Rau dại là cái tên dân dã gọi chung cho các loại rau như rau đắng, rau sam, rau má, rau dền,... Chúng là loài dễ sống, không kén đất, chọn vùng, tự sinh sôi bằng khí trời, dinh dưỡng của mẹ đất mà tốt tươi. Mặc cho mưa gió, ngọn rau dại vẫn kiên cường vượt lên trên những đám cỏ gai góc để nhú ra những đọt rau xanh non, mơn mởn. Người dân quê coi rau dại như một người bạn thân tình, gần gũi, bởi chúng đã đồng hành cùng những bữa cơm đạm bạc mà ấm áp yêu thương. Rau dại mọc ven ruộng, hàng rào, bờ dậu, chúng xuất hiện như một vị cứu tinh những ngày quê nhà mất mùa, đói kém thuở xưa.
| |
| Món quê dân dã (ảnh minh họa). |
Những đám rau dại mướt xanh làm tôi nhớ đến những ngày còn nhỏ, mỗi khi tan học về, tôi thường theo mẹ ra sau vườn hái rau. Mùa đông đến, mang theo những cơn bão, lũ lụt ồ ạt phủ trắng vùng quê nghèo. Rau mẹ trồng trong vườn sau trận mưa gió ngã rạp, xác xơ, chỉ còn lại những đám rau dại vẫn cố bám lấy đất để đâm chồi, vươn nhánh. Tôi hái rau cùng mẹ, người dặn tôi hãy sống như những cây rau dại, dù sinh ra trong nghèo khó nhưng phải biết vươn lên mạnh mẽ trước sóng gió cuộc đời.
Bỏ lại sau lưng bao bon chen vội vã, tôi trở về bên căn nhà nhỏ nơi có bàn tay ấm áp của mẹ. Về bên mẹ, tôi thích được cùng mẹ hái rau dại sau vườn, cùng mẹ nấu nướng những món ăn ngon từ đồng quê. Bữa cơm nhà tuy đạm bạc chỉ là canh rau má nấu với tép đồng, đĩa rau đắng luộc, cùng mớ cá rô ba đã thả lưới ngoài mé sông đem nướng trên than hồng, vậy mà ngon đến lạ. Rau dại trở thành một món ăn gần gũi, góp mặt trong những bữa cơm của gia đình tôi, lặng thầm sưởi ấm trái tim của mỗi người bằng cái mộc mạc đơn sơ, cái tình thảo thơm keo sơn, gắn kết.
Chẳng phải cao lương mỹ vị, rau dại mộc mạc, giản dị như cái tên vốn có của nó nhưng làm bao người xa quê phải đau đáu khi nghĩ về. Các em tôi sống xa quê trong mỗi cuộc gọi về hỏi thăm gia đình, bao giờ cũng nhắc đến những đám rau dại mọc sau vườn nhà. Tôi rưng rưng khi nghe các em bảo nhớ quê, nhớ nhà, thèm lắm một bữa cơm có bát canh rau tập tàng với đông đủ các thành viên gia đình. Tôi biết ở phố giờ này không thiếu những bó rau xanh được bày bán, nhưng tôi vẫn muốn gửi cho các em một chút hương vị của làng quê yêu dấu, qua những chiếc thùng được gói ghém cẩn thận đựng toàn thức ăn cây nhà lá vườn.
Ngoài làm thức ăn cho người và gia súc, có những loài rau dại còn là vị thuốc quý trong kho tàng kinh nghiệm của người xưa để lại. Rau má giúp thanh nhiệt, giải độc, rau càng cua chứa nhiều kali, canxi giúp xương chắc khỏe. Rau sam gần gũi với tôi không chỉ ở món canh nấu với tép đồng mà tôi còn dùng chúng để giã nhuyễn, vắt lấy nước, pha nước tắm cho con khi bị rôm sảy. Kinh nghiệm ấy tôi học được từ bà ngoại và mẹ.
Tôi thích được ngắm nhìn khung cảnh khi chiều xuống, mẹ cùng các cô, các dì mỗi người cầm một chiếc rổ nhỏ vừa hái rau vừa rủ rỉ chuyện trò. Những câu chuyện thân tình cùng những lời hỏi han, quan tâm, san sẻ với nhau từng cọng rau, con cá. Rau dại tuy nhỏ bé, đời thường, nhưng nhờ chúng mà tình làng nghĩa xóm thêm gần gũi, bền chặt. Nhìn rổ rau má mẹ đặt ở góc bếp, tôi lại nhớ câu ca dao: "Giàu như người ta ăn cơm với cá/Khó như em ăn rau má cua đồng/Dù cho chờ đợi mấy đông/ Đắng cay cũng chịu, mặn nồng cũng cam". Người quê như cây rau dại, tuy chất phác, chân phương mà mạnh mẽ, nghĩa tình, bao đời "gừng cay muối mặn" gắn bó sắt son...
Theo TRẦN THỊ THẮM (cadn)