Gần 678.000 tỷ đồng vốn ngân sách Chính phủ giao cho các bộ, ngành, địa phương và yêu cầu giải ngân phải đạt ít nhất 95% kế hoạch. Tuy nhiên, đã hết 10 tháng mà tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trong cả nước mới chỉ đạt 52,3% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng. Chậm giải ngân nguồn vốn này đồng nghĩa với nền kinh tế thiếu một nguồn lực quan trọng cho phát triển.
Theo Tổng cục Thống kê, cứ 1 đồng vốn đầu tư công được giải ngân sẽ kéo theo 1,62 đồng vốn ngoài nhà nước đầu tư vào nền kinh tế. Nếu giải ngân vốn đầu tư công tăng 10% so với năm trước thì sẽ thúc đẩy GDP tăng thêm 0,6 điểm phần trăm.
Đó là chưa kể, nếu hiệu suất sử dụng vốn đầu tư tăng 1 điểm phần trăm thì sẽ thúc đẩy tăng thêm 0,12 điểm phần trăm cho GDP của đất nước. Đó chính là lý do Chính phủ luôn coi giải ngân vốn đầu tư công là động lực quan trọng để tăng tốc phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2024 ước đạt 6,8-7%.
Để hoàn thành mục tiêu giải ngân 95% nguồn vốn đầu tư công, ngay từ đầu năm nay, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP khẳng định đây là “một trong các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, quan trọng cần điều hành, chỉ đạo sát sao”.
Tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ, đầu tư công luôn là vấn đề được Thủ tướng nhắc nhở, đôn đốc. Thủ tướng cũng đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện chỉ đạo về vấn đề này. Thế nhưng, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đến hết tháng 10 mới được hơn 355.600 tỷ đồng, đạt hơn một nửa kế hoạch năm.
Đáng lưu ý, đến nay vẫn còn 31 bộ, cơ quan và 23 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức trung bình của cả nước. Trong đó, Gia Lai là 1 trong 5 địa phương (gồm Quảng Nam, Đắk Nông, Gia Lai, Lâm Đồng, Bình Phước) chưa phân bổ hết kế hoạch vốn năm nay.
Nguyên nhân vẫn là những vướng mắc về thủ tục, giải phóng mặt bằng chậm, năng lực nhà thầu yếu, thiếu vật tư, thiết bị… Thời tiết diễn biến phức tạp cũng làm chậm tiến độ thi công, dẫn đến nhiều công trình, dự án bị đội vốn nhiều lần, kéo dài thời gian hoàn thành đưa vào sử dụng, giảm ý nghĩa giá trị công trình…
Trong bối cảnh đó, việc hoàn thành Dự án đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đến Phố Nối (Hưng Yên) chỉ sau gần 7 tháng thi công đã trở thành bài học kinh nghiệm nhiều ý nghĩa mà ngành Điện đã làm được, dưới sự chỉ đạo, đôn đốc quyết liệt của Chính phủ, sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương liên quan trong vùng dự án và tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “vượt nắng, thắng mưa”, làm việc “3 ca, 4 kíp”… của đội ngũ kỹ sư, công nhân, lao động trên công trường.
Trong bài viết “Chống lãng phí” đăng ngày 13-10 vừa qua, dự án này đã được Tổng Bí thư Tô Lâm nêu đích danh và yêu cầu xem đó là bài học kinh nghiệm thực tiễn sinh động cần nhân rộng về tinh thần chống lãng phí tiền bạc, cơ hội phát triển đất nước khi tổ chức triển khai các công trình, dự án đầu tư công trọng điểm, quan trọng quốc gia có tác động lan tỏa lớn.
Tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng-chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngày 30-10, một lần nữa, Tổng Bí thư đã nêu rõ: “Phải coi phòng-chống lãng phí là nhiệm vụ ngang hàng với phòng-chống tham nhũng, tiêu cực”.
Như vậy, chỉ còn chưa đến 2 tháng để giải ngân hơn 300.000 tỷ đồng vốn đầu tư công còn lại. Nếu không nỗ lực gấp đôi, gấp ba trong chặng “nước rút” này thì khó có thể hoàn thành giải ngân nguồn “vốn mồi”-động lực quan trọng cho tăng trưởng như Chính phủ kỳ vọng!
Thủ tướng đã quyết định thành lập Ban Chỉ đạo về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án lớn, nhất là các dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công. Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi) đang được thảo luận tại Quốc hội cũng cho thấy những quy định mang tính đột phá nhằm phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho các địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Với tinh thần trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt, hy vọng chủ trương phòng-chống lãng phí, tiêu cực của Đảng sẽ được triển khai thực hiện rốt ráo từ trung ương đến địa phương, nhanh chóng “rã băng” nguồn vốn đầu tư công còn lại, đưa vốn đến công trình, không để nền kinh tế bị thiệt đơn thiệt kép, lãng phí cơ hội phát triển của đất nước.
Giải ngân vốn đầu tư công bài toán cần lời giải sớm
