(GLO)- Nhân kỷ niệm 5 tháng nhà văn Lê Văn Thảo vĩnh viễn ra đi, Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức tưởng niệm và giới thiệu tập sách “Nhà văn Lê Văn Thảo trong lòng đồng nghiệp”, với sự tham dự của nhiều văn nghệ sĩ và bạn đọc quý mến tác giả “Ông cá hô”.
Thủ bút và những bức ảnh cuối cùng
Nhà văn Lê Văn Thảo tên thật là Dương Ngọc Huy, sinh ngày 1-10-1939 tại Sài Gòn nhưng giấy khai sinh đề ở quê nội là huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An. Cha đi kháng chiến rồi tập kết ra Bắc, thuở nhỏ ông và các em theo mẹ về quê ngoại An Giang sinh sống, sau đó quay lên học Khoa Toán-Đại học Khoa học Sài Gòn. Từ năm 1962, ông thoát ly vào chiến khu chống Mỹ, bắt đầu viết văn từ năm 1965. Ông nguyên là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khóa 7 (2005-2010), Chủ tịch Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh khóa 4 và 5 (2000-2010).
| Nhà văn Lê Văn Thảo. Ảnh: P.H |
Nhà văn Lê Văn Thảo là tác giả của nhiều tác phẩm đã xuất bản, tiêu biểu như các tập truyện ngắn: Con mèo, Chuyện nhỏ tình yêu, Ông cá hô, Lên núi thả mây; về tiểu thuyết: Con đường xuyên rừng, Một ngày và một đời, Cơn giông, Sóng nước Vàm Nao, Những năm tháng nhọc nhằn… Ông cũng được nhận Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1998 và 2003, Giải thưởng ASEAN năm 2006, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2007, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2012.
Tôi nhớ vào ngày 11-10-2016, một ngày trước khi bay ra giàn khoan dầu khí làm việc, kỹ sư điện-nhà văn trẻ Trương Anh Quốc cùng tôi đến thăm nhà văn Lê Văn Thảo. Mặc dù sức đã rất yếu nhưng nhà văn Lê Văn Thảo vẫn nằm chuyện trò chậm rãi không ngừng. Ông nhớ lại những kỷ niệm thời trẻ ở phố và trong rừng, những bóng hồng thoáng qua đời mình và những chuyến đi vui tươi cùng bạn viết trẻ.
Sợ nhà văn Lê Văn Thảo mệt, mấy lần chúng tôi xin phép về nhưng ông vẫn không dứt chuyện. Muốn lưu giữ thủ bút của ông, tôi đề nghị ông ký tặng tôi mấy quyển sách, trong đó có cuốn tặng cho Tiến sĩ Cao Thị Hồng ở Đại học Thái Nguyên để chị hướng dẫn sinh viên làm luận văn về truyện của Lê Văn Thảo. Ông cẩn thận kê lên gối ghi và ký với nét bút vẫn còn mạnh. Tôi đặc biệt thích thú với tập truyện ngắn Ông cá hô, bản in năm 1995 do Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Tôi đề nghị tất cả bạn văn có mặt cùng ký vào làm kỷ niệm.
Nhà văn Lê Văn Thảo từng là giám khảo chấm giải nhất cuộc thi Văn học tuổi 20 cho Trương Anh Quốc, khuyến khích anh sáng tác và ủng hộ gia nhập hội nghề nghiệp. Nhà văn trẻ Trương Anh Quốc mê chụp ảnh bộ về các nhà văn lão thành để lưu giữ, nhưng riêng nhà văn Lê Văn Thảo thì anh chưa có cơ hội. Lần này anh mang máy ảnh theo quyết tâm chụp bằng được.
Tiếc rằng sắc diện của nhà văn Lê Văn Thảo không còn tốt. Dù vậy, thủ bút và những bức ảnh chụp với nhau hôm ấy vô tình trở thành quý giá và có lẽ cũng là những hình ảnh sau cùng của nhà văn Lê Văn Thảo lưu lại trên cõi đời, bởi không lâu sau ông đã vĩnh viễn ra đi sau một cơn hôn mê.
Lên núi đọc thơ và nghĩa tình với bạn văn trẻ
Không phải “lên núi thả mây” như tên một tập truyện ngắn gần đây của nhà văn Lê Văn Thảo, mà là ông lên núi đọc thơ thực sự. Viết văn nhưng thi thoảng ông cũng làm thơ. Biết rõ thơ là sở đoản, làm cho vui, nhưng ông vẫn luôn có cảm hứng với “nàng thơ” khi vui thú với bạn bè. Cách đây vài năm, nhà văn Lê Văn Thảo cùng chúng tôi về tỉnh Phú Yên dự đêm thơ Nguyên tiêu núi Nhạn và đọc một bài thơ xúc động do ông sáng tác dưới ánh trăng rằm tháp cổ.
Một lần khác, vào giáp Tết Nguyên đán năm 2010, nhà văn Lê Văn Thảo gọi điện ra Phú Yên nhờ tôi viết kịch bản và đạo diễn chương trình thơ trẻ trong Ngày Thơ Việt Nam diễn ra tại Nhà hát thành phố, hướng tới đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội. Suốt cái Tết Nguyên đán năm ấy hầu như tôi chẳng được yên. Vì tầm quan trọng của chương trình nên kịch bản không chỉ nhà văn Lê Văn Thảo thông qua mà còn phải được nhà thơ Hữu Thỉnh-Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đọc duyệt. Dù hơi cực nhưng Ngày Thơ Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh chào mừng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội khá vui và chu toàn. Đặc biệt, chương trình thơ trẻ đã tạo thêm động lực hoặc trình làng khá nhiều gương mặt mới mà đến nay đã dần quen thuộc trong đời sống thi ca.
Những lần trò chuyện với chúng tôi, ông tỏ ra rất vui mừng trước sự trưởng thành nhanh chóng của các nhà văn trẻ. Trong những chuyến đi hay hội ngộ hàn huyên với nhau, hai nhà văn trẻ Tiến Đạt và Trần Nhã Thụy luôn gắn bó mật thiết với nhà văn Lê Văn Thảo. Cuối tháng 4-2016, tôi cùng Trần Nhã Thụy đã đến thăm và ngồi trò chuyện với ông khá khuya. Biết quỹ thời gian dành cho mình còn ít, ông thổ lộ nhiều điều chân thành như người anh đối với em, người cha đối với con.
Bằng tài năng, nhân cách và trải nghiệm phong phú, nhà văn Lê Văn Thảo không chỉ để lại một di sản văn học tương đối đồ sộ mà còn để lại một tấm gương lao động sáng tạo không biết mệt mỏi, trong đó có sự nâng niu thầm lặng đối với các bạn viết trẻ!
Phan Hoàng