Truyện về Hồ Chí Minh là ấn phẩm có giá trị, góp phần làm sáng rõ cuộc đời, sự nghiệp của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh kể từ khi ra đi tìm đường cứu nước đến những năm đầu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập.
Tháng 6-1949 NXB Bát Nguyệt (Thượng Hải, Trung Quốc) đã xuất bản, phát hành cuốn sách 《胡志明传》 (dịch nghĩa: “Hồ Chí Minh truyện”). Cuốn sách này được Trương Niệm Thức dịch từ một tác phẩm của Trần Dân Tiên. Bản dịch tiếng Trung này không chỉ rõ nguyên tác được viết bằng ngôn ngữ nào, cũng không giới thiệu tác giả Trần Dân Tiên là ai. Về sau, cuốn sách này được Thư viện Quốc gia Trung Hoa Dân quốc (Đài Loan, Trung Quốc) công bố rộng rãi trên mạng internet.
Sau khi nghiên cứu, tìm hiểu, NXB Chính trị quốc gia Sự thật nhận thấy, đây là một cuốn sách rất có giá trị, góp phần làm sáng tỏ cuộc đời, hoạt động của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh kể từ khi ra đi tìm đường cứu nước cho đến những năm đầu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập.
Một cuốn sách về Hồ Chủ tịch được xuất bản tại Trung Quốc năm 1949 đã cho thấy, vào giữa thế kỷ XX, lãnh tụ Hồ Chí Minh không chỉ có công lao to lớn đối với dân tộc Việt Nam mà còn có tầm ảnh hưởng rộng lớn trong cộng đồng quốc tế, đặc biệt là đối với các nước thuộc địa ở Á, Phi, Mỹ Latinh lúc bấy giờ.
Với ý nghĩa quan trọng như vậy, NXB Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức biên dịch và xuất bản cuốn sách tiếng Trung này sang tiếng Việt với tinh thần tôn trọng và bám sát tối đa bản gốc từ nội dung đến hình thức thể hiện với tựa đề Truyện về Hồ Chí Minh.
Vinh dự được trực tiếp biên tập cuốn sách, TS Nguyễn Thị Trang, Biên tập viên Ban sách Đảng, NXB Chính trị quốc gia Sự thật cho biết, trong cuốn sách có không ít câu chuyện cảm động và ấn tượng.
Nói về việc tiếp cận cuốn sách, dịch giả Dương Trung Dũng cho hay, việc tiếp cận với bản tiếng Trung của cuốn sách Truyện về Hồ Chí Minh là một quá trình rất lâu dài và có nhiều cơ duyên thú vị. Vốn dĩ, cách đây khoảng 30 năm, từ khi còn là sinh viên, anh đã được nghe kể có một cuốn sách Truyện về Hồ Chí Minh được xuất bản ở Trung Quốc từ rất sớm, trước cả khi nhà nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập. Anh luôn lưu tâm và nung nấu mong muốn tìm cho ra cuốn sách này nhưng không có manh mối nào để có nó.
Nói đến việc dịch thuật cuốn sách Truyện về Hồ Chí Minh, khi đọc bản thảo bằng tiếng Trung, Dương Trung Dũng nhận thấy đây thực sự là một tư liệu quý. Do đây là một tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, nên anh quyết định mời Nguyễn Hải Hoành - một dịch giả tiếng Trung có kiến thức lịch sử, văn hóa rất sâu sắc, nhiều kinh nghiệm dịch thuật làm trưởng nhóm dịch.
Theo dịch giả Dương Trung Dũng thì khi anh đề nghị, dịch giả Nguyễn Hải Hoành nhận lời dịch cuốn sách với quyết tâm rất cao dù đã 82 tuổi và đang bị bệnh suy tim.
“Bản dịch được thực hiện rất cẩn thận trong gần một năm mới hoàn thành. Chúng tôi vui mừng vì có một bản sách gốc, bổ sung thêm được các tư liệu mới về Hồ Chí Minh.” - dịch giả Dương Trung Dũng bày tỏ.
Theo PGS-TS Lê Văn Toan, khi thực hiện công việc hiệu đính cuốn sách này, ông cảm thấy rất trân trọng, nên từng câu, từng từ trong tác phẩm này luôn luôn là sự chú ý, quan tâm, xem xét trên các bình diện nội dung tư tưởng, phong cách nghệ thuật.
"Thực hiện công việc này, tôi thấy đây là một nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang vì bản thân tôi nhận thức được, nếu làm tốt sẽ có đóng góp nhất định vào việc làm rõ những gì mà người đời chưa biết về Bác, góp phần để các nhà nghiên cứu và toàn dân quan tâm đến cuộc đời, sự nghiệp của Bác nhận thức sâu sắc hơn về thân thế, cuộc đời hoạt động của vị Cha già kính yêu của dân tộc - Bác Hồ Chí Minh", ông Toan nói.
Cuốn sách Truyện về Hồ Chí Minh có bố cục gồm 36 câu chuyện; mỗi câu chuyện được kể bởi những nhân vật được cho là đã từng làm việc, hoạt động cùng lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh hoặc viết nên từ các tư liệu lịch sử phong phú khác nhau.
Nội dung cuốn sách khắc họa rõ nét con người và những cống hiến của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người chiến sĩ cách mạng tiêu biểu của phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới đầu thế kỷ XX, một tấm gương sáng ngời về tinh thần quốc tế cao cả bác ái và đấu tranh không ngừng nghỉ vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Cuốn sách được kể bằng văn phong mộc mạc, cuốn hút, dễ hiểu, dễ nhớ; góp phần cung cấp nguồn tài liệu quý, làm sáng tỏ tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.