Tôi ngồi bên quán vắng dưới vòm cây xanh mát. Thoảng hoặc, một làn gió nhẹ ngang qua mang theo cơn mưa hoa phủ đầy mặt bàn một lớp vàng dịu như nắng thu. Ngước lên nhìn vòm lá, tôi khẽ reo lên: “A, hoa xà cừ đã nở”. Từng chùm hoa với rất nhiều bông nhỏ li ti nép mình trong kẽ lá.
Giữa vòm lá xanh mướt, phải quan sát thật kỹ mới nhận ra chùm hoa nhỏ có màu vàng nhạt đang e lệ nép mình ở đó. Khi những cánh hoa xòe ra bốn cánh, hình bầu dục nhỏ xíu, màu sáng hơn đài hoa một chút cũng là lúc chúng theo gió buông mình trải một lớp thảm hoa vàng dưới gốc cây.
 |
| Hoa xà cừ. Ảnh: KIM BACH |
Hiện nay, xà cừ được trồng nhiều ở các sân trường hoặc trên các trục đường giao thông bởi đặc tính phát triển nhanh, tán lá dày, rộng, xanh quanh năm, ít rụng lá, chịu hạn tốt. Bởi vậy, dẫu có ngang qua các cung đường xa lạ nhưng ta luôn cảm thấy rất gần gũi nhờ loài cây ấy. Đi dưới vòm trời chói chang nắng hè, xà cừ như chiếc ô xanh dịu dàng che chắn, giảm nhiệt, điều hòa hữu hiệu hơn mọi thiết bị công nghệ.
Ở sân trường, xà cừ thường được trồng nơi góc sân hoặc phía sau dãy lớp học, nhường nơi trung tâm cho các loài cây có hoa rực rỡ khác. Thường mọi người nhận ra chúng bởi vóc dáng sừng sững, quanh năm xanh mát và cũng không mấy ai để tâm đến sắc hoa hay mùa hoa nở. Bởi hoa xà cừ bé nhỏ, khiêm nhường, màu sắc không rực rỡ để thu hút mọi ánh nhìn.
Bên cạnh bằng lăng tím biếc, phượng vĩ đỏ rực, muồng hoàng yến dát vàng thì xà cừ như bị chìm khuất giữa những sắc màu ấy. Thế nhưng, những bông xà cừ bé nhỏ vẫn lặng lẽ nở, tri ân cho nắng và gió. Nắng đã nuôi dưỡng vòm xanh khỏe mạnh sản sinh ra biết bao chùm hoa mang theo màu nắng.
Nương nhờ vào gió rải hoa vàng xuống mặt đất trong tiếng ve râm ran gọi hè. Lũ ve có vẻ rất ưa thích loài cây này. Mỗi khi chúng cất tiếng thì âm thanh rộn rã nhất dường như luôn được phát ra từ phía các cây xà cừ. Không biết có phải nhờ lợi thế tán rộng, dày mà xà cừ có thể che chở cho chúng tốt hơn chăng.
Cũng thật lạ là hoa của xà cừ thì bé xíu nhưng quả lại khá to. Mỗi nhành hoa thường chỉ đậu 1 quả. Quả có dáng tròn, to bằng quả bóng bàn, xanh bóng như màu lá. Mùa thu đến, quả chín chuyển sang màu nâu rồi xám và rụng. Khối cầu ấy vỡ tung ra các hạt hình bầu dục màu đen ánh nâu bay theo gió, chuẩn bị cho thế hệ kế tiếp. Hành trình của đời cây, chắt chiu đời lá, đời hoa, rút ruột tận hiến cho trái đất này những mầm xanh, ươm mầm cho muôn vàn sự sống.
Những ngày này, tôi thường gom nhặt những bông hoa để chúng nằm gọn trong lòng bàn tay trước khi thả theo gió bay về với đất. Chợt ngộ ra điều giản dị thiên nhiên đã dạy tôi mỗi ngày rằng nâng niu những mầm xanh chính là nâng niu từng hơi thở trong lành, khởi nguồn cho sự sống nơi đất mẹ.
Vọng âm mùa hạ
Tây Nguyên trong tôi
