Tạo điều kiện để kinh tế tập thể phát triển nhanh, bền vững

(GLO)- Sáng 10-11, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức hội nghị trực tuyến toàn tỉnh tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW, ngày 18-3-2002 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.

Chủ trì hội nghị có các đồng chí: Hồ Văn Niên-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Võ Ngọc Thành-Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Rah Lan Chung-Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy.

Hiệu quả mang lại chưa cao

20 năm qua, các cấp, các ngành đã thực hiện tốt việc cụ thể hóa mục tiêu, chỉ tiêu của Nghị quyết thành chương trình hành động. Đặc biệt, kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, góp phần huy động các nguồn lực xã hội vào sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống Nhân dân. Chính vì vậy, số lượng, quy mô và chất lượng hoạt động của các HTX ngày càng nâng lên, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, thu nhập của thành viên từng bước được cải thiện. Đến nay, toàn tỉnh có 332 HTX (tăng 242 HTX so với cuối năm 2001) với hơn 21 ngàn thành viên. Trong đó, HTX nông nghiệp chiếm 81,6% tổng số HTX của tỉnh; tổng vốn điều lệ đạt gần 600 tỷ đồng (tăng 567,3 tỷ đồng so với năm 2001); doanh thu bình quân năm 2021 ước đạt 2,7 tỷ đồng/HTX, lãi bình quân 92 triệu đồng/HTX. Trong số này, có 157 HTX được đánh giá là hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả và có những cách làm mới, thành lập và hoạt động theo phương thức sản xuất gắn với chuỗi giá trị.

Cùng với việc nhìn lại thành quả đạt được, tại hội nghị, đại diện các ban, ngành, địa phương và các HTX cũng đã tập trung thảo luận về những hạn chế, bất cập trong việc thực hiện Nghị quyết số 13 trong thời gian qua. Theo đó, đa số ý kiến cho rằng, các cơ chế, chính sách về hỗ trợ phát triển KTTT, HTX được ban hành tuy nhiều nhưng nguồn lực triển khai còn hạn chế, cơ chế ban hành chưa thật sự sát với yêu cầu thực tiễn nên hiệu quả mang lại chưa cao. Dẫn chứng điều này, Bí thư Thành ủy Pleiku Trịnh Duy Thuân cho biết: Địa phương hiện có 45 HTX, tăng gấp 2 lần so với năm 2001, chủ yếu là nhỏ lẻ, hoạt động lĩnh vực nông nghiệp như: cà phê, rau hoa, chanh dây. Số lượng HTX tuy nhiều nhưng hoạt động chưa thật sự có hiệu quả; cán bộ quản lý chuyên môn còn hạn chế về năng lực; việc liên doanh, liên kết hỗ trợ phát triển rất hạn chế. “Quy mô HTX đã nhỏ, nông hộ thì càng nhỏ hơn nữa cho nên thiếu các điều kiện nắm bắt nhu cầu thị hiếu thị trường, cũng như liên kết tiêu thụ sản phẩm. Thời gian qua, do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, các HTX chỉ hoạt động cầm chừng. Trong đó, một số HTX thành lập mới để đảm bảo tiêu chí nông thôn mới nhưng chưa đảm bảo điều kiện hoạt động, không có thị trường, nhân lực nên hoạt động không hiệu quả; một vài HTX thì đang trong quá trình chuyển đổi…”-Bí thư Thành ủy Pleiku thông tin.

Bí thư Thành ủy Pleiku cũng kiến nghị, các cấp, ngành, Liên minh HTX tỉnh tăng cường xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin, tìm kiếm mở rộng thị trường, tạo điều kiện cho các HTX tham gia hội thảo, hỗ trợ đầu tư, kết nối hạ tầng để giúp mô hình KTTT này hoạt động có hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, tăng cường công tác tập huấn, tổ chức tham quan thực tế các mô hình hoạt động hiệu quả các địa phương khác; xúc tiến, kết nối cung cầu, tạo đầu ra cho sản phẩm; đồng thời, cần có chính sách, tuyên truyền vận động đa dạng hóa các loại hình, ngành nghề HTX.

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đã thảo luận về những cơ hội, thách thức và yêu cầu đặt ra trong phát triển KTTT, HTX giai đoạn mới. Đặc biệt là việc nâng cao hiệu quả hoạt động, sức cạnh tranh, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường hợp tác, liên kết, tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất. Theo Bí thư Huyện ủy Mang Yang Trần Đình Hiệp, cấp ủy đến chính quyền địa phương quan tâm đến chính sách hỗ trợ từ thủ tục cho quá trình thành lập, phương án bố trí đất xây dựng trụ sở hoạt động, sân phơi; chính sách giao đất, cho thuê đất... Tuy nhiên, thực trạng cho thấy, quá trình sản xuất còn manh mún; sự liên kết của HTX và các thành viên, giữa doanh nghiệp và người dân ở các vùng nguyên liệu chưa thật sự chặt chẽ. Chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp với HTX chưa mang lại hiệu quả lớn. “Về lâu dài, tôi kiến nghị tỉnh cần có chương trình thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư dây chuyền chế biến tại huyện. Khi đó, sản phẩm thô sẽ được chế biến thành sản phẩm tinh, tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp và thúc đẩy người dân sản xuất, mở rộng vùng nguyên liệu, gắn kết lâu dài với doanh nghiệp, HTX. Ngoài ra, tỉnh cần có cơ chế chính sách hỗ trợ về vốn, đất đai hỗ trợ HTX làm nhà xưởng, đầu tư về kỹ thuật, liên kết tiêu thụ đầu ra cho người dân”-Bí thư Huyện ủy Mang Yang đề xuất.

Cũng tại hội nghị, đại diện các HTX trên địa bàn tỉnh cũng đề xuất nhiều kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động như: các chính sách ưu đãi về thuế, chế độ vay vốn ưu đãi; hỗ trợ HTX xây dựng chứng chỉ hoặc thương hiệu cho các sản phẩm; giảm lãi suất ngân hàng trong thời điểm khó khăn; tập huấn củng cố năng lực quản lý, thu hút nguồn nhân lực trẻ, chất lượng cao về làm việc tại HTX.

Tiếp tục hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn

Khẳng định sự hỗ trợ của các sở, ngành đối với mô hình KTTT, HTX, ông Phạm Văn Binh-Giám đốc Sở Công thương-khẳng định: Thời gian qua, đơn vị đã phối hợp với các sở, ban ngành của tỉnh tuyên truyền, hỗ trợ các điều kiện cho các HTX tham gia xúc tiến thương mại. Theo đó, đã tổ chức 6 lớp đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng xây dựng nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc, phổ biến kiến thức hội nhập kinh tế quốc tế EVFTA; đồng thời đã hỗ trợ xây dựng thương mại điện tử cho 3 HTX, thiết bị máy móc cho 2 HTX xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu; hỗ trợ 54 HTX tham gia hội chợ triển lãm giới thiệu sản phẩm OCOP… “Thời gian đến, Sở sẽ tập trung triển khai chương trình hỗ trợ khuyến công giai đoạn 2021-2025; đề nghị các huyện tập trung triển khai để HTX đổi mới công nghệ tạo ra sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu; đồng thời, Sở sẽ chịu trách nhiệm tìm kiếm nguồn vốn hỗ trợ, hướng dẫn các HTX nâng cao năng lực quản trị sản xuất, kinh doanh. Sở cũng sẽ tiếp tục hỗ trợ các sản phẩm của HTX tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử uy tín, đẩy mạnh hoạt động mua bán các sản phẩm của địa phương, nhất là sản phẩm OCOP; xây dựng website thương mại điện tử, phần mềm ứng dụng để bán các sản phẩm hàng hóa các HTX…”-Giám đốc Sở Công thương nhấn mạnh.

Trong khi đó, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Hữu Quế cho rằng: Để tiếp tục phát triển KTTT, HTX, Sở tiếp tục phối hợp với các cấp ngành nghiên cứu, tham mưu và hoàn thiện cơ chế, chính sách ưu đãi hỗ trợ KTTT phù hợp với tiêu chí phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của KTTT, HTX, nhất là HTX nông nghiệp xây dựng phương án kinh doanh, đẩy mạnh chuyển đổi phương thức hoạt động từ dịch vụ sang sản xuất hàng hóa, đưa giống mới và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Cùng với đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận các nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng, hỗ trợ phát triển theo đề xuất của các HTX; xây dựng và tổng kết mô hình HTX hoạt động hiệu quả, liên kết sản xuất kinh doanh; tiêu thụ sản phẩm, nâng cao chuỗi giá trị và các sản phẩm OCOP. “Sở đã phối hợp với các sở ngành, địa phương lựa chọn 5 HTX điển hình tiên tiến để thực hiện chính sách hỗ trợ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhằm phát triển HTX trong thời gian tới. Qua đó, nhân rộng mô hình HTX tiêu biểu, điển hình trong thực hiện các mô hình kinh tế sản xuất gắn với chuỗi giá trị, nhất là vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số; tăng cường công tác hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cho các HTX và thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển KTTT”-ông Nguyễn Hữu Quế thông tin.

Còn theo Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy Võ Thanh Hùng: Từng địa phương, HTX nhìn nhận, đánh giá rõ thêm mặt được, chưa được để có đề xuất cụ thể về cách làm cũng như chính sách ưu tiên để nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình này. “Bản thân HTX, thành viên HTX phải hiểu được vai trò, hiệu quả và lợi ích thiết thực của KTTT mới lôi kéo, thu hút nhiều thành viên khác tham gia, tác động của địa phương chỉ một phần. Các sở, ngành, địa phương phải thường xuyên tổ chức buổi gặp mặt lãnh đạo HTX, tổ hợp tác lắng nghe kiến nghị, giải quyết và tháo gỡ những khó khăn vướng mắc liên quan đến đất đai, nguồn vốn…”-Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy phát biểu.

Phát biểu kết luận hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Hồ Văn Niên đề nghị cấp ủy, chính quyền, MTTQ các cấp và đoàn thể tiếp tục đẩy mạnh, đổi mới công tác tuyên truyền với nhiều hình thức, phù hợp các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển KTTT, HTX để cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân thống nhất từ nhận thức đến hành động. Xác định rõ vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị, đặc biệt là người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả nghị quyết này để tạo điều kiện cho HTX phát triển nhanh, bền vững.

Bí thư Tỉnh ủy đề nghị: “Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phát huy vai trò của mình trong việc nghiên cứu, tham mưu đề xuất các chủ trương, chính sách, giải pháp đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo rà soát, đánh giá, củng cố và kiện toàn ban chỉ đạo đổi mới, phát triển KTTT, HTX đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả; chủ động nắm bắt các khó khăn, vướng mắc để kịp thời tháo gỡ hoặc đề xuất các cấp ngành giải quyết, nhất là các chính sách về đất đai, nguồn vốn…”.

Cùng với đó, Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu rà soát các cơ chế, chính sách quản lý để kịp thời sửa đổi, bổ sung, ban hành mới chính sách về hỗ trợ phát triển HTX đảm bảo đồng bộ, thiết thực phù hợp với quy định và điều kiện thực tế của tỉnh. Tiếp tục tổ chức, củng cố lại hoạt động của các HTX theo đúng bản chất hợp tác xã kiểu mới, phát huy vai trò làm chủ của các thành viên; quan tâm tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng về năng lực quản lý, thực hiện tốt chính sách ưu đãi thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao. Tăng cường hỗ trợ HTX xúc tiến thương mại, tìm kiếm, mở rộng thị trường cho sản phẩm; tham gia giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ trong và ngoài nước; tạo các cơ hội giao thương thông qua các chương trình kết nối cung-cầu giữa các nhà sản xuất nhằm giới thiệu, hỗ trợ giúp các HTX tiêu thụ sản phẩm.
 

MINH TRIỀU