảnh khắc sao chổi xuất hiện ở nhiều tỉnh thành, từ TP.HCM, Bình Định, An Giang… Chứng kiến những khoảnh khắc tuyệt đẹp của sao chổi, nhiều người cũng hẹn nhau đi "săn" chúng.
Theo chuyên gia, quan sát sao chổi C/2023 A3 (Tsuchinshan – ATLAS) trên bầu trời buổi sáng trước lúc bình minh ló dạng, có thể nhìn thấy được mắt thường nếu các điều kiện thuận lợi. Tuy nhiên, nếu trời có mây, người quan sát cần ống nhòm để nhìn rõ.
- Ngày 30.9: Trong khu vực của chòm sao Leo (Sư Tử), gần "biên giới" với chòm sao Sextans (Kính Lục Phân), sao chổi nằm cao khoảng 12° so với đường chân trời và cách trăng lưỡi liềm cuối tháng khoảng 18° về phía đông nam.
- Ngày 1.10: Do đang di chuyển nhanh về phía đông trên bầu trời, độ cao của C/2023 A3 sẽ thấp hơn qua mỗi buổi sáng. Vào ngày đầu tiên của tháng 10, sao chổi này nằm cao khoảng 11,5° so với đường chân trời. Bạn cũng có thể tìm thấy một mảnh trăng lưỡi liềm rất mỏng ở cùng độ cao với nó và cách đó khoảng 13° về phía bắc.
- Ngày 2.10: Ngay sát "biên giới" giữa chòm sao Leo (Sư Tử) và Crater (Cự Tước), sao chổi C/2023 A3 tỏa sáng với độ sáng biểu kiến là 2,6 và cao khoảng 11°. Trong một vùng trời tương đối ít sao sáng, đồng thời ánh sáng ngày mới đang dần chiếm ngự vùng trời này, bạn nên sử dụng bản đồ sao để việc xác định vị trí của sao chổi này trở nên dễ dàng hơn. Nó sẽ nằm cách Regulus, ngôi sao đánh dấu trái tim của con sư tử Leo khoảng 24° về phía đông nam.
- Ngày 3.10: Mặc dù độ sáng vẫn tiếp tục tăng lên, tuy nhiên, thời điểm này, việc quan sát C/2023 A3 đã khó khăn hơn nhiều khi nó không nằm cao quá 9,5° so với đường chân trời trước khi mặt trời mọc. Nó sẽ mọc lên từ sau 4 giờ 40 phút sáng ở hướng đông. Lúc này, sao chổi ở cách trái đất 0,686 AU và đang trên hành trình tiếp cận gần hơn tới hành tinh của chúng ta.
- Ngày 4.10: C/2023 A3 sẽ di chuyển sang khu vực của chòm sao Virgo (Xử Nữ) vào cuối ngày 4.10. Do vậy, vào buổi sáng ngày này, bạn sẽ tìm thấy nó ở gần "biên giới" giữa hai chòm sao Virgo và Leo. Nó sẽ cao khoảng 8,5° so với đường chân trời cùng độ sáng biểu kiến là 2,5. Thực tế, với điều kiện quan sát ở sát đường chân trời, một vật thể có thể mờ hơn từ 2 tới 3 cấp sao, do vậy, sử dụng một chiếc ống nhòm đi kèm sẽ giúp bạn tìm ra sao chổi này dễ dàng hơn.
- Ngày 5.10: Chỉ cao vỏn vẹn 6°, C/2023 A3 gần như bị nhấn chìm hoàn toàn trong ánh sáng ngày mới và chỉ có thể nhìn thấy thoáng qua nếu bạn sử dụng ống nhòm hoặc kính thiên văn hướng về phía gần sát đường chân trời. Tuy nhiên, nếu đúng theo dự đoán, đây là thời gian sao chổi này bắt đầu sáng lên nhanh chóng khi độ sáng được tăng cường bởi hiệu ứng tán xạ thuận.
- Ngày 6.10: Mọc lên từ sau 5 giờ sáng, nghĩa là bạn chỉ có khoảng 15 - 20 phút để quan sát trước khi bình minh tới, C/2023 A3 chính thức nói lời tạm biệt với người quan sát tại Việt Nam trên bầu trời buổi sáng.
Từ sau thời điểm này, C/2023 A3 sẽ biến mất tạm thời trên bầu trời buổi sáng. Nhưng rất nhanh sau đó, nó sẽ trở lại bầu trời buổi chiều từ sau ngày 13.10 với một màn trình diễn ấn tượng hơn. Báo Thanh Niên sẽ tiếp tục cập nhật những thông tin mới nhất về sao chổi này.
Theo Cao An Biên (TNO)
