Tôi còn nhớ, chỉ vài tháng sau ngày thống nhất đất nước (1975), ba tôi từ chiến trường trở ra Bắc đón 4 anh em tôi cùng mẹ chuyển công tác vào Gia Lai. Pleiku khi ấy còn hoang tàn với những ngôi nhà đổ nát, nham nhở vì bị cháy. Những con đường nhỏ hẹp quanh co triền dốc chốc chốc lại tung bụi đỏ bazan mịt mù dù chỉ một chiếc xe đạp, xe thồ hay chiếc xe lam phành phạch chạy qua.
 |
Con đường hoa ở làng Ia Nueng, xã Biển Hồ, TP. Pleiku. Ảnh: Lê Nam |
Gia đình tôi được phân 1 căn phòng tập thể cạnh căn hầm sâu và dài hun hút bằng bê tông cốt thép nằm ngay trong khuôn viên cơ quan của ba mẹ. Do mới tiếp quản nên trong một số phòng vẫn còn la liệt những thùng gỗ màu vàng sơn cờ ba que chứa đầy tài liệu tuyên truyền của chế độ Việt Nam Cộng hòa.
Ba tôi nhìn lướt qua rồi chửi đổng: “Ông nội cha chúng nó chứ, toàn những chiêu trò lố bịch, ngô nghê của kẻ chiến bại”. Sau đó, ba tôi lấy búa đập vỡ những chiếc thùng ấy, chẻ ra xếp thành đống rồi ấn tất cả mớ tài liệu nhảm nhí đó vào bao tải. Đấy là nguồn chất đốt đáng kể phục vụ gia đình tôi những ngày đầu đặt chân đến Pleiku.
Chỉ vài tháng sau, nhờ sự cần mẫn, chăm chỉ của các thành viên trong gia đình tôi mà những khoảnh đất trống sau nhà đã được phủ một màu xanh mướt mát, với đủ loại rau củ quả. Thích nhất là mỗi chủ nhật, tôi lại cùng đứa em 8 tuổi được đi theo ba mẹ và các cô chú ra khu vực gần Biển Hồ trồng mì, đậu, khoai... trên những thửa đất mượn của người dân.
Ngang qua những ngôi trường đã chứng kiến từng bước sự trưởng thành của mình, những ký ức tuổi học trò lại chảy tràn trong tôi. Hồi học lớp 4, lớp 5, cứ mỗi dịp kỷ niệm ngày lễ lớn của đất nước, nhà trường lại tổ chức đi cổ động. Băng rôn, khẩu hiệu, cờ đỏ sao vàng bay phất phới.
Đoàn cổ động đi đến đâu, đường phố náo nhiệt đến đó bởi những tiếng hô: “Hồ Chủ tịch vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”, “Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh muôn năm”... Kèm theo là những âm thanh vui nhộn đồng loạt được gõ lên từ trống, chiêng và từ những ống bơ sữa bò hay bất kỳ tấm kim loại nào mà chúng tôi mang theo. Không khí náo nhiệt tràn sang cả các ông bà, chú bác, anh chị và lũ trẻ đứng hai bên đường. Không ít những tiếng hô hưởng ứng từ họ mỗi khi đoàn cổ động chúng tôi đi qua.
Các bạn lớp tôi ngày ấy đến từ nhiều miền quê khác nhau. Tôi ấn tượng nhất với hình ảnh T-một người con gái Hà Nội mang đậm nét đoan trang, thùy mị với làn da trắng ngần, mái tóc dài đen mượt và đôi mắt bồ câu trong veo. Những bài văn T. viết luôn đạt điểm cao nhất lớp, được thầy cô coi là mẫu và thường đọc cho cả lớp nghe. Không những thế, với chất giọng nhẹ nhàng, truyền cảm, T. còn ngâm thơ rất hay.
Định bụng đến ngày chia tay tuổi học trò, tôi sẽ thổ lộ tình cảm với T. Nhưng đứng trước bạn rồi lại chẳng thể thốt nên lời, cứ đau đáu mãi. Cho đến khi bạn gần tốt nghiệp một trường chuyên nghiệp, tôi mới mạnh dạn viết một bức thư tràn cả 4 trang giấy. Chẳng biết thư có đến tay người ấy hay không mà mãi chẳng thấy hồi âm. Chỉ biết rằng sau đó, T. đã tình nguyện đến công tác ở vùng sâu, vùng xa... cách Pleiku tới cả trăm cây số.
Đã mấy mươi năm, tôi mới trở về Pleiku. Phố núi đón tôi bằng một không gian đô thị rộng mở với cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng khang trang, sạch đẹp. Những con người thân thiện, mộc mạc nơi đây đã cùng chung tay làm nên một Pleiku hiện đại, văn minh và bản sắc. Thế nhưng, khi dạo phố, trong trái tim tôi lại ngân lên biết bao kỷ niệm về một thời chưa xa.
