(GLO)- Mỗi lần đi học xa trở về, tôi lại có dịp ra bến nước đi thả lưới bắt cá với đám bạn trong làng. Khung cảnh nơi đây đã thay đổi rất nhiều so với lúc tôi còn nhỏ. Không còn bắt gặp những hình ảnh người phụ nữ Jrai sau lưng địu chiếc gùi chất đầy 4-5 cái bình hồ lô để lấy nước sinh hoạt về cho gia đình mỗi sáng.
| Phụ nữ Jrai hứng nước gùi về nhà. Ảnh internet |
Theo lời kể của già làng, nước có vai trò quyết định trong đời sống. Vì vậy, ngày xưa, khi lập làng, tổ tiên người Jrai thường chọn nơi gần sông suối để nuôi dưỡng sự sống và phục vụ lao động sản xuất. Mỗi làng Jrai đều có bến nước riêng. Đây cũng là nơi mọi người cùng tập trung lại tắm rửa, giặt giũ, lấy nước về và chia sẻ cùng nhau nỗi buồn vui sau một ngày lao động vất vả.
Ngày ấy, đám trẻ làng tôi mỗi chiều lại rủ nhau ra bến nước đá banh để mỗi khi khát thì không sợ thiếu nước uống. Đá banh xong, chúng tôi chạy ra bờ sông gần đó tắm táp rồi về. Nhiều đêm, đám trẻ trong làng còn mang đèn pin, đuốc, chăn màn và lưới ra bến nước bắt cá dưới sông rồi ngủ lại ở đó, đến sáng hôm sau mới về. Mỗi khi làm lễ tắm sông xả xui cho người thân, các gia đình cũng tập trung ra bến nước. Lễ này đã có từ rất lâu đời, thường tổ chức cho những người hay gặp vận xui để mong mọi chuyện tốt đẹp trở lại. Lễ vật để cúng gồm một con vịt và một bình rượu cần.
Theo quan niệm của người Jrai, muốn cuộc sống yên ổn, khỏe mạnh thì con người phải quý trọng nguồn nước. Hàng năm, các buôn làng thường tổ chức lễ cúng bến nước nhằm tạ ơn và cầu xin Yàng bến nước tiếp tục phù hộ cho dân làng có đủ nước sinh hoạt, sản xuất, không ốm đau, mọi người đều có sức khỏe dồi dào... Đó là những hình ảnh còn đọng lại trong ký ức của bao người từng gắn bó với bến nước. Giờ đây, dân làng không còn ra bến lấy nước về hay tắm rửa, giặt giũ và cùng chia sẻ buồn vui. Thay vào đó, họ lấy nước giếng khoan, giếng đào tại nhà làm nước sinh hoạt.
Lễ tắm sông xả xui nay cũng mai một dần đi. Lễ cúng bến nước của làng cũng không còn được tổ chức như trước. Đó chính là nỗi trăn trở không chỉ của người dân làng tôi mà còn của bao người Jrai khác.
KSOR NAM