Vậy một thành phố thì sao, có đủ nhiệm mầu để giữ lại hết thảy những gì đã hằn sâu trong ký ức của bao người đi kẻ ở? Tôi tự hỏi lòng mình như thế mỗi khi nghe ai đó từ xa về, nói rằng Pleiku bây giờ khác quá.
Có yêu lắm thì mới nhận ra sự đổi thay trong một con người, một miền đất. Người sống trọn một đời ở Pleiku còn thấy phố xá biến chuyển từng ngày, huống hồ những người ở xa về. Dù cái “lưng lửng” của dáng hình một đô thị miền cao vẫn còn đó, không xa xôi hẻo lánh nhưng cũng chưa hẳn được gọi là chốn đô hội phồn hoa. Khoảng giữa ấy, tôi xem như là một ngóng chờ.
Trở lại Pleiku sau tháng ngày dài xa cách, người ta vội tìm ngay “khoảng trời lá thông” vời vợi gió, tìm con dốc một đời mắc võng giữa lòng phố thênh thênh hay phải chạy ngay đến hàng cây lối cỏ nào gợi cho họ về một sự kiện lịch sử đã từng diễn ra nơi đây.
Người ta vội nhớ những sớm phố quen ngồi đợi sương mờ, nghe giọt cà phê nhỏ xuống đếm ngày trôi. Nhưng thảng hoặc, cố tìm mà chẳng gặp. Bởi có tình yêu nên cũng có nỗi hoài niệm về một nét gì đó của thuở ban đầu khi Pleiku hãy còn phố nhỏ, lối nhỏ thoảng hương đồi vắng. Và cũng vì có tình yêu nên người ta cứ sợ Pleiku “má đỏ môi hồng” một ngày kia bị cái lễ lạt làm cho mất đi nét trữ tình riêng có.
Tôi nhớ nhạc sĩ Trịnh Công Sơn lúc sinh thời cũng từng ước mơ cho những thành phố ông qua được đô hội hóa, đô hội hóa chứ không phải sa mạc hóa. Nghĩa là, ông canh cánh bên lòng làm sao cho phố phường được “ngày ngày thắp nến lên hai hàng, lễ lạt trên tầng lá xanh, lễ lạt trên từng nẻo đường, khắp mọi nhà và trong mỗi con tim”.
Hồ như, ngay đến những người bình thường, sống một đời lặng lẽ nhất cũng hiểu được, quê hương là nguồn cội, là gốc gác của tình yêu và thân phận mình. Chỉ là, đôi khi người ta quên mất rằng, Pleiku cũng như muôn vàn thành phố khác, không tránh được những đổi thay. Và cũng không thể nào đi qua cái thâm trầm của thời gian mà giữ cho bằng hết những gì từng là ký ức trong trí nhớ của bao người.
Có người bảo phố là triển lãm của sự sống. Mà đúng thế thật! Và hẳn đã nhận lấy cái sứ mệnh “triển lãm” ấy tự lâu nên thành phố vẫn phải đổi thay trong từng nhịp thở. Pleiku chia cho mỗi người trong chúng ta một mảnh ký ức về nó. Như muốn nói “chia cho em một đời tôi/một cay đắng/một niềm vui/một buồn”. Thành phố nào cũng được gắn cho bao thế sự. Thế nên, tôi thấy phố chật đi không phải bởi cộ xe mà vì kỷ niệm. Trong từng kỷ niệm ấy, có chúng ta. Mỗi người dự phần như một mảnh ghép nhỏ cho Pleiku thân yêu.
Thật ra, tôi chưa bao giờ thảng thốt thấy phố mình lạ lẫm. Dẫu con đường này thiếu đi một bóng cây, lối về kia vắng rồi một quán nhỏ. Thành phố hàng ngàn dân vẫn có một điều gì khẽ ấm áp và tin cẩn lấp ló đằng sau những sớm nắng chiều mưa.
Đâu đó cây cối, mặt đường, những mùa hè nho nhỏ, ô cửa trổ trên những tường vách, hai cánh khép mở thường khi… mọi thứ hình như vẫn thế. Hoặc ít nhất là trong tôi, mọi thứ gần như vẫn thế. Không phải do thơ ngây, mà chính vì Pleiku là quê hương. Đâu thể nào tách rời quê hương khỏi tuổi thơ và ký ức. Thành phố này sẽ mãi mãi thân thuộc, thế thôi.
Pleiku của chúng ta chưa bao giờ thiếu một chỗ ngồi yên lắng. Chẳng phải người từ xa về, gác lại những bộn bề trên đất khách, cốt cũng là để tìm một khoảnh khắc bình dị như thế hay sao? Tôi nghĩ, cái quý giá nhất mà một thành phố có thể cho chúng ta chính là khoảnh khắc.
Mường tượng cảnh một người vừa bước xuống sân bay, xốc lại ba lô rồi vội hít một hơi dài cái thanh sạch của khí trời, nhìn lên cái bàng bạc của màu trời phố núi cao nguyên và gọi đó là “trở về”. Chỉ cần như vậy và bằng lòng để Pleiku được hòa điệu với tháng năm trong từng thay đổi nhỏ.