(GLO)- Đó là tên một lớp học đang được anh Siu Hrill (Thạc sĩ chuyên ngành Quy hoạch vùng và Đô thị, Trường Đại học Tổng hợp Hawaii, Hoa Kỳ)-chủ nhiệm dự án “Bảo tồn di sản nghệ thuật văn hóa phi vật thể của dân tộc Jrai” triển khai tại nhà ông Ksor Hnhang ở làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku với 11 học viên.
 |
| Các học viên tham gia lớp dự án dạy nghề dệt thổ cẩm. Ảnh: Nguyễn Giang |
Anh Siu Hrill, sinh năm 1980, là một người con của làng Brel, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai. Từ khi lớn lên và ý thức được giá trị văn hóa của những nét đẹp truyền thống từ bàn tay dệt thổ cẩm của mẹ, bàn tay khéo léo tạc tượng nhà mồ của cha hay tiếng đàn t’rưng, tưng nưng, klông pút… ngân vang trong mùa lễ hội anh đã ấp ủ mong muốn được góp chút công sức để khơi lại, truyền dạy bài bản lại các nghề truyền thống của dân tộc trước nguy cơ mai một. Anh bắt đầu viết dự án “Bảo tồn di sản nghệ thuật văn hóa phi vật thể của dân tộc Jrai” bằng tiếng Việt và tiếng Anh từ khi còn là sinh viên ngành Quản trị Lữ hành (Trường Đại học Đà Lạt) và khi đang công tác cho một công ty lữ hành quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh. Chính những ý tưởng về dự án bảo tồn văn hóa và phát triển cộng đồng dựa vào du lịch sinh thái, văn hóa này đã giúp anh viết bài luận để xin học bổng đi du học thạc sĩ ở nước ngoài.
Sau khi hoàn thành khóa học, anh về Việt Nam làm rất nhiều công việc từ hướng dẫn viên tiếng Anh tự do, thiết kế tour cho các công ty du lịch tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Tây Nguyên, cộng tác viên cho Công ty Dịch thuật Choice Translating Inc. North Carolina-Hoa Kỳ, chuyên dịch tài liệu học thuật từ tiếng Jrai-Anh, và ngược lại, làm trợ lý nghiên cứu đề tài tiến sĩ về văn hóa, nhạc cụ truyền thống, và lễ hội của người Jrai ở Tây Nguyên cho một nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Rome-Ý. Dù say mê với tất cả các công việc đang làm nhưng anh luôn dành thời gian để tìm kiếm nguồn tài trợ để thực hiện dự án của mình. Khi Quỹ Hỗ trợ Bảo tồn Nghệ thuật Văn hóa Dân gian của Trung tâm Trao đổi Giáo dục với Việt Nam (CEEVN) đồng ý tài trợ cho dự án, anh đã bắt tay vào thực hiện 3 dự án cộng đồng gồm: lớp dạy nghề dệt thổ cẩm, dạy tạc tượng nhà mồ và nhạc cụ dân tộc.
Lớp dạy nghề dệt thổ cẩm truyền thống được anh chọn triển khai đầu tiên với mong muốn góp phần vào việc bảo tồn và lưu truyền nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Jrai. Các học viên tham gia dự án sẽ trở thành nguồn truyền dạy lâu dài nghệ thuật dệt thổ cẩm cho các thế hệ sau của cộng đồng người Jrai ở Gia Lai nói riêng, ở Tây Nguyên nói chung. Lớp học này được anh mời nghệ nhân dệt thổ cẩm Rơ Lan Pel (làng Phung 1, xã Biển Hồ, TP. Pleiku) về truyền dạy một cách bài bản với mục tiêu, học viên lớp dự án sẽ dệt thành thạo 8 sản phẩm thổ cẩm, gồm: váy nữ, áo nữ, túi, khăn quàng cổ, khăn trải bàn, khăn địu em bé, áo nam và khố. Ngoài ra các học viên sẽ hiểu được ý nghĩa sâu sắc của 13-15 hoa văn đặc trưng văn hóa dân tộc Jrai sau 6 tháng theo học. Việc tìm đầu ra cho sản phẩm sẽ do anh Siu Hrill và những người cùng thực hiện dự án chịu trách nhiệm.
 |
| Ảnh: Nguyễn Giang |
Nói về khả năng thành công của lớp dệt thổ cẩm, nghệ nhân Rơ Lan Pel tin tưởng: “Tôi tin chắc là các học viên ở đây sẽ biết dệt thành thạo những sản phẩm cơ bản và tạo ra được nhiều hoa văn tinh tế, đẹp mắt sau khi khóa học kết thúc vì các bạn học rất nhanh”. Cũng theo nghệ nhân Rơ Lan Pel thì trong mỗi người phụ nữ Jrai đều đã có sẵn niềm đam mê dệt thổ cẩm, chỉ cần biết cách khơi đúng nguồn thì chuyện dệt thổ cẩm trở nên đơn giản. Để chứng minh điều mình nói, nghệ nhân Pel khoe thêm: “Mới chỉ sau một tháng theo học nhưng 11 học viên đều đã hoàn thành được một sản phẩm. Những người đã biết dệt thì hoàn thành một bộ váy áo, những em mới bắt đầu học thì đã biết dệt ví, dây đeo, túi thổ cẩm… Trong thời gian tới, tôi sẽ chú trọng vào việc dạy các học viên những hoa văn tinh tế, đặc trưng văn hóa Jrai”.
Cùng chung mong muốn được góp công, góp sức vào việc truyền dạy nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình, bác của anh Hrill-ông Ksor Hnhang (làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku) đã nhận lời cho lớp dự án mượn nhà sàn làm lớp học và nhận làm 11 bộ khung dệt mới cho các học viên với một phần tiền công rất nhỏ được trích ra từ nguồn kinh phí của dự án. Nhìn cô con gái và con dâu say sưa học dệt, ông tỏ vẻ hài lòng: “Tôi cảm thấy vui khi giúp được một phần việc nhỏ cùng các bạn trong dự án mở lớp học này, các con gái và con dâu của tôi cũng có điều kiện thuận lợi để theo học nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc”.
Đến nay, 11 học viên đang theo học đều đã tìm thấy niềm đam mê đối với nghề dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc mình. Mỗi tuần 3 buổi, các học viên đều đặn lên lớp để được nghệ nhân Rơ Lan Pel chỉ dẫn thêm cách phối màu và dệt nhiều kiểu hoa văn đẹp mắt. Em Ksor H’Nglim, năm nay 17 tuổi (làng Kép, phường Đống Đa, TP. Pleiku) đang chạy những đường chỉ cuối cùng để hoàn thành chiếc túi xách, vui vẻ nói: “Trước khi tham gia lớp học dệt này em chưa hề biết dệt. Bây giờ em mới biết học dệt không khó nhưng cần phải kiên nhẫn và khi đã bắt đầu biết dệt thì rất thích, ngày nào cũng muốn được đến lớp để được nghệ nhân Pel dạy thêm nhiều hoa văn đẹp mắt”.
Nguyễn Giang
