Những năm gần đây, nhiều sản phẩm văn hóa Việt tiếp cận dòng chảy văn hóa nghệ thuật (VHNT) quốc tế, được đón nhận và đánh giá khá tốt. Tuy nhiên, về đường dài, rất cần những chiến lược tầm quốc gia.
| Những hình ảnh thân quen trong phim U linh tích ký - Bột thần kỳ gây ấn tượng với khán giả nước ngoài |
Quảng bá văn hóa Việt
NXB Kim Đồng vừa giới thiệu đến bạn đọc ấn phẩm thứ hai, sau Chang hoang dã - Gấu nằm trong series tranh truyện Chang hoang dã là Chang hoang dã - Voi của tác giả Trang Nguyễn và họa sĩ Jeet Zdũng. Không chỉ được tôn vinh với giải A tại Giải thưởng Sách quốc gia năm 2021, Chang hoang dã - Gấu được nhiều nhà xuất bản (NXB) trên thế giới mua lại để phát hành như: Pan Macmillan (Anh), Penguin Random House (Mỹ), Bookdream (Hàn Quốc), Jieli (Trung Quốc), Ayrinti (Thổ Nhĩ Kỳ)…
Cùng mảng sách tranh, Đúng là Tết (NXB Kim Đồng) của Bùi Phương Tâm được bán và dịch ra các tiếng Đức, Thụy Điển và tiếng Anh (phát hành ở Mỹ). Nhiều cuốn sách tranh của Lionbooks như Đón Tết về nhà, Đủng đỉnh trăng đi bán được bản quyền ra nhiều nước với tiếng Anh, Đức, Pháp.
Ở lĩnh vực văn học, nhà thơ Trần Quang Đạo với tập thơ Nhẫn trăng (tên tiếng Anh: The Moon Ring), cố nhà văn Xuân Đức với tiểu thuyết Người không mang họ (The man without a surname), tác giả nhí Đặng Hà Linh (12 tuổi) với tiểu thuyết Lựa chọn giữa hai thế giới (The Strongest Magic of All)… đều được NXB Ukiyoto (có trụ sở tại Canada) phát hành trên toàn cầu.
Lĩnh vực điện ảnh, tiếng nói của các nhà làm phim trẻ ngày càng vươn xa hơn ở các sân chơi quốc tế. Trong đó, phim hoạt hình và phim tài liệu có những dấu ấn nổi bật hơn cả. Đó là Hà Lệ Diễm - cô gái 9X dân tộc Tày được vinh danh “Đạo diễn xuất sắc nhất” hạng mục International Competition với tác phẩm Những đứa trẻ trong sương (Children of the Mist), tại LHP tài liệu quốc tế Amsterdam (IDFA - Hà Lan).
Sau khi thắng giải Phim tài liệu ngắn hay nhất (Grand Prix Documentary Short) tại LHP Quốc tế Cork lần thứ 66, Mùa xuân vĩnh cửu (The Eternal Springtime) đủ điều kiện dự tranh đề cử rút gọn lễ trao giải Oscar 2023. One Year On: The Essex Lorry Tragedy của bộ đôi đạo diễn Hồ Hoàng và Paul Kennedy cũng mang đến nhiều thành công cho phim tài liệu, giành giải nhất hạng mục Phim tài liệu ngắn tại LHP Quốc tế Erie (Pensylvania).
Câu chuyện đường dài
Việc nhiều tác phẩm Việt Nam liên tục được giới thiệu ra nước ngoài xuất phát từ nỗ lực của nhiều cá nhân và đơn vị với mong muốn quảng bá văn học và văn hóa Việt. Có điều, câu chuyện này vẫn chưa có một kế hoạch mang tầm quốc gia, mà mới chỉ xuất phát từ tâm huyết, mong muốn của một số cá nhân và đơn vị.
Theo nhà văn Kiều Bích Hậu, Ban Đối ngoại, Hội Nhà văn Việt Nam, để câu chuyện quảng bá văn học Việt thực sự hiệu quả hơn nữa, cần tập hợp các dịch giả đã thành danh trên khắp thế giới, trao cho họ danh hiệu Đại sứ Văn học Việt Nam, liên kết suốt đời với đội ngũ này để họ tiếp tục cống hiến tài năng, tâm sức cho sự nghiệp quảng bá văn học Việt Nam. “Chúng ta cần đầu tư xây dựng đội ngũ dịch giả mới, trẻ trung, tài năng, hiểu biết và chuyên nghiệp, gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài”, nhà văn Kiều Bích Hậu chia sẻ.
Đối với phim ngắn hay phim truyện điện ảnh, thực tế các tác phẩm của điện ảnh Việt hiện ít có cơ hội tranh giải cao tại các LHP, giải thưởng uy tín. Tuy nhiên, các nhà làm phim đã và đang thể hiện rất nhiều nỗ lực. Người lắng nghe: Lời thì thầm của đạo diễn Khoa Nguyễn cũng đã gặt hái được thành công đáng khích lệ ở một số LHP như: LHP Sydney Liff-Off 2021, LHP Quốc tế New York 2021... Tấm ván phóng dao của nữ đạo diễn trẻ Nguyễn Phan Linh Đan là dự án duy nhất từ Đông Nam Á được mời tham dự La Fabrique tại LHP Cannes 2022.
Hầu hết các nhà làm phim đều nhìn nhận, muốn điện ảnh Việt đi xa, cách duy nhất là kể những câu chuyện thuần Việt, của người Việt. Đạo diễn Mai Vũ nhận ra: “Những giá trị về văn hóa chính là gia tài quý báu. Quan điểm của tôi là càng kể chân thật, sẽ càng thể hiện được tâm hồn Việt và có thể đi xa”. Theo đại diện CGV, đơn vị đã hỗ trợ đưa nhiều phim ngắn Việt tham gia các LHP uy tín trên thế giới, không chỉ phát hiện các tài năng mới, cần hỗ trợ họ tốt hơn để khẳng định vị thế.
Với bộ phim hoạt hình Giấc mơ gỏi cuốn (Spring Roll Dream), đạo diễn trẻ Mai Vũ đã nhận giải Lights on Women tại LHP Cannes 2022 với trị giá lên đến 30.000USD. Hiện bộ phim đã nhận hợp đồng phát hành tại gần 10 quốc gia. Phim hoạt hình ngắn U linh tích ký: Bột thần kỳ của đạo diễn Leo Đinh cũng “chinh chiến” qua nhiều LHP quốc tế lớn, nhỏ. Series hoạt hình Wofoo được dịch ra 10 thứ tiếng khác nhau trước khi chinh phục khán giả trong nước. Series này dài đến 2.200 tập (khoảng 3 phút/tập) thu hút hàng tỷ lượt xem. |
Theo VĂN TUẤN - HỒ SƠN (SGGPO)