Giao rừng là… mất

Giao rừng cho doanh nghiệp thực hiện dự án là chủ trương được tỉnh Lâm Đồng triển khai từ nhiều năm nay. Bên cạnh những dự án hiệu quả, cũng có nhiều doanh nghiệp sau khi nhận dự án đã để mất rừng, mất đất và “chây ì” nộp tiền bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng.

Thu hồi 189 dự án

Dự án quản lý bảo vệ rừng, trồng rừng, trồng cây công nghiệp kết hợp chăn nuôi gia súc của Công ty CP Nam Nam được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp phép với tổng diện tích 120,38ha tại tiểu khu 442, xã Lộc Phú, huyện Bảo Lâm.

Trong vòng 6 năm từ khi nhận dự án, từ những cánh rừng hàng chục năm tuổi với thảm thực vật phong phú, đơn vị này đã gần như không triển khai dự án và để mất 43,5ha rừng, phần diện tích bị lấn chiếm thay thế bằng các loại cây công nghiệp dài ngày.

Kiểm tra, cơ quan chức năng còn phát hiện đơn vị này dùng máy múc, múc hố và trồng trái phép hơn 4ha trong diện tích rừng quản lý bảo vệ.

Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Lâm đã nhiều lần gửi giấy mời Giám đốc Công ty CP Nam Nam lên ký biên bản nhưng đại diện đơn vị này không đến. Đến nay, UBND tỉnh Lâm Đồng đã thu hồi toàn bộ dự án, yêu cầu bồi thường hơn 9,9 tỷ đồng.

Còn tại dự án đầu tư trồng rừng, quản lý bảo vệ rừng và sản xuất nông lâm kết hợp tại xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm do Công ty TNHH An Nguyễn thuê đất, thuê rừng với tổng diện tích 162,34ha đất lâm nghiệp. Sau khi nhận giao rừng vào năm 2011, đơn vị này được cấp phép đầu tư nhưng đã không thực hiện đúng cam kết, gần như không triển khai dự án, chỉ thực hiện khai thác tận dụng lâm sản trên diện tích được cải tạo trồng rừng.

Những cánh rừng một thời xanh tươi đã bị đốn hạ, phá trắng để trồng cà phê, trồng chè, khiến không còn dấu tích của rừng. Có những quả đồi bị lấn chiếm, cạo trọc chờ để trồng các loại cây công nghiệp. Thậm chí, 2 bảo vệ rừng được công ty bố trí tại đây còn trực tiếp tiếp tay cho lâm tặc phá rừng bằng hình thức ken cây bỏ hóa chất, đào hố trồng cà phê với diện tích 2,61ha khiến trữ lượng lâm sản thiệt hại hơn 118m3. Đến năm 2017 khi bị thu hồi dự án, đơn vị này đã để mất 31,45ha rừng.

Theo thống kê, đến nay trên toàn tỉnh Lâm Đồng có 84 dự án của các doanh nghiệp nhận đất, rừng nhưng để rừng bị phá mà không kịp thời phát hiện, ngăn chặn với tổng diện tích 1.157ha. Tỉnh đã phải thu hồi tới 189 dự án với tổng diện tích 28.218ha. Trong đó, thu hồi toàn bộ đối với 157 dự án (diện tích 25.324ha), thu hồi một phần đối với 32 dự án (2.803ha).

Khó đòi hơn 219 tỷ đồng bồi thường

Cùng với việc thu hồi dự án, UBND tỉnh Lâm Đồng đã yêu cầu các doanh nghiệp bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng số tiền 219,4 tỷ đồng. Trong đó, điển hình có các dự án để mất rừng, bị yêu cầu bồi thường số tiền lớn như: Công ty TNHH sản xuất thương mại XNK Hoàng Thịnh để mất 110,9ha rừng, tổng số tiền phải bồi thường là 69,8 tỷ đồng; Công ty TNHH Vĩnh Tuyên Lâm để mất 49,3ha, phải bồi thường 22,8 tỷ đồng; Công ty TNHH An Nguyễn để mất 31,45ha, phải bồi thường 11,9 tỷ đồng; Công ty TNHH vận tải hành khách và du lịch Thuận Thành để mất 12,2ha, phải bồi thường 10,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay nhiều công ty này vẫn không chấp hành việc nộp tiền.

Theo ông Nguyễn Duy Phong, Trưởng phòng Quản lý ngân sách, Sở Tài chính tỉnh Lâm Đồng, việc thu hồi tiền bồi thường tại các dự án để mất rừng gặp nhiều khó khăn. Có nhiều trường hợp Sở Tài chính gửi văn bản hối thúc việc thực hiện nộp tiền bồi thường theo quyết định của tỉnh nhưng bị bưu điện trả lại do địa chỉ công ty không còn hoặc đã chuyển đi nơi khác.

Một nguyên nhân khiến cho việc xử lý các dự án để mất rừng gặp nhiều trở ngại là do hiện vẫn chưa có chế tài xử lý trách nhiệm đối với cá nhân, người đứng đầu doanh nghiệp để mất rừng. Khi xảy ra tình trạng mất rừng chỉ yêu cầu bồi hoàn lại số lượng rừng bị mất nên phần lớn các doanh nghiệp này không thực hiện.

Ông Võ Danh Tuyên, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Lâm Đồng, cho rằng năng lực tài chính của các dự án đa phần hạn chế nhưng xây dựng dự án quá lớn, vượt quá khả năng đầu tư, cũng có trường hợp xin dự án nhằm chiếm giữ, chờ cơ hội để sang nhượng. Nhân lực quản lý bảo vệ chưa tốt, dẫn đến một số dự án để mất rừng, phá rừng, lấn chiếm trái phép.

Bên cạnh đó, có các doanh nghiệp đầu tư sau khi nhận được giấy phép đầu tư đã quyết định cho thuê đất, công tác quản lý, bảo vệ rừng trên khu vực đất thuê không tốt, để xảy ra tình trạng chặt phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật. Dù vậy, nhiều dự án khi bị thu hồi một phần hoặc toàn bộ để bàn giao lại cho đơn vị chủ rừng nhà nước tiếp tục quản lý, bảo vệ lại chậm trễ trong việc thực hiện bồi thường theo quy định.

Đoàn Kiên (sggp)