Hầu như đoàn du khách người Việt nào sang Campuchia cũng đều ghé thăm hồ Tonlé Sap mặc dù trong tour không hề có chương trình này. Hồ Tonlé Sap cách thành phố Siem Reap hơn 13 km và không lạ với người Việt bởi chúng ta thường gọi là Biển Hồ.
Đây là hồ nước ngọt rộng nhất Đông Nam Á và lớn thứ ba trên thế giới có vai trò điều tiết nước cho vùng đồng bằng Nam bộ của Việt Nam: Từ tháng sáu, mùa lũ về nước từ sông Mê Kông đổ vào Tonlé Sap và đến tháng mười một, mười hai, nước từ hồ lại theo sông chảy về Cửu Long cuốn theo lớp lớp phù sa mỡ màng tưới cho đồng bằng Nam bộ. Năm 1997, hồ Tonlé Sap được tổ chức UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới.
 |
| Làng nổi trên hồ Tonlé Sap. Ảnh: T.P |
Mũi thuyền rẽ nước đưa chúng tôi men theo bờ ra giữa hồ ngang qua một ngôi nhà nổi khá lớn có biển Trường học Việt Nam bằng chữ Việt và Khmer. Đang trong giờ học, máy thuyền nổ lớn và lộng gió nên không nghe được tiếng học bài, chỉ thấy bên trong lô nhô những mái đầu trẻ em. Thuyền tiếp tục chạy chừng 5 phút sau đã ra đến làng nổi. Một chiếc xuồng nhỏ gắn máy xả hết tốc lực vọt theo, mặc cho sóng thuyền đánh tròng trành, trên xuồng là một người đàn ông và một bé gái. Chưa kịp hiểu điều gì thì như làm xiếc, nhanh như cắt bé gái đã nhảy phóc lên mạn thuyền và bước vào trong khoang, trên tay ôm mấy lon bia và nước ngọt, mời chào bằng tiếng Việt.
 |
| Xuồng người Việt Nam áp vào thuyền du lịch. Ảnh: T.P |
Không cho xuể, lòng trĩu buồn và cũng không còn chút hứng thú ngắm cảnh mặc dù mặt hồ Tonlé Sap rất đẹp, mênh mông như biển, thuyền quay mũi đưa chúng tôi trở vào và ghé lại một ngôi quán nổi bên hồ. Khẩu phần mỗi người một lon bia (hoặc nước ngọt), nhắm với tép luộc (to như tôm) chấm muối tiêu và ăn thỏa thích. Một vài xuồng bám theo chúng tôi, cập sát hàng hiên. Bé Loan 10 tuổi nhỏ như đứa trẻ lên 6 mếu máo: “Chiều nay con không học nên ra đây xin tiền”. Một phụ nữ ốm yếu che nắng cho đứa trẻ sơ sinh bằng tấm ni-lon buộc vào bốn que nhỏ cột tạm vào mạn xuồng rên rỉ: "Các chú, các cô cho tui ít đồng, con còn nhỏ, tui không biết làm gì sống!"
 |
| Lớp học sau giờ tan trường. Ảnh: T.P |
Mặt trời như chiếc mâm đỏ lừ trôi về phía Tây. Lớp học trên hồ đã tan. Những chiếc xuồng nhỏ, máy có, chèo có, chở trên đó những đứa trẻ mặc quần áo đủ màu, đủ kiểu, mũi xuồng hướng về phía làng nổi. Yin cho biết trường hiện chỉ dạy đến lớp 4 và phải dạy luân phiên mỗi lớp học 2 giờ một ngày bởi trường chỉ có một phòng học. Hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, thiếu thốn nên các em thường bỏ học, “thì học được lúc nào hay lúc đó ấy mà”-Yin lắc đầu cho biết.
Thuyền đã gác mũi lên bờ Tonlé Sap nhưng lòng tôi còn gởi lại khoảng trời nước mênh mông ngoài kia. Nỗi buồn về những phận người chìm nổi vẫn còn mãi trong tôi…
Thanh Phong
