Người đứng đầu một hãng dược phẩm lớn đã bị kết tội hối lộ bác sỹ, để kê thuốc giảm đau nguy hiểm cho bệnh nhân không cần đến. Đây là bản án hình sự đầu tiên dành cho một ông chủ dược phẩm có liên quan đến dịch opioid, làm 400.000 người thiệt mạng.
Toà án ở Boston (Hoa Kỳ) kết án John Kapoor, tỷ phú 75 tuổi sáng lập tập đoàn dược phẩm Insys Theraputics, phạm tội lừa đảo các công ty bảo hiểm phải chi trả cho các hoá đơn bán Subsys, một loại thuốc xịt giảm đau nguồn gốc từ fentanyl. Đây là thuốc giảm đau nhóm opioid mạnh gấp nhiều lần morphine.
Subsys được chấp nhận dùng cho các bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, nhưng vì lợi nhuận, hãng dược trên còn nhắm đến những bệnh nhân mãn tính. Công tố viên cáo buộc rằng lòng tham này đã gây ra dịch opioid, thuật ngữ y khoa chỉ sự gia tăng nhanh chóng việc lạm dụng thuốc opioid, cướp đi sinh mạng của 400.000 người trong hai thập kỷ qua.
| |
John Kapoor, tỷ phú Mỹ gốc Ấn, sở hữu khối tài sản 1,9 tỷ USD (tính đến cuối năm 2017). Ông là người sáng lập tập đoàn dược phẩm Insys Theraputics có trụ sở tại Chandler, Arizona. Năm 2016, hãng dược này đã lọt vào top 500 công ty có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Bắc Mỹ theo danh sách của hãng Deloitte. Ảnh: Reuters.
Bốn giám đốc điều hành khác của hãng dược cũng bị kết tội tương tự, và đối mặt với án tù lên đến 20 năm.
Nếu các bản án được tuyên, sẽ là hồi chuông cảnh báo những hãng dược khác cố tình bán opioid vì lợi nhuận. Các hãng dược, nhà phân phối và tiệm thuốc đã bị hàng trăm vụ kiện dân sự ở nhiều tiểu bang và thành phố của Mỹ. Ngày 2/5, McKesson, một nhà phân phối thuốc, đồng ý trả cho tiểu bang West Virginia 37 triệu USD, vì đã bán tràn lan hàng triệu viên opioid mà không thông qua các biện pháp kiểm soát y tế.
Dân chúng Hoa Kỳ phẫn nộ khi biết các tập đoàn dược phẩm đã hối lộ cho bác sỹ và tính số tiền này vào “chi phí kinh doanh”, thu lại lợi nhuận khổng lồ từ các đơn thuốc được kê bất hợp pháp. Nghị sĩ ở những khu vực bị dịch bệnh ảnh hưởng đã kêu gọi truy tố hình sự các giám đốc hãng dược, những người mà các nghị sỹ gọi là “kẻ buôn ma tuý trong bộ vest hiệu Armani”.
Kapoor là kẻ chịu trách nhiệm chính cho chiến dịch tiếp thị của Insys. Tập đoàn này đã thuê nhiều bác sỹ làm diễn giả tại các hội thảo giáo dục, và hối lộ cho họ hơn 1 triệu USD, để kê thuốc Subsys liều cao cho bệnh nhân không cần đến. Công tố viên tố cáo rằng, những hội thảo này không khác gì “những bữa tiệc xa xỉ” tại các nhà hàng ở New York, sau đó, các bác sỹ sẽ được Insys mời đến những câu lạc bộ và quán bar vui chơi.
Công tố viên đã trình lên Toà báo cáo về số tiền hối lộ cho các bác sỹ và doanh số khổng lồ của hãng sau mỗi chiến dịch. Ví dụ, Insys đã trả 260.000 USD cho 2 bác sỹ ở New York để họ kê sai số thuốc Subsys trị giá 6 triệu USD vào năm 2014. Các nhân viên của hãng Insys còn đóng giả bác sỹ để qua mặt các công ty bảo hiểm, nhằm hợp pháp số tiền bảo hiểm chi trả cho thuốc kê sai.
Tại Toà, còn trình chiếu một đoạn video quảng cáo nhân viên bán hàng của Insys đang nhảy múa cạnh một tượng chai Subsys khổng lồ với dòng chữ: “Tôi có bệnh nhân mới, và kiếm được rất nhiều từ họ”.
Doanh số của tập đoàn dược phẩm sau chiến dịch tiếp thị này đã tăng vọt, từ 14 triệu USD vào năm 2012 lên đến gần nửa tỷ USD chỉ sau 5 năm loại thuốc Subsys ra mắt trên thị trường.
Fentanyl là một dược phẩm mạnh, có tính gây nghiện cao, đã lấy đi nhiều sinh mạng hơn bất kỳ loại nào trong nhóm giảm đau opioid những năm gần đây, mặc dù hầu hết số bệnh nhân dùng quá liều đều sử dụng thuốc nhập lậu vào Hoa Kỳ. Trong email của một cựu giám đốc điều hành Insys còn tuyên bố: Hãng dược đã “sở hữu” nhiều bác sỹ sẵn sàng kê thuốc Subsys. Công tố viên nhấn mạnh những kẻ điều hành Insys đã thí mạng bệnh nhân vì lòng tham không đáy. “Những bệnh nhân bị lợi dụng, nỗi đau của họ trở thành công cụ kiếm tiền”, công tố viên Nathaniel Yeager phát biểu tại Toà.
Những kẻ bị kết án gồm Phó Chủ tịch Michael Gurry; Giám đốc bán hàng nội địa Richard Simon, và hai Giám đốc bán hàng khác là Sunrise Lee và Joseph Rowan,
Một số cựu giám đốc của tập đoàn này đã nhận tội và đưa ra bằng chứng tố cáo kế hoạch của Kapoor. Michael Babich, cựu CEO của Insys đã nhận tội hồi đầu năm nay, và đối mặt án tù 20 năm. Vợ của Babich là Natalie Levine, một nhân viên bán hàng của Insys, cũng đang chờ phán quyết của Toà.
Phó giám đốc bán hàng Alec Burlakoff, một trong số kẻ bị kết tội, đã khai trước Toà rằng Kapoor là kẻ đạo diễn chiến lược bán hàng tàn ác này. Burlakoff thừa nhận: “Đối với chúng tôi, những viên thuốc nghĩa là đô la”.
Anh Thư (Pháp luật Việt Nam/theo The Guardian)