Từ bỏ nếp nghĩ cũ để sống tích cực

Điểm sáng Đak Djrăng

Trong khi nhiều địa phương lo lắng với số cặp tảo hôn gia tăng thì tại xã Đak Djrăng (huyện Mang Yang), từ năm 2018 đến nay đã không xảy ra trường hợp tảo hôn nào. Có được kết quả này chính nhờ sự chung tay của cả hệ thống chính trị với giải pháp lấy công tác tuyên truyền làm trước tiên và phát huy vai trò của già làng, trưởng thôn, người có uy tín trong cộng đồng.

Ông Vốt-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Brếp-cho hay: Thôn vận động các hộ dân ký cam kết nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. “Mình tuyên truyền cho bà con, nhất là các cháu ở độ tuổi thanh niên không nên lấy vợ, lấy chồng sớm. Vừa rồi họp dân, bà con đồng ý làm theo cam kết. Các gia đình mang giấy cam kết về dán tại nhà để con cháu làm theo”-ông Vốt nói.

Nhờ tuyên truyền thường xuyên nên nhận thức của người dân đã thay đổi căn bản. Bà con hiểu ra tảo hôn không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội như đói nghèo, suy giảm chất lượng dân số. Chị Angen nói: “Mình ký cam kết là không cho con tảo hôn rồi. Hồi trước, mình lấy chồng sớm nên khổ. Giờ dặn con không được lấy chồng sớm, phải đi học đã”.

Theo ông Hồ Ngọc Thắng-Phó Chủ tịch UBND xã Đak Djrăng, để duy trì 5 năm liên tục không xảy ra tình trạng tảo hôn, UBND xã phát huy vai trò của già làng, trưởng thôn trong việc vận động các hộ gia đình ký cam kết không để xảy ra vi phạm. Đồng thời, UBND xã phối hợp với Mặt trận cùng các làng xây dựng hương ước, quy ước, trong đó có nội dung nghiêm cấm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tại hội thi tìm hiểu pháp luật về tảo hôn trong vùng DTTS năm 2023 do Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Mang Yang phối hợp với Phòng Dân tộc huyện tổ chức, xã Đak Djrăng đã xuất sắc giành giải nhì.

Từ hiệu quả tuyên truyền “mưa dầm thấm lâu”, nhiều chị em phụ nữ DTTS đã từ bỏ nếp nghĩ cũ để sống khác. Chị Đinh H'Nơnh-Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) xã Đak Djrăng là một trong số đó. Chứng kiến một số bạn bè đồng trang lứa quá vất vả do lấy vợ, lấy chồng sớm, chị HNơnh khao khát theo đuổi con đường học vấn để có kiến thức và công việc ổn định.

Sau khi học hết bậc THPT, chị tiếp tục thi vào Trường Đại học Quy Nhơn. Sau khi tốt nghiệp, chị về công tác ở Hội Chữ thập đỏ huyện, tiếp đó là Hội LHPN huyện. Chị HNơnh cho hay: “Từ thực tế tại buôn làng, mình kêu gọi các bạn trẻ cố gắng học tập, không nên lấy vợ lấy chồng sớm, tránh xa nạn tảo hôn để sau này không phải ân hận. Học trước tiên là cho bản thân mình, học để vươn lên”.

Không lơ là, chủ quan

Theo thống kê mới nhất, từ ngày 1-1-2021 đến 31-5-2023, toàn tỉnh có 2.224 cặp tảo hôn, trong đó có 2.185 cặp là người DTTS (chiếm trên 98%). Con số này chưa có dấu hiệu dừng lại, do đó mục tiêu giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS trên địa bàn tỉnh đang được UBND tỉnh và các sở, ban, ngành, địa phương quan tâm giải quyết bằng nhiều giải pháp quyết liệt.

Theo báo cáo của Ban Dân tộc HĐND tỉnh, nhiều mô hình giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được xây dựng và duy trì, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia. Tiêu biểu, TP. Pleiku duy trì mô hình “Góc tư vấn về giáo dục tiền hôn nhân và đời sống gia đình”, 5 câu lạc bộ (CLB) “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”. Huyện Ia Grai duy trì 5 CLB “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” và 3 CLB “Tư vấn tiền hôn nhân”. Huyện Đak Đoa tổ chức sinh hoạt thường xuyên 17 CLB “Nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”. Huyện Kbang có 3 CLB tương tự. Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình cũng triển khai mô hình “Nâng cao chất lượng dân số một số dân tộc ít người” tại 50 xã; biên soạn và in ấn 90.000 tờ gấp và 11.000 cuốn sách mỏng tuyên truyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên.

Chính quyền các cấp còn phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tăng cường cung cấp thông tin, vận động quần chúng nhân dân tham gia nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS, đi đầu là Hội LHPN và Đoàn Thanh niên.

Hội LHPN huyện Ia Grai đã có nhiều cố gắng khi xây dựng và duy trì CLB “Phụ nữ phòng-chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” tại 6 xã với trên 630 thành viên. Hội LHPN huyện Ia Pa ra mắt 9 CLB “Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” tại 9 xã với 270 thành viên. Việc xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình của các địa phương thực hiện nghiêm theo quy định. Gần 3 năm qua, huyện Đak Pơ đã xử phạt 31 trường hợp vi phạm, huyện Kông Chro 18 trường hợp, huyện Chư Prông 14 trường hợp, huyện Đak Đoa 5 trường hợp…

Ông Trường Trung Tuyến-Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh-cho biết: 3 năm qua, Ban đã mở 80 lớp tập huấn về công tác ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho gần 15.000 lượt người; phối hợp với các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương tạo thành hợp lực và đa dạng hình thức tuyên truyền. “Để làm thay đổi suy nghĩ, hành vi của bà con về tình trạng tảo hôn đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và cộng đồng. Nếu chúng ta lơ là, không thường xuyên tăng cường tuyên truyền, rà soát, kiểm tra, chấn chỉnh vi phạm thì hiệu quả khó bền vững”-ông Tuyến chia sẻ.