Các chuyên gia hàng không cho rằng, có một số điểm tương đồng giữa vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Ethiopia và của hãng Lion Air (Indonesia).
Cái chết thương tâm của 157 nạn nhân trong vụ tai nạn máy bay Boeing 737 Max 8 mang số hiệu ET302 của hãng hàng không Ethiopian Airlines sáng 10/3 đã gây sốc đối với ngành hàng không thế giới. Đáng chú ý, đây là vụ tai nạn thứ hai đối với mẫu máy bay mới 737 của Boeing trong vòng 5 tháng qua. Vụ việc đang đặt ra những câu hỏi lớn về hồ sơ an toàn của dòng máy bay này.
Đội cứu hộ tập hợp và đưa thi thể nạn nhân rời hiện trường. Ảnh: AP.
Còn quá sớm để kết luận nguyên nhân
Ông John Cox, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành Hệ thống Kiểm soát An toàn hàng không (Safety Operating System) cho biết, các bức ảnh chụp tại hiện trường cho thấy chiếc máy bay của Ethiopia đã lao xuống đất với một lực rất mạnh, bởi phần khung máy bay bị phá hủy hoàn toàn. Ông cũng nhấn mạnh, các hộp đen ghi dữ liệu chuyến bay cần được khôi phục nhanh chóng. “Công việc này cần phải tiến hành ngay lập tức. Boeing 737 Max 8 là mẫu máy bay mới và với một thảm kịch từng xảy ra ở Indonesia cách đây một vài tháng, họ cần phải tìm hiểu liệu có bất cứ mối liên hệ nào hay không”.
Ông Cox cũng cho rằng còn quá sớm để kết luận nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn thương tâm này. “Chúng tôi không có nhiều thông tin để kết luận nguyên nhân rơi máy bay. Điều này sẽ tạo áp lực về kinh tế đối với nhiều hãng hàng không vào thời điểm hiện tại. Chúng ta cần phải kiên nhẫn và để các nhà điều tra làm công việc của họ”.
Trong cuộc họp báo hôm qua (10/3), Giám đốc điều hành hãng hàng không Ethiopia, ông Tewwolde Gebremarian cho biết, chiếc máy bay này vừa thực hiện chuyến bay tới Johannesburg và đã quay trở lại Addis Ababa vào lúc 6h sáng 10/3 (giờ địa phương), cả các phi công lẫn nhân viên bảo trì máy bay dưới mặt đất đều thông báo không có bất cứ trục trặc gì. “Việc kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ không cho thấy bất cứ vấn đề nào xảy ra với chiếc máy bay này. Đây là mẫu máy bay mới, được bảo trì rất tốt. Nó đã có hơn 1.200 giờ bay”.
Sau hơn 2 tiếng nghỉ ngơi tại sân bay, chiếc máy bay này tiếp tục thực hiện chuyến bay khác và cất cánh vào lúc 8h38 sáng 10/3. Tuy nhiên ngay sau đó, phi công đã thông báo với nhân viên kiểm soát không lưu rằng anh đang gặp khó khăn và muốn quay trở lại, ông Gebremariam nói. Phi công này đã được phép quay trở lại sân bay nhưng không kịp và chiếc máy bay đã rơi vào lúc 8h44. Theo ông Gebremariam, phi công là người dày dạn kinh nghiệm, đã có hơn 8.000 giờ bay.
Trong một tuyên bố đưa ra cùng ngày, tập đoàn Boeing cho biết đang chuẩn bị điều một nhóm chuyên viên kỹ thuật tới Ethiopia để hỗ trợ quá trình điều tra, theo yêu cầu và theo sự chỉ đạo của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia Mỹ.
Có sự liên hệ với thảm kịch máy bay của Lion Air?
Các chuyên gia hàng không khẳng định còn quá sớm để hiểu điều gì đã dẫn đến thảm kịch thương tâm đối với chiếc máy bay Boeing 737 Max 8 mang số hiệu ET302 của hãng hàng không Ethiopia, nhưng họ lưu ý có một vài điểm tương đồng giữa vụ tai nạn này và thảm kịch xảy ra đối với chiếc máy bay Boeing 737 mang số hiệu JT610 của hãng hàng không Indonesia Lion Air tháng 10/2018.
Tờ Time dẫn lời ông Ahmed Abdelghany, chuyên gia tại Trường Đại học hàng không Embry-Riddle cho rằng: “Đây là vụ tai nạn thứ hai và nó hầu như xảy ra trong bối cảnh tương tự. Điều này rất đáng lo ngại, dù còn quá sớm để xác nhận bất cứ thứ gì”. Theo chuyên gia này cả hai vụ tai nạn đều liên quan đến cùng 1 dòng máy bay và xảy ra chỉ vài phút sau khi máy bay cất cánh.
Ông Abdelghany cũng khẳng định sự cần thiết phải tiến hành một cuộc điều tra chuyên sâu để xác định nguyên nhân vụ tai nạn, đặc biệt xem xét lịch sử bảo trì máy bay của Hãng hàng không Ethiopia. Ông cho rằng các nhà điều tra sẽ phải tìm hiểu hồ sơ bảo trì máy bay và kết hợp với thông tin trích xuất từ hộp đen máy bay. Tuy nhiên, quá trình hoàn thiện báo cáo về các lý do chính dẫn đến vụ tai nạn máy bay sẽ kéo dài 2 hoặc 3 năm.
Trong khoảng thời gian này, nhiều hành khách có thể tránh di chuyển bằng dòng máy bay 737 MAX, ít nhất cho đến khi thêm nhiều câu hỏi được làm rõ. Ông cũng nhấn mạnh, dù nguyên nhân là gì đi chăng nữa thì trách nhiệm của hãng hàng không Ethiopia vẫn là đảm bảo các chuyến bay của họ được an toàn.
Tạp chí Time dẫn lời ông Bijan Vasigh, một chuyên gia khác tại Trường Đại học hàng không Embry-Riddle nhận xét rằng: “Có nhiều dấu hiệu cho thấy hai vụ tai nạn máy bay này không phải do lỗi của con người, mà nhiều khả năng do lỗi động cơ và sai lệch trong truyền tải thông tin. Theo nhà phân tích này, hãng hàng không Ethiopia có lịch sử hoạt động rất an toàn và chuyến bay 302 được vận hành dưới sự điều khiển của phi công giàu kinh nghiệm.
Chiếc máy bay của Lion Air đã mất thăng bằng hàng chục lần trước khi lao xuống vì bị lỗi phần mềm và phi công đã phải vật lộn để giữ máy bay cân bằng. Còn chiếc máy bay của hãng hàng không Ethiopia cũng ghi nhận một số bất thường về độ cao sau khi cất cánh. Quá trình theo dõi chuyến bay cho thấy, máy bay đã di chuyển với độ cao dao động trong khoảng 2.346 km tới 2.621km. Theo ông John Cox, có nhiều nguyên nhân khiến máy bay bất ngờ thay đổi độ cao. Ví dụ, trong trường hợp phi công đang xử lý một tình huống khẩn cấp và đang có kế hoạch quay trở lại sân bay, họ có thể đi chệch khỏi quỹ đạo do bị phân tâm bởi tình huống khẩn cấp.
Tuy nhiên có một điểm khác biệt giữa hai vụ tai nạn. Hãng hàng không Lion Air cho biết, trước chuyến bay, các phi công của hãng này đã thông báo xảy ra một số trục trặc về kỹ thuật, trong khi đó phi hành đoàn của hãng hàng không Ethiopia không thông báo xảy ra bất cứ sự cố nào.
Boeing chịu tai tiếng
Nếu quá trình điều tra cho thấy cả hai vụ tai nạn đều xuất phát từ nguyên nhân giống nhau thì hậu quả mà tập đoàn Boeing phải gánh chịu sẽ rất nghiêm trọng. Hãng tin CNN dẫn lời nhà phân tích Mary Schiavo, cựu quan chức thuộc Bộ giao thông vận tải Mỹ cho biết: “Thảm kịch xảy ra đối với máy bay của hãng hàng không Lion Air là một vấn đề lớn đối với Boeing nhưng họ đã cố gắng khắc phục được. Họ đã ban hành cảnh báo khẩn cấp về việc huấn luyện phi công và sau đó việc kinh doanh của Boeing vẫn tiếp tục phát triển. Nhưng với vụ việc thứ hai này tôi cho rằng mọi người sẽ không dễ dàng bỏ qua”.
Dòng máy bay 737 MAX 8 có thể bị ngừng sử dụng nếu bản thân tập đoàn Boeing hay chính phủ các nước liên quan tìm thấy mối liên hệ giữa hai vụ tai nạn, ông Schiavo nói. “Tốt nhất là dựa trên tinh thần tự nguyện, nhưng sẽ rất tốn kém đối với Boeing”. Hiện giờ những hãng hàng không đã sở hữu máy bay Boeing 737 MAX 8 hoặc có ý định đặt hàng loại máy bay này đang theo dõi chặt chẽ tình hình.
Giống như máy bay của Hãng hàng không Lion Air, chiếc máy bay gặp nạn của Ethiopia là loại máy bay mới mà nước này tiếp nhận từ Boeing từ ngày 15/11/2018. MAX là phiên bản mới của Boeing 737, được đưa vào vận hành vào tháng 5/2017 và hiện giờ có 350 chiếc đang được sử dụng trên toàn thế giới. Boeing cho biết, ngoài những chiếc đã bán ra, tập đoàn này đã nhận được đơn đặt hàng thêm 4.661 chiếc nữa. Ethiopia đã sở hữu khoảng 6 chiếc máy bay này và đang đặt hàng thêm 23 chiếc nữa. Đối với Boeing, MAX là dòng máy bay “hái ra tiền”. Theo dự kiến, tất cả các mẫu 737 được lắp đặt tại nhà máy Renton của Boeing sẽ là dòng MAX và Boeing dự kiến đẩy nhanh tốc độ bán dòng máy bay này vào cuối năm nay với số lượng 57 chiếc mỗi tháng.
Hồng Anh (VOV.VN/Theo CNN, Times, Seatle Times)