Chương trình thử nghiệm lâm sàng Discovery ở châu Âu đang lâm vào tình cảnh "kỳ vọng rất nhiều nhưng được chẳng bao nhiêu". Báo France Soir (Pháp) đã tiến hành điều tra về vấn đề này.
 |
GS Didier Raoult của Pháp chủ trương điều trị COVID-19 bằng liệu pháp kép kết hợp hydroxychloroquine với azithromycine - Ảnh: AFP
Tháng 3-2020, mọi việc khởi đầu
Chương trình thử nghiệm lâm sàng thuốc điều trị COVID-19 của châu Âu (chương trình Diccovery) bắt đầu khởi động vào ngày 22-3.
Chương trình do Viện Nghiên cứu sức khỏe và y học quốc gia Pháp (INSERM) đứng mũi chịu sào với hy vọng có nhiều nước châu Âu hợp tác.
Ban đầu chỉ có ba phương pháp điều trị được chọn thử nghiệm gồm remdesivir, lopinavir + ritonavir và lopinavir + ritonavir + beta interferon.
Đến phút cuối, thuốc điều trị sốt rét hydroxychloroquine (tên thương mại Plaquenil) mới được bổ sung thành phương pháp điều trị thứ tư.
Ngày 5-5, GS France Mentré (một trong những người phụ trách chương trình Discovery) phát biểu trên kênh truyền hình France 5 rằng thuốc hydroxychloroquine được bổ sung theo yêu cầu của chính phủ Pháp.
Có hai điểm cần lưu ý.
Một là GS Didier Raoult - giám đốc Viện nghiên cứu Bệnh viện đại học (IHU) - bệnh truyền nhiễm Địa Trung Hải ở Marseille đã thử nghiệm liệu pháp kép hydroxychloroquine + azithromycine (thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng).
Trong khi đó, chương trình Discovery chỉ thử nghiệm một loại thuốc hydroxychloroquine duy nhất.
Phải đến một tháng rưỡi sau, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron mới tuyên bố thử nghiệm liệu pháp kép hydroxychloroquine + azithromycine ở giai đoạn hai của chương trình.
Hai là ngày 26-3, chính phủ Pháp đã cấm các bác sĩ ngoài bệnh viện kê toa hydroxychloroquine với lý do chờ kết quả thử nghiệm của chương trình Discovery trong 15 ngày. Thật ra đến nay vẫn chưa có kết quả thử nghiệm.
 |
Các bệnh nhân nhiễm COVID-19 ở Pháp được dùng thử nghiệm một trong bốn phương pháp điều trị - Ảnh: AFP
Chương trình thử nghiệm Discovery được giới thiệu bao gồm ba đặc điểm.
. Đây là chương trình thử nghiệm của châu Âu. Trên thực tế chỉ có 8 nước gồm 7 nước EU và Anh tham gia. Ủy ban châu Âu chỉ giữ vai trò chi tiền.
. Sẽ có 3.200 bệnh nhân tham gia chương trình. Nhưng hiện thời chỉ có khoảng 800 bệnh nhân tham gia, trong đó phần lớn ở Pháp.
. Chương trình là hình mẫu của khoa học. Trên thực tế chương trình không áp dụng phương pháp "mù đôi" (bệnh nhân và người nghiên cứu không biết dùng thuốc gì) hoặc thậm chí "mù đơn" (bệnh nhân không biết nghiên cứu sử dụng thuốc gì)
Thử nghiệm cũng không lập ra nhóm giả dược mà chỉ có một nhóm đối chiếu được điều trị theo cách thông thường.
 |
GS bệnh nhiễm Florence Ader - nhà khoa học trụ cột của chương trình Discovery - Ảnh: leprogres.fr
Tháng 4, tất cả trôi qua êm ả
Thời gian công bố kết quả thử nghiệm Discovery liên tục được INSERM gia hạn thay vì vào cuối tháng 4-2020 nhưng không có ý kiến nào phản đối.
Báo France Soir nhận định chương trình Discovery được thử nghiệm nhằm "lật tẩy’ phương pháp điều trị bằng hydroxychloroquine của GS Didier Raoult.
Giới truyền thông Pháp ủng hộ chương trình này vì GS Didier Raoult đã "dám" làm 5 chuyện.
. Ông thường công bố bài viết trên báo Le Point vì có thể bán lại bài viết dưới dạng sách.
. Bài viết của ông mở rộng ra ngoài phạm vi chuyên môn, lấn sân phóng viên chuyên ngành.
. Ông có vẻ coi thường báo chí.
. Ông thường tỏ thái độ hoài nghi về tác động của khí hậu nên các nhà chính trị bảo vệ môi trường không ưa.
. Cuối cùng ông bỏ qua các phương tiện truyền thông khác mà chỉ xài một kênh YouTube.
Đối với chính phủ Pháp, chính phủ đánh giá chương trình Discovery là mô hình nghiên cứu khoa học nghiêm túc và chỉ khen ngợi GS bệnh nhiễm Florence Ader là nhà khoa học trụ cột của chương trình.
Bộ trưởng Bộ Đoàn kết và Y tế Pháp Olivier Véran đã từng công khai nói nghiên cứu của Mỹ cho thấy hydroxychloroquine là nguyên nhân dẫn đến nhiều cựu chiến binh Mỹ tử vong.
Trong tháng 4, những lời chỉ trích hiếm hoi đối với chương trình Discovery chỉ tập trung vào việc chương trình thử nghiệm liệu pháp kép hydroxychloroquine + azithromycine quá chậm.
 |
Bộ trưởng Bộ Đoàn kết và Y tế Pháp Olivier Véran (phải) không tin tưởng liệu pháp hydroxychloroquine - Ảnh: REUTERS
Tháng 5 bắt đầu sóng dậy
Đầu tháng 5-2020, báo Le Monde tố các nhà khoa học chỉ trích GS Didier Raoult và một số bệnh viện thuộc Cơ quan Y tế công cộng - các bệnh viện Paris (AP-HP).
Ngày 5-5, Tổng thống Macron phát biểu trên truyền hình khẳng định ông tin tưởng chương trình Discovery, tính chất châu Âu của chương trình và phương pháp điều trị kết hợp hydroxychloroquine + azithromycine.
Bốn tiếng sau, kênh France 5 công bố hồ sơ giải thích chương trình Discovery không mang tính chất châu Âu và số bệnh nhân tham gia quá ít nên kết quả thử nghiệm không được công bố.
Đến ngày 6-5, điều trần trước Thượng viện, nhà khoa học Florence Ader giải thích đến nay chỉ có 2 bệnh nhân ngoài nước Pháp (ở Luxembourg) tham gia chương trình thay vì 2.400 bệnh nhân như cam kết và các nước châu Âu đang đắn đo về khả năng chi trả (5.000 euro mỗi bệnh nhân).
Hai ngày sau, TS Marie-Paule Kieny - giám đốc nghiên cứu của INSERM, lên truyền hình biện bạch chương trình Discovery chỉ gặp "vài trục trặc về thông tin" với các nước châu Âu mà thôi.
Báo France Soir kết luận trong thời gian tới chỉ có hai giải pháp:
- Nếu liệu pháp kép hydroxychloroquine + azithromycine của GS Didier Raoult không hiệu quả, INSERM và các phương pháp điều trị trong khuôn khổ chương trình Discovery sẽ thắng thế.
- Nếu liệu pháp kép hiệu quả, INSERM sẽ mất uy tín và có thể sẽ xảy ra "động đất chính trị" vì số người tử vong trong dịch COVID-19 ở Pháp quá nhiều.
HOÀNG DUY LONG (TTO)
