Căng thẳng Mỹ- Iran và căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ đã đẩy hai nước Iran và Thổ Nhĩ Kỳ xích lại gần nhau hơn. Sau khi hội đàm với người đồng cấp Iran Javad Zarif tại Iran vào tuần trước, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết, Ankara đánh giá tình hình về việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân.
Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng vai trò hòa giải giữa Mỹ và Iran?
Mỹ đã rút khỏi JCPOA (Kế hoạch hành động toàn diện chung) năm ngoái và siết chặt Iran bằng các biện pháp trừng phạt chủ yếu nhắm vào nguồn thu nhập chính của đất nước như xuất khẩu dầu mỏ. Trong khi căng thẳng tiếp tục gia tăng giữa Ankara và Washington, Mỹ đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ hủy bỏ việc mua các hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.
Sabir Askeroğlu, điều phối viên chính sách đối ngoại tại Trung tâm Nghiên cứu Iran (IRAM) chỉ ra rằng chuyến thăm của người đứng đầu Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã diễn ra theo lời mời của phía Iran, và nhớ lại rằng phái đoàn năng lượng của Nga cũng đã đến thăm Iran, đêm trước chuyến đi của Cavusoglu.
Theo chuyên gia này, hoạt động ngoại giao gần đây của Iran cho thấy, Tehran đang tìm cách thoát khỏi tình trạng hiện tại dưới các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn của Mỹ.
Từ quan điểm của Iran, có hai quốc gia chính có thể làm dịu tình hình từ quan điểm kinh tế - Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Tehran cần tiến hành các cuộc đàm phán nghiêm túc, chi tiết với các nước này. Đây là lý do chính cho lời mời Cavusoglu đến Iran. Chúng tôi có thể xem điều này trong bối cảnh tìm kiếm của Iran để thoát khỏi áp lực trừng phạt, ông Ask Askğğ nói.
Chuyên gia cũng ám chỉ sự leo thang căng thẳng đáng kể giữa Mỹ và Iran trong tháng vừa qua và lưu ý sự thiếu nhiệt tình của cả hai bên để đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào.
Đầu tháng này, Bộ trưởng Ngoại giao Đức đã tới Iran, sau đó Thủ tướng Nhật Bản đã đến thăm, nhưng những chuyến thăm này không mang lại tiến bộ đáng kể nào về vấn đề tổ chức các cuộc đàm phán nghiêm túc, theo ông Askeroğlu.
Khi được hỏi liệu chuyến thăm của Cavusoglu có thể được coi là một dấu hiệu của sự hỗ trợ của Thổ Nhĩ Kỳ đối với Iran bất chấp Mỹ hay không, chuyên gia nói: Tôi không nghĩ rằng chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao nên được diễn giải theo cách này. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Iran có thể cố gắng thuyết phục chính quyền Iran không vượt qua ranh giới mà sẽ có mối đe dọa về hành động quân sự. Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng vai trò trung gian hòa giải giữa Iran và Hoa Kỳ vì họ dường như chưa sẵn sàng để đến một bàn đàm phán lẫn nhau.
Văn Giang (Dân Việt/Theo Sputnik)