Vấn nạn tin giả, tin sai sự thật không chỉ có ở Việt Nam mà bất kỳ quốc gia nào cũng phải đối mặt. Khi đất nước đối mặt với những khó khăn thì tin giả lại càng xuất hiện nhiều.
Đặc biệt, những tin giả, tin thất thiệt lại được lượng người đọc, người “câu view” nhiều hơn cả tin báo, đài chính thống. Vấn đề đặt ra là tại sao và giải pháp nào để ngăn chặn những thông tin độc hại?
Gần 2 năm qua Việt Nam chúng ta phải chịu rất nhiều áp lực về mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội do dịch bệnh Covid-19 gây ra. Nhà nước và nhân dân đồng cam cộng khổ để bảo đảm an sinh xã hội, bảo đảm công ăn việc làm cho người lao động, chưa kể những việc đối nội, đối ngoại và an ninh - quốc phòng cũng không thể chủ quan, lơ là.
 |
| Tin giả, thiếu thiện chí trong bối cảnh chống dịch đã gây tác động tiêu cực không nhỏ đến cộng đồng Chụp màn hình Facebook |
Đại đa số người dân có điều kiện, nằm ngoài “vùng đỏ”, “vùng cam” thông cảm, hiểu biết và sẻ chia những khó khăn với hàng triệu người lao động, người yếu thế trong vùng bị giãn cách, phong tỏa theo Chỉ thị 15, 16 của Thủ tướng Chính phủ và các quy định của chính quyền địa phương.
Những cố gắng của nhân dân, của chính quyền đã và đang làm dịu đi những bức xúc, thiếu thốn, kham khổ của người lao động, người yếu thế trong xã hội. Cuộc chiến phòng, chống đại dịch Covid-19 của Việt Nam có thể nói là một cuộc chiến đầy khó khăn, gian khổ bởi những dự báo, những phương án đặt ra ban đầu chưa thật sát với diễn biến của dịch bệnh, của biến thể mới ngày càng lây lan nhanh và mạnh hơn khi nó mới được phát hiện.
Từ người đứng đầu Chính phủ là Thủ tướng cho đến người lính binh nhì trong lực lượng quân đội và công an cũng lao vào tâm dịch. Mọi cố gắng của họ tựu trung là để bảo vệ mạng sống của người dân, bảo vệ an toàn cho xã hội hôm nay và ngày mai.
Chúng ta phải công bằng và khách quan khi nhìn nhận và đánh giá vấn đề với tâm thế của người hòa mình vào dòng chảy của dân tộc, Tổ quốc. Hãy nhìn các nước phát triển trên thế giới và các nước đang phát triển trong khu vực, họ cũng đang quay cuồng trong cơn bão của đại dịch, họ có điều kiện kinh tế và y tế cao hơn và tốt hơn Việt Nam rất nhiều. Người dân của họ được tiêm phòng vắc xin ngừa Covid-19 tỷ lệ rất cao, tưởng như đạt ngưỡng miễn dịch cộng đồng, nhưng đến thời gian này số ca dương tính với Covid-19 vẫn tăng cao và người tử vong cũng không giảm.
Nhớ lại, khi biểu đồ F0 của TP.HCM, của 4 tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía nam tăng cao với con số chạm ngưỡng 15.000 người và tỷ lệ tử vong cũng 300 - 400 người/ngày, do nhiều nguyên nhân (khách quan và chủ quan). Chủ yếu là số người được xét nghiệm trên diện rộng, từ khu dân cư, khu “vùng đỏ”, “vùng cam”, “vùng xanh” cũng đều được xét nghiệm. Tổng số xét nghiệm tăng gấp 3 - 4 lần thời gian trước; biến thể mới Delta lây lan gấp 60 lần biến thể cũ… Người chết vì Covid-19 tăng cao cũng bởi hệ thống y tế của ta chưa đáp ứng được yêu cầu, số người được tiêm vắc xin Covid-19 còn rất ít so với dân số hơn 98 triệu người trên cả nước. Đặc biệt là TP.HCM, nơi mật độ dân số cao nhất cả nước - trên 12 triệu người, nơi có người lao động từ khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước đổ về sinh sống, làm ăn không dưới 6 triệu người, điều kiện về nơi ăn, chỗ ở một số nơi chưa được bảo đảm nên số người tử vong tăng cao là điều có thể hiểu được.
Một vấn đề vô cùng quan trọng đã và đang xảy ra nghiêm trọng không kém là thời gian này các tin giả, tin thổi phồng ngày càng tràn lan trên mạng xã hội, trên YouTube, Instagram, Facebook của những người thiếu thiện chí trong xã hội không phải là ít. Trường hợp nổi cộm như cô T.T.M lên Facebook cá nhân của mình tỏ thái độ vô văn hóa, lời lẽ khiếm nhã, miệt thị đoàn y, bác sĩ, điều dưỡng viên của Trường đại học Kỹ thuật y tế Hải Dương đi chi viện cho TP.HCM, nên đã bị dư luận phản ứng kịch liệt, bị cơ quan quản lý nhà nước xử phạt.
Cùng lúc đó trên mạng xã hội cũng loan tin người miền Bắc xúc phạm người dân TP.HCM là “dân trí thấp” dẫn đến xáo động trong dư luận, gây mất đoàn kết, phân biệt vùng miền. Tin giả và tin thất thiệt của người mang ý đồ xấu đã có tác hại thật đến người dân và xã hội.
Đặc biệt những tin giả, tin thất thiệt lại có lượng người đọc, người “câu view” nhiều hơn cả tin báo, đài chính thống. Vấn đề đặt ra là tại sao? Giải pháp nào để ngăn chặn những thông tin độc hại?
Chúng ta cần hiểu rõ không gian mạng là không gian khó kiểm soát nhất, nó có cả tính tiêu cực và tích cực trong cuộc sống, nó phản ánh đa chiều các thông tin trong xã hội, mọi lúc, mọi nơi, nó là quyền của người sử dụng.
Thực tế cho thấy xử phạt hành chính chỉ là biện pháp bất đắc dĩ của cơ quan bảo vệ pháp luật, với số tiền xử phạt không lớn, không đủ mạnh để răn đe những người cố ý tung tin giả, tin thất thiệt. Nên cần phải có biện pháp xử lý mạnh tay hơn.
Để giải quyết vấn đề này, biện pháp hữu hiệu nhất chính là các cơ quan báo, đài chính thống khi đăng tin cần độ chính xác cao, nhanh chóng và chuẩn mực. Không thể báo chí của bộ này đưa tin khác báo chí của bộ kia; nếu như Đài truyền hình T.Ư và địa phương đăng tải hình ảnh cùng một sự việc nhưng thông số và nội dung khác biệt, dẫn đến người dân có quyền phân vân, nghi ngờ và các trang mạng xã hội sẵn sàng lao vào mổ xẻ theo chiều hướng tiêu cực.
Sự điều hành của các cơ quan chủ quản và chính quyền địa phương cần phải xuyên suốt, tuyệt đối không thể “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Đặc biệt là văn bản pháp quy ban hành không thể để xảy ra chồng chéo, tối nghĩa, gây mâu thuẫn từ chính cơ quan quản lý nhà nước.
Chúng ta phải nghiêm túc nhìn nhận rằng tin giả đang đe dọa lấn sân các tin chính thống. Muốn hạn chế tác hại này, chúng ta cần phải xử lý nghiêm các đối tượng sai phạm. Đồng thời chúng ta cũng cần phải minh bạch thông tin, không thể đưa tin nửa vời, úp úp, mở mở làm dư luận hoài nghi.
Theo NGUYỄN HOÀI BẮC (Việt kiều Canada)
