Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta một tài sản tinh thần vô giá. Đó là Bản Di chúc thiêng liêng bao gồm những nội dung cơ bản, những quan điểm cốt yếu trong tư tưởng của Người về xây dựng Đảng, về phát triển kinh tế, chính trị, về văn hóa-xã hội và đạo đức lối sống; về giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ; về quan hệ quốc tế, quốc phòng-an ninh,...
45 năm đã trôi qua, Đảng ta và nhân dân ta tiếp tục phấn đấu thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện lời thề với Người là “làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành,..”. Trước khi vĩnh biệt chúng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta Bản Di chúc lịch sử. Người căn dặn: “Trước hết nói về Đảng - Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và dân tộc ta”[1]. Để giữ vững và phát huy truyền thống đó, “các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”[2]. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết trong Đảng là cơ sở vững chắc để xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân. Như vậy, đoàn kết thống nhất trong Đảng là cội nguồn tạo nên sức mạnh lãnh đạo cách mạng của Đảng, là nhân tố để phát huy cao độ trí tuệ và khả năng sáng tạo của những người làm cách mạng. Đoàn kết trong Đảng còn là cơ sở, nền tảng vững chắc để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân; đoàn kết dân tộc và sự gắn bó máu thịt giữa Đảng với quần chúng tạo nên sức mạnh vĩ đại để dân tộc ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách, chiến thắng mọi kẻ thù để đi tới thắng lợi.
Đoàn kết thống nhất trong Đảng, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tính nguyên tắc, tính tổ chức, kỷ luật của Đảng với tình thương yêu đồng chí, đồng bào mang đậm nét văn hoá phương Đông; giữa truyền thống dân tộc với phẩm chất tiên tiến của giai cấp công nhân. Đó là sự đoàn kết thống nhất dựa trên sự tự giác, hy sinh, cùng phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng và thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, đặt lợi ích của dân tộc, của nhân dân lên hàng đầu; không phải là đoàn kết theo kiểu “bằng mặt mà không bằng lòng”, “dĩ hòa vi quý”, “đoàn kết một chiều”... để mưu cầu cho mục đích cá nhân, cục bộ. Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đoàn kết thống nhất trong Đảng phải được xây dựng trên nền tảng của chủ nghĩa Mác-Lênin, đường lối, chủ trương của Đảng, tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng và vai trò, chức trách, nhiệm vụ của người đảng viên; đoàn kết thống nhất của cán bộ, đảng viên không chỉ bằng lời nói mà phải thể hiện ở thực tiễn kết quả công tác, trong giải quyết các mối quan hệ, tự phê bình và phê bình. Với Người, đoàn kết thống nhất trong Đảng là vấn đề sống còn, trực tiếp quyết định tới vai trò, sứ mệnh của Đảng đối với dân tộc và nhân dân; càng trong những lúc khó khăn, Đảng càng phải giữ vững và tăng cường sự đoàn kết thống nhất, phát huy sức mạnh tổng hợp của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ.
Để giữ vững sự đoàn kết thống nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng tự phê bình và phê bình. Theo Người, “thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng”[3]. Bác khuyên cán bộ, đảng viên của Đảng phải thương yêu, giúp đỡ nhau, giữ gìn đạo đức, lối sống, gắn bó với tập thể, với nhân dân; chống các căn bệnh công thần, địa vị, hẹp hòi, cục bộ, kèn cựa... Bác yêu cầu: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố phát triển sự đoàn kết thống nhất...Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”[4]. Đó cũng chính là những vấn đề cơ bản thuộc về nguyên tắc tổ chức, hoạt động, quy luật phát triển của Đảng và là yêu cầu rèn luyện của cán bộ, đảng viên trong suốt tiến trình cách mạng.
Thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn tập trung vào việc củng cố, giữ vững và phát huy sự đoàn kết thống nhất, coi đó là nhân tố quyết định tạo nên sức mạnh của Đảng. Đi liền với nâng cao giác ngộ về lý tưởng cách mạng, xây dựng tình cảm đồng chí cho mỗi cán bộ, đảng viên, Đảng ta hết sức chú trọng xây dựng các tổ chức đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, lấy đó làm nền tảng để củng cố, tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Bởi vậy, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, nhất là trong những lúc khó khăn, trước những bước ngoặt của cách mạng, Đảng ta luôn đoàn kết thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhân dân, xứng đáng là người đại diện cho quyền lợi của giai cấp, của dân tộc, được nhân dân tin yêu, đùm bọc, ủng hộ, giúp đỡ. Điều đó đã làm cho Đảng ta có đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, uy tín và sức mạnh để lãnh đạo nhân dân vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc và của Đảng.
Hiện nay, trước những biến đổi nhanh chóng của tình hình trong nước, khu vực và thế giới, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta càng phải thấm nhuần và thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tăng cường sự đoàn kết thống nhất hơn nữa. Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tư Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã chỉ rõ: Tình trạng trong Đảng hiện vẫn còn những ý kiến khác nhau về một số vấn đề liên quan đến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, ảnh hưởng đến sự thống nhất tư tưởng và hành động của Đảng. Đáng chú ý là, hiện tượng đoàn kết xuôi chiều, “dĩ hòa vi quý” trong sinh hoạt Đảng còn diễn ra ở một số nơi; tình trạng thiếu thông cảm và hiểu biết lẫn nhau trong cuộc sống đời thường và quan hệ công tác giữa một bộ phận cán bộ; chủ nghĩa cá nhân, cục bộ địa phương, lo vun vén quyền lợi cho bản thân, gia đình, dòng tộc; tình trạng tham nhũng vẫn còn diễn ra phức tạp chưa được loại trừ... Yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng đặt ra rất cao, nhưng nhận thức về chính trị, tư tưởng của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa theo kịp sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ; một số tổ chức cơ sở đảng chưa thực sự mở rộng dân chủ trong sinh hoạt; nguyên tắc tập trung dân chủ chưa được nhận thức và thực hiện đầy đủ... Nguyên nhân sâu xa, bao trùm nhất của tình trạng đó là việc coi nhẹ tự tu dưỡng, rèn luyện của một bộ phận cán bộ, đảng viên, cộng với việc thiếu hiệu quả trong giáo dục, quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên của tổ chức đảng... đã làm cho căn bệnh cá nhân chủ nghĩa, với nhiều biểu hiện: cơ hội, thực dụng, độc đoán, chuyên quyền,... nảy sinh và gây mất đoàn kết thống nhất trong Đảng. [5]
Di chúc để lại cho Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: (1) trước hết là vấn đề đoàn kết nội bộ. (2) Việc cần làm trước là chỉnh đốn Đảng. Đây là công việc phải làm trước. Vì đó là nhiệm vụ sống còn, một yếu tố cực kỳ quan trọng để “mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”[6]. Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm rằng, đoàn kết trong Đảng phải thể hiện ở tư tưởng và hành động, tư tưởng và hành động phải thống nhất. Đảng tuy có nhiều đảng viên, song khi tiến hành nhiệm vụ cách mạng thì chỉ như một người, trong Đảng không cho phép có tình trạng trống đánh xuôi, kèn thổi ngược. Sự đoàn kết thống nhất trong Đảng trước hết phải dựa trên nền tảng của chủ nghĩa Mác-Lênin và đường lối, quan điểm của Đảng.
Thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 45 năm qua, nhiệm vụ trước hết là giữ vững sự đoàn kết thống nhất trong Đảng và việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn Đảng đã được Đảng ta hết sức chú trọng. Chính điều này đã làm cho Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo nhân dân ta hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt, từ khi bắt đầu khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, trước sự vận động của tình hình và nhiệm vụ mới, vấn đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng được Đảng ta đặt ra nghiêm túc từ trong nhận thức đến hoạt động thực tiễn. Với thái độ “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI); đây là vấn đề có ý nghĩa quyết định trong việc tăng cường sức mạnh của Đảng, nâng cao uy tín của Đảng ta trong quần chúng, bảo đảm cho Đảng vươn lên ngang tầm nhiệm vụ cách mạng mới. Ghi nhớ và làm theo lời dạy của Người, mỗi cán bộ, đảng viên với quyết tâm: “Trong tư tưởng cũng như trong hành động phải triệt để chống tham nhũng, chống đặc quyền, đặc lợi”, “phải xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, đồng thời phải loại bỏ ngay những phần tử thoái hóa, biến chất” trong Đảng.
45 năm qua, Đảng ta luôn coi trọng, chăm lo củng cố, giữ vững sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Từ thực tiễn gần 30 năm đổi mới, Đảng ta càng ý thức sâu sắc ý nghĩa to lớn của tư tưởng đoàn kết Hồ Chí Minh. Bài học kinh nghiệm cho thấy, lúc nào, nơi nào sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng được thực hiện nghiêm túc, thì khi đó, nơi đó vai trò lãnh đạo của Đảng được giữ vững và phát huy. Ngược lại, ở đâu mất đoàn kết thống nhất thì ở đó sẽ mất đi mọi tiềm năng, thế mạnh, mất môi trường thuận lợi để phát triển tài năng của mọi người; đồng thời vai trò lãnh đạo của Đảng cũng bị hạn chế. Mất đoàn kết thống nhất nội bộ còn là mất cán bộ, mất niềm tin. Mất đoàn kết thì mất ổn định và phát triển. Vì thế, đoàn kết thống nhất trong Đảng vừa là điều kiện vừa là mục tiêu để xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh. Để không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng, nhất là ở các tổ chức cơ sở đảng hiện nay, theo chúng tôi cần thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản sau:
Một là, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho mỗi cán bộ, đảng viên; mở rộng dân chủ đi đôi với giữ vững đoàn kết thống nhất trong Đảng, bởi đây là nội dung có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để nâng cao trình độ nhận thức cho mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng. Thông qua tuyên truyền, giáo dục làm cho toàn Đảng, cũng như mỗi cán bộ, đảng viên thấm nhuần sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết thống nhất trong Đảng và tầm quan trọng của việc giữ gìn đoàn kết của Đảng; làm cho đảng viên hiểu đầy đủ, đúng đắn đường lối; trách nhiệm trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng ta luôn luôn trong sạch, vững mạnh.
Lấy củng cố tăng cường đoàn kết nhất trí trong Đảng làm hạt nhân để củng cố tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, trên cơ sở mục tiêu giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Mở rộng dân chủ trong Đảng đi đôi với nắm vững nguyên tắc đoàn kết nhất trí trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh chính trị, đường lối, quan điểm, Điều lệ của Đảng và trên cơ sở tình cảm cách mạng trong sáng của người cộng sản. Đặc biệt, trong tình hình hiện nay khi tình trạng mất đoàn kết nội bộ, cục bộ địa phương, bằng mặt nhưng không bằng lòng xảy ra ở một số tổ chức cơ sở đảng thì vấn đề mở rộng dân chủ, giữ vững nguyên tắc, nêu cao tình cảm cách mạng trong sáng trong giải quyết mọi mối quan hệ trong sinh hoạt, hoạt động của Đảng và xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng là cực kỳ quan trọng.
Hai là, Thực hiện tốt chế độ tự phê bình và phê bình, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân. Tự phê bình và phê bình không những là vũ khí sắc bén mà còn là động lực bên trong giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm. Tự phê bình và phê bình phải khách quan, công khai, trung thực, chân thành. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm. Như thế là một Đảng tiến bộ,.. chân chính”[7]. Do đó, tự phê bình và phê bình cần tiến hành thường xuyên như “rửa mặt hàng ngày” và cần tiến hành từ trên xuống, từ dưới lên. “Mục đích phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để…đoàn kết và thống nhất nội bộ”[8].. Hồ Chí Minh coi tự phê bình và phê bình là “cách tốt nhất”, hữu hiệu nhất để phát huy ưu điển, sửa chữa sai lầm, khuyết điểm, nâng cao đạo đức cách mạng. Người cũng đặc biệt lưu ý rằng nâng cao đạo đức cách mạng phải đồng thời với kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, coi như hai mặt của một quá trình tu dưỡng, phấn đấu của người đảng viên cộng sản.
Ba là, Tăng cường mở rộng dân chủ trong Đảng, đề cao tính tổ chức, tính kỷ luật, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Đoàn kết thống nhất trong Đảng không phải sự đoàn kết xuôi chiều, trái lại đoàn kết phải được xây dựng trên cơ sở đấu tranh để đi đến thống nhất về tư tưởng, hành động. Vì vậy nhất thiết phải mở rộng dân chủ. Mở rộng dân chủ đi đôi với đề cao kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Để làm cho Đảng mạnh, thì phải mở rộng dân chủ, thực hành lãnh đạo tập trung, nâng cao tính tổ chức kỷ luật”[9]. Dân chủ trong Đảng là phải làm cho tất cả đảng viên tự do biểu đạt tư tưởng, nhu cầu, đóng góp ý kiến của mình cho Đảng với ý thức trách nhiệm cao. Các cấp ủy Đảng phải bảo đảm thực hành dân chủ từ cơ sở. Mặt khác, cần thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách nhằm tạo cơ sở đảm bảo sự đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Bốn là, Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, phát hiện sớm và kiên quyết giải quyết dứt điểm mọi hiện tượng gây mất đoàn kết trong nội bộ Đảng.
Công tác kiểm tra có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tăng cường khối đoàn kết thống nhất trong Đảng. Công tác kiểm tra giúp cho các cấp ủy kịp thời phát hiện và ngăn chặn nguyên nhân, hiện tượng mất đoàn kết. Đồng thời biểu dương kịp thời và có biện pháp cụ thể, thiết thực giúp cho các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên chấp hành nghiêm kỷ luật của Đảng, giáo dục cán bộ, đảng viên không ngừng chăm lo vun đắp cho khối đoàn kết thống nhất trong Đảng. Hồ Chí Minh viết: “Muốn biết ai ra sức làm, ai làm qua chuyện, chỉ có một cách là khéo kiểm soát. Kiểm soát khéo bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết, hơn nữa, kiểm soát khéo về sau khuyết điểm nhất định bớt”[10]. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, một mặt phải tăng cường sự lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy các cấp, đề cao trách nhiệm của các cơ quan chức năng, tích cực đổi mới nội dung, phương pháp, cách thức tiến hành, đồng thời cần có cơ chế, qui chế cụ thể để bảo vệ và phát huy vai trò giám sát của quần chúng, nhân dân đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng.
Năm là, lựa chọn, bố trí đúng người đứng đầu tổ chức đảng và cơ quan chính quyền cùng cấp, bảo đảm hạt nhân trung tâm đoàn kết. Thực tiễn cho thấy ở cơ sỏ nào cán bộ chủ trì có đủ phẩm chất, năng lực, luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, thật sự tiên phong gương mẫu; xử lý hài hòa các lợi ích, biết đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân, của tập thể lên trên hết, thì ở đó nội bộ đoàn kết thống nhất, năng lực lãnh đạo của tổ chức đảng, hiệu lực quản lý điều hành của chính quyền không ngừng được giữ vững và nâng lên. Nếu làm ngược lại thì đoàn kết trong tổ chức đảng bị rạn nứt, vai trò, uy tín của Đảng bị suy giảm.
Sáu là, tiếp tục đẩy mạnh quán triệt và thực hiện Chỉ thị 03CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng, là hiện thân của sự đoàn kết nhất trí trong Đảng ta. Tăng cường đoàn kết nhất trí trong Đảng phải luôn dựa trên cơ sở tư tưởng của Người về đoàn kết. Vì vậy, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền và học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, làm cơ sở tạo ra phong trào hành động cách mạng thực hiện tốt Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thắng lợi trong lãnh đạo sự nghiệp đổi mới cũng đồng nghĩa với việc khẳng định thắng lợi của ý chí và quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Điều đó làm cho cán bộ, đảng viên thấm nhuần sâu sắc lời căn dặn của Bác về giữ vững sự đoàn kết thống nhất trong Đảng; xây dựng Đảng ta thật trong sạch, vững mạnh; mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm, liêm, chính, chí công vô tư để từ đó tiếp tục đẩy mạnh, với chất lượng mới, nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng để Đảng ta ngang tầm với vai trò và nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.
45 năm nhìn lại việc thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Đảng, từ những thắng lợi và khó khăn, chúng ta càng khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện Di chúc của Người nói chung và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói riêng. Chỉ có như vậy, Đảng ta và mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng mới xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
[1] Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 12. NXB CTQG-Hà Nội -1996, tr. 511-512.
[2] Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 12. NXB CTQG-Hà Nội -1996, tr. 511-512.
[3] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG, Hà Nội 2001. tr.510.
[4] Hồ Chí Minh.Toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG, H. 2001, tr. 498.
[5] Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI.
[6] Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 12. NXB CTQG Hà Nội -1996, tr. 512-518.
[7] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5. Nxb CTQG, H,2002, tr. 261.
[8] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5. Nxb CTQG, H,2002, tr. 232.
[9] HCM toàn tập, tập 7, Nxb CTQG, H.1996, tr. 241.
[10] Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995, tr. 287.
Theo đcsvn