Tối 15-9, tại Nigeria, Phiên họp thứ 33 của Hội đồng Điều phối quốc tế Chương trình Con người và sinh quyển UNESCO (ICC-MAB) đã tiến hành bỏ phiếu thông qua hồ sơ các khu dự trữ sinh quyển trên thế giới. Trong đó, Việt Nam có địa điểm được công nhận là Kon Hà Nừng (tỉnh Gia Lai) và Núi Chúa (tỉnh Ninh Thuận).
Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng trải rộng trên diện tích 413.511,67 ha, bao gồm toàn bộ diện tích Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh, Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng và một phần diện tích của các huyện: Đak Đoa, Mang Yang, Kbang, Chư Păh, Đak Pơ và thị xã An Khê. Toàn bộ Khu dự trữ sinh quyển được khoanh vùng thành 3 vùng chức năng gồm 2 vùng lõi là Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh và Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng; vùng đệm và vùng chuyển tiếp. Tầm quan trọng của Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng thể hiện ở chỗ đa dạng sinh học, trong đó có nhiều loài đặc hữu, quý hiếm. Đây cũng là nơi có diện tích rừng nhiệt đới trên núi cao tương đối lớn ở Tây Nguyên.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kpă Thuyên cho hay: “2 vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng có hệ sinh thái rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới, núi trung bình còn tương đối nguyên vẹn, tính đa dạng sinh học cao đặc trưng cho hệ sinh thái rừng, hệ thực vật-động vật rừng khu vực Tây Nguyên. Khu dự trữ sinh quyển này có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế-xã hội và duy trì sự cân bằng sinh thái của không chỉ khu vực Tây Nguyên và mà cả khu vực Trung Trung Bộ và Đông Nam Bộ của Việt Nam”.
 |
| |
Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh được biết đến là khu vực đa dạng sinh học rất cao, là nơi cư trú cuối cùng của một số loài có ý nghĩa quan trọng ở cấp độ toàn cầu. Có thể kể đến các loài thực vật như trầm hương, sao hải nam hay động vật như voọc chà vá chân xám, vượn đen má hung Trung Bộ, gà tiền mặt đỏ, hồng hoàng… Vùng lõi Kon Chư Răng có hệ sinh thái đa dạng, độc đáo. Ông Nguyễn Hồng Quân-Phó Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng-thông tin: “Kết quả điều tra, khảo sát thực địa đến năm 2018 và kế thừa số liệu công bố trước đây đã xác định có 881 loài và dưới loài thuộc 547 chi, 162 họ thực vật của 5 ngành thực vật bậc cao có mạch. Trong số 228 loài chim được ghi nhận có 20 loài thuộc 11 họ và 10 bộ có giá trị bảo tồn ở mức quốc gia và toàn cầu, chiếm 8,8% tổng số các loài được ghi nhận. Lớp thú có 29 loài thuộc 12 họ và 5 bộ có giá trị bảo tồn ở mức quốc gia và toàn cầu, chiếm 36,3% tổng số các loài được ghi nhận. Nhiều loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam (2007)”.
Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng còn chứa đựng kho tàng di sản văn hóa phong phú và đặc sắc với nhiều đặc trưng nổi bật về các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của cộng đồng các dân tộc thiểu số sinh sống tại đây.
Khu dự trữ sinh quyển thế giới (Biosphere Reserves) là danh hiệu do UNESCO công nhận dành cho các khu bảo tồn thiên nhiên có hệ động-thực vật độc đáo, phong phú, đa dạng. Theo đó, khu dự trữ sinh quyển phải đạt 7 tiêu chí: có hệ sinh thái đại diện vùng địa lý sinh học; có ý nghĩa bảo tồn đa dạng sinh học; có cơ hội cho phát triển bền vững vùng; có diện tích đủ lớn; thực hiện đầy đủ 3 chức năng: bảo tồn, phát triển và trợ giúp; có sự tham gia của cộng đồng; có cơ chế quản lý, chính sách, quản trị rõ ràng.
Trả lời phỏng vấn báo chí, bà Lê Thị Hồng Vân-Đại sứ, Trưởng đại diện phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO lưu ý: “Việc công nhận khu dự trữ sinh quyển thế giới này không đơn thuần chỉ là danh hiệu mà tạo tiền đề để các địa phương xây dựng mô hình phát triển kinh tế-xã hội bền vững, bao trùm của địa phương mình, gắn kết hài hòa con người và thiên nhiên, kết hợp cân bằng giữa bảo tồn đa dạng sinh học với phát triển kinh tế-xã hội và sinh kế của người dân, điều này càng đặc biệt quan trọng trong nỗ lực phục hồi và phát triển sau đại dịch Covid-19”.
Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng đóng góp quan trọng vào việc bảo tồn cảnh quan, hệ sinh thái, các loài và nguồn gen di truyền thông qua nhiều chương trình bảo tồn nguyên vị đa dạng sinh học ở 2 vùng lõi. Hành lang liên kết giữa 2 vùng lõi mở rộng phạm vi bảo tồn hệ sinh thái rừng tự nhiên và các giá trị đa dạng sinh học chứa đựng bên trong. Ở quy mô vùng, Khu dự trữ sinh quyển tạo nên hành lang đa dạng sinh học duy trì sự toàn vẹn và tổng thể các hệ sinh thái nhiệt đới còn lại của vùng Tây Nguyên nói riêng và của quốc gia nói chung. Khu dự trữ sinh quyển này có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế-xã hội và duy trì sự cân bằng sinh thái của không chỉ khu vực Tây Nguyên mà cả khu vực Trung Trung Bộ và Đông Nam Bộ.
Đề cập ý nghĩa và giá trị nhiều mặt của Khu dự trữ sinh quyển, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kpă Thuyên nhấn mạnh: “Sau khi được công nhận, Gia Lai cam kết thực hiện nghiêm túc các quy định của UNESCO nhằm đảm bảo các tiêu chí và chức năng của một khu dự trữ sinh quyển, biến Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng thành mô hình phát triển kinh tế-xã hội bền vững của địa phương, kết nối hài hòa giữa bảo tồn đa dạng sinh học với giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc; giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên, nâng cao chất lượng cuộc sống, giáo dục và nghiên cứu khoa học”.
Để phát huy hết giá trị to lớn ấy, thời gian tới, Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển cao nguyên Kon Hà Nừng sẽ được thành lập. Đây là cơ quan thường trực, tham mưu giúp UBND tỉnh trong chỉ đạo, vận hành Khu dự trữ sinh quyển tuân theo các quy định của Việt Nam và UNESCO. Ông Lưu Trung Nghĩa cho biết: “Ban Quản lý sẽ ban hành quy chế hoạt động và có kế hoạch triển khai cụ thể các nội dung, giao nhiệm vụ và tranh thủ sự tham gia của các sở, ngành, địa phương và cộng đồng để phát huy giá trị to lớn của Khu dự trữ sinh quyển. Đặc biệt là các hoạt động huy động, tiếp cận nguồn lực quốc tế và quốc gia để thực hiện chương trình, dự án, hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và các tổ chức quốc gia; tham gia vào mạng lưới thế giới của khu dự trữ sinh quyển nhằm tăng cường hợp tác với quốc tế và quốc gia”.
