Ba mẹ tôi là nông dân.
Nhà tôi là điển hình cho thảm kịch "nhà nghèo, con đông". Mấy sào ruộng và mấy con bò gánh 11 miệng ăn nên cứ phải "ăn bữa nay lo bữa mai". Không có tấm áo lành nhưng mẹ kiên quyết "mình tao mù chữ là đủ". Nhờ sự kiên quyết ấy mà vượt lên nghèo khổ, chị em tôi đều được tới trường, có điều vừa học vừa làm.
Tuổi nào việc nấy. Mấy anh chị phụ mẹ chuyện đồng áng, kiếm củi, trồng khoai. Chị Sáu lo cơm nước, anh Bảy hái củi, chị Tám cắt cỏ, tôi lãnh chức tổng chỉ huy đàn bò 5 con, Út coi vườn rau ở nhà. Tóm lại, cả nhà không ai được phép chơi nhưng "còng lưng mà chạy cực còn theo sau".
Bạn có hình dung được bữa cơm của con nhà nghèo? Thực đơn chính của nhà tôi là "một không, một có". "Một có" là chén mắm dầm ớt - phần của ba mẹ, anh chị; "một không" là chén mắm không của tôi. "Hôm nay nhà ta được ăn "má với cằm". Nghe câu ấy cả nhà đều cười. Không phải được ăn cái má và cằm của con heo đâu, là ba tôi nói ngược "mắm với cà", nói kiểu "bánh vẽ" cho ra dáng thịt cá, nói cho vui thôi.
Nhớ có lần ăn cơm, tôi nhai trúng viên sạn suýt vỡ răng, mẹ nói ráng, vài năm nữa bây lớn chắc đỡ khổ chứ hông lẽ cứ cực hoài. Mẹ nói mà rơm rớm. Tôi thương những vết nhăn chằng chịt trên mặt mẹ, cũng mủi lòng muốn khóc.
Nhưng phải sau này, phải khi đã làm mẹ, khi đã biết nhịn cho con miếng ngon, giành nằm chỗ ướt để chỗ ấm cho con, tôi mới hiểu vì sao mẹ bảo thích ăn cơm độn, thích ăn chuối chát non chấm nước mắm cay, thích gặm trái bắp còn hạt mà chị em tôi đã ăn sơ sài. Còn ba? Cũng phải sau này, tôi mới rơi lệ khi nhớ về bữa cơm chỉ có đĩa cá rô ba đặt lờ, chị em tôi xiên đũa rỉa không còn miếng thịt nào thì ba hỏi, còn miếng xương, có đứa nào ăn được không, biết ngõ ba gắp? Vậy mà tôi cũng "dạ" tranh phần. Đó là bữa cơm "kinh điển" - bây giờ gia đình tôi mỗi lần sum họp đều nhắc lại rồi cười mà muốn rơi nước mắt.
Nhưng sự thật là phải đợi đến khi tôi - đã là cô giáo, sau tất cả những tai ương, ba mẹ lại dang tay đón về căn nhà nhỏ bên sông, sớm tối có nhau.
Tạ ơn những lần vấp ngã đã giúp tôi nhận ra đâu mới là nơi chốn thật sự bình yên của cuộc đời!
Theo Nguyễn Thị Bích Nhàn (NLĐO)