 |
Người dân Philippines xếp hàng mua khẩu trang. Ảnh: Getty Images
Các nhà dịch tễ học phác thảo 3 kịch bản kết thúc dịch virus Corona, trong khi nhiều người cho rằng sự bùng phát 2019-nCoV có thể chỉ mới bắt đầu.
Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm phác thảo 3 kịch bản kết thúc đợt bùng phát virus Corona, nhưng cũng nói rằng có rất nhiều điều không chắc chắn về việc dịch bệnh sẽ tiến triển thế nào.
Kịch bản 1: Dịch virus Corona được kiểm soát bằng các can thiệp y tế công cộng
Đây là kịch bản tốt nhất, về cơ bản tương tự những gì đã xảy ra với đại dịch SARS năm 2003.
Hội chứng hô hấp cấp tính nặng SARS, giống như 2019-nCoV, cũng xuất phát từ một chủng virus Corona, nhóm virus gây bệnh ở động vật có vú và gia cầm.
SARS chủ yếu lây nhiễm cho động vật, nhưng có thể lây sang người và từ đó lây từ người sang người. SARS đã lây nhiễm 8.096 người (chủ yếu ở Trung Quốc) và làm 774 người tử vong ở 17 quốc gia.
Đáng chú ý, đến năm 2004, SARS đã cơ bản biến mất. “SARS là trường hợp kinh điển về cách các biện pháp can thiệp sức khỏe cộng đồng khác nhau có thể ngăn chặn sự bùng phát” - bác sĩ Jessica Jessicaley, giáo sư y học toàn cầu tại Đại học Emory, Mỹ, giải thích với tờ Vox.
 |
Virus SARS. Ảnh: CDC/Getty Images
Trong đại dịch SARS, tất cả các cơ quan y tế đều nỗ lực xác định các ca nhiễm càng nhanh càng tốt và cách ly bệnh nhân. Bằng cách đó, hệ thống miễn dịch của họ có thể chống lại virus mà không lây lan sang bất kỳ ai mới. (Trong những trường hợp không may mắn, virus sẽ khiến bệnh nhân và nó sẽ biến mất cùng với họ).
SARS được báo cáo lần đầu tiên vào tháng 2.2003. Đến tháng 3, hàng trăm người tiếp xúc với SARS bị cách ly tại nhà. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo ngay về việc đi lại tới các khu vực bị ảnh hưởng nhất. Trong khi đó, các sân bay bắt đầu sàng lọc khách du lịch quốc tế. Các bác sĩ ngày càng thận trọng hơn trong việc chẩn đoán bệnh và đưa bệnh nhân vào chăm sóc cách ly. Vào giữa mùa hè năm 2003, nhiều quốc gia đã tuyên bố hết dịch SARS.
Kịch bản 2: Virus tự “tàn lụi” sau khi lây nhiễm cho tất cả hoặc hầu hết những người dễ mắc bệnh nhất
Dịch bệnh bùng phát giống như hỏa hoạn. Virus là ngọn lửa. Người dễ bị tổn thương là nhiên liệu. Cuối cùng, một ngọn lửa sẽ tự tàn lụi nếu nó hết mồi. Một đợt bùng phát virus sẽ kết thúc khi nó ngừng tìm những người nhạy cảm để lây nhiễm.
Michael Mina, một nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard, lấy đại dịch virus Zika 2015-2016 ở Puerto Rico và Nam Mỹ như một ví dụ về một bệnh dịch tự kết thúc. “Hàng chục nghìn người bị nhiễm bệnh rất nhanh” - ông nói (Có hơn 35.000 trường hợp ở Puerto Rico trong năm 2016.) Nhưng sau đó, số người dễ mắc bệnh giảm dần, do những người có nguy cơ cao nhất tiếp xúc với muỗi mang mầm bệnh đã mắc bệnh.
 |
Cảnh báo virus Zika ở Puerto Rico, tháng 8.2016. Ảnh: Getty Images
Tuy nhiên, với virus Corona mới, nó vẫn khó có thể tự hết. Mina nói rằng vì “chúng ta chưa biết chính xác ai là người dễ nhiễm virus Corona”. Có thể có những người có nhiều khả năng miễn dịch so với những người khác.
Kịch bản 3: Virus Corona 2019 trở thành một loại virus phổ biến khác
Điều này đã xảy ra trước đây. Vào năm 2009, một chủng virus cúm H1N1 mới đã gây đại dịch toàn cầu. Nhưng, sau một thời gian, “H1N1 đã trở thành một phần trong cuộc sống bình thường của chúng ta mỗi mùa cúm” - theo ông Mina.
Theo ông Amesh Adalja, học giả cao cấp Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins, hiện có 4 chủng virus Corona thường lây nhiễm ở người gây cảm lạnh thông thường hoặc viêm phổi. Có khả năng 2019-nCoV này trở thành chủng thứ 5 - và giống như bệnh cúm, nó có thể đến và đi theo mùa. Rất có thể, nó sẽ trở thành một loại virus theo mùa ở Trung Quốc. Hoặc, nó có thể, giống như bệnh cúm, bao trùm cả thế giới.
Tuy nhiên, ông Adalja nhấn mạnh rằng nó rất khó nói những gì sắp xảy ra. Đây là một khả năng, nhưng không phải là kịch bản tốt đẹp. “Nhân loại không thực sự cần một loại virus thông thường khác để đối phó. Có vẻ như nó có khả năng gây bệnh nặng chứ không chỉ gây cảm lạnh thông thường” - ông Adalja nói.
Ngọc Vân (LĐO)
