(GLO)- Nhiều gia đình trên địa bàn huyện Mang Yang dốc hết vốn liếng, vay mượn tiền để đầu tư vườn chanh dây, mong mỏi chờ đến ngày bội thu. Thế nhưng, khi vườn chanh dây cứ xanh mượt lá mà chẳng thấy ra hoa, đậu quả, họ mới tá hỏa nhận ra nguyên nhân chính là do mua nhầm giống “đểu”.
Giữa năm 2016, khi giá chanh dây vẫn đang ở mức cao, nhiều hộ dân ở thị trấn Kon Dơng (huyện Mang Yang) đua nhau trồng. Diện tích chanh dây liên tục được mở rộng khiến nguồn cung cấp giống trở nên khan hiếm. Không có sự lựa chọn cũng như am hiểu về chất lượng cây giống, người dân phải phó mặc sự may rủi của mình vào nguồn giống chanh dây trôi nổi.
Trồng chanh dây… chỉ thu lá?
Bất chấp cái nắng oi bức giữa trưa, ông Đỗ Văn Thủy (tổ 8, thị trấn Kon Dơng, huyện Mang Yang) vẫn lủi thủi trong vườn chanh dây gần 1 ha của gia đình. Khi chúng tôi hỏi ông đang tìm gì, ông Thủy không trả lời mà cứ liên tục đưa đôi bàn tay thô ráp của mình vạch từng đám lá chanh dây rậm rạp trên giàn. Nét mặt đượm buồn, ông Thủy cho hay: Vườn chanh dây 450 gốc của gia đình ông đầu tư hơn 150 triệu đồng trồng được hơn 7 tháng, đáng lẽ giờ này đã có quả để bán. Tuy nhiên, tìm mỏi mắt mới thấy lác đác vài cây có quả, số quả chưa đếm hết đầu ngón tay.
 |
| Do mua phải cây giống chanh dây trôi nổi, nhiều hộ dân trồng hơn 7 tháng mà vẫn không cho quả. Ảnh: M.T |
Tương tự, vườn chanh dây hơn 4 sào của ông Hứa Thành (tổ 8, thị trấn Kon Dơng) trồng đã hơn 7 tháng mà khắp vườn chỉ có 2-3 cây có quả, cây nhiều nhất cũng chỉ được… 4 quả. Ông Thành cho biết, thấy nhiều người trồng chanh dây trúng lớn, ông cũng chuyển diện tích trồng rau của gia đình sang trồng loại cây này. Cây phát triển rất tốt, chẳng bao lâu đã phủ kín giàn. Ông chắc mẩm đợt này sẽ bội thu. Thế nhưng, đã quá thời điểm thu hoạch mà vườn chanh vẫn chỉ thấy lá. Ông Thành cho biết thêm, ở thời điểm trồng, giá cây giống rất cao, mua lẻ đến 55.000 đồng/gốc, được bán tràn lan trên thị trường nhưng đa số là giống của Trung Quốc. Khi đó, ông được một đại lý trên địa bàn “mách nước” về giống chanh dây đưa từ một tỉnh phía Bắc vào, chắc chắn sẽ sai quả. Kết quả, vườn chanh nhà ông không sai quả mà lại… sai lá.
Lý giải nguyên nhân vườn chanh dây không cho quả, ông Đỗ Văn Thủy cho rằng do cây giống. “Ở khu vực này có rất nhiều hộ trồng cũng không có trái. Theo như tôi tìm hiểu thì họ mua cùng một loại giống. Thường thì trồng đến tháng thứ 4 là cây chanh dây đã bắt đầu cho quả rồi. Nhiều hộ dân khác may mắn hơn chọn được giống có chất lượng nên giờ họ chỉ việc ngồi rung đùi chờ thương lái đến mua, đếm tiền”-ông Thủy chua chát nói. Đồng quan điểm này, ông Thành cho biết: “Tôi đầu tư chăm sóc rất bài bản, phân thuốc đầy đủ, học hỏi kinh nghiệm của những người trồng trước nhưng không hiểu vì sao chanh không có quả. Tôi có nhờ kỹ sư nông nghiệp đến xem xét nhưng họ cũng lắc đầu. Giờ chỉ biết tự mình gánh hậu quả, chứ biết trách ai bây giờ. Ráng chờ đến hết mùa mưa năm nay, nếu tình hình không được cải thiện thì cũng đành chặt bỏ, trồng lại”.
Trôi nổi nguồn gốc giống
 |
| Ảnh: M.T |
Huyện Mang Yang hiện vẫn còn là địa bàn “nóng” về trồng chanh dây. Tuy nhiên, việc tìm mua được cây giống chất lượng xem ra không dễ với người nông dân. Anh Trần Mạnh Hưng-Chủ cơ sở cung cấp cây giống Mạnh Hưng (tổ dân phố 2, thị trấn Kon Dơng) thừa nhận: Để người dân phân biệt được giống tốt hay kém chất lượng, thật hay giả là rất khó. Phải là những người có kinh nghiệm và am hiểu về các loại giống chanh dây mới phát hiện ra. Tại huyện Mang Yang có rất nhiều đại lý cung cấp cây giống, chủ yếu có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc. Hiện nay có thêm giống được lấy từ các tỉnh phía Bắc và từ huyện Đức Trọng (Lâm Đồng). “Một số đại lý báo là giống chanh Đài Loan, nhưng thực tế chỉ là giống trôi nổi gắn “mác” Đài Loan, nhất là giống giả từ huyện Đức Trọng sang bán tại địa bàn này. Nhiều người dân phản ánh họ mua về trồng nhưng không có quả”-anh Hưng lý giải. Theo anh Hưng, nếu người dân may mắn mua được giống chanh dây chuẩn thì cây có khả năng phòng bệnh cao, quả sai, thường cho năng suất từ 40 tấn đến 60 tấn/ha.
Theo ông Phạm Ngọc Cơ-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Mang Yang, chanh dây không nằm trong quy hoạch cây trồng của huyện, người dân đều trồng tự phát. Hiện nay, diện tích loại cây trồng này ở huyện đã lên đến trên 500 ha. Tuy nhiên, từ nguồn gốc cây giống cho đến giá bán, thị trường tiêu thụ đều hoàn toàn lệ thuộc vào Trung Quốc. Việc người dân mua giống trôi nổi cũng xuất phát từ thông tin người này giới thiệu qua người kia; hoặc đặt mua từ các cơ sở giống ở tỉnh khác về nên rất khó quản lý.
Ông Cơ khẳng định, trên địa bàn huyện không có cơ sở nào ươm giống chanh dây, cũng chưa có đại lý hay tổ chức, cá nhân nào được cấp phép kinh doanh giống cây trồng. “Nói chung giống chanh dây hiện nay là giống trôi nổi. Giống Đài Loan thì chưa biết nhập về từ con đường nào, có được Bộ Nông nghiệp và PTNT cấp phép hay không; giống chanh dây ở các tỉnh phía Bắc thì không biết nguồn gốc xuất xứ ra sao. Nhiều loại giống khác trên địa bàn huyện cũng không có nguồn gốc rõ ràng”-ông Cơ nói.
Ngay từ ban đầu, Phòng đã có công văn gửi các xã nói rõ cây chanh dây không nằm trong quy hoạch, giống không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, thị trường cũng không ổn định và khuyến cáo người dân không nên mở rộng diện tích. “Sắp tới, chúng tôi sẽ tham mưu cho UBND huyện thực hiện đợt tổng kiểm tra không chỉ nguồn gốc giống chanh dây mà đối với tất cả các loại giống cây trồng khác”-ông Cơ cho biết thêm.
Minh Nguyễn
