Nhà toán học 37 tuổi người Iran Maryam Mirzakhani đã trở thành người phụ nữ đầu tiên nhận huy chương Fields, giải thưởng toán học danh giá nhất thế giới được mệnh danh là “Nobel toán học”.
 |
| Nhà toán học Maryam Mirzakhani tại buổi trao thưởng ở Seoul. |
“Đây là một vinh dự lớn. Tôi sẽ rất hạnh phúc nếu điều này tạo động lực cho các nhà khoa học và nhà toán học nữ - trang web Trường Stanford dẫn lời giáo sư toán học Mirzakhani - Tôi tin chắc sẽ còn có nhiều phụ nữ đoạt các giải thưởng tương tự trong tương lai”.
| Giải thưởng trị giá 15.000 đôla Canada Giải thưởng Fields được trao lần đầu vào năm 1936 ở Oslo (Na Uy) và lần thứ hai vào năm 1950 ở Cambridge (Anh). Sự gián đoạn do chiến tranh khiến giải thưởng bốn năm một lần này đến nay chỉ mới trao được cho 56 người. Ban đầu giải thưởng mỗi lần chỉ trao cho hai người, từ năm 1966 mới quyết định tăng lên bốn. Nhà toán học người Canada John Charles Fields, người đã để lại tài sản lập giải thưởng, từng đề nghị lập ra một giải thưởng nhằm ghi nhận những công trình vừa kiệt xuất vừa có nhiều hứa hẹn phát triển trong tương lai, và chỉ được trao cho những nhà toán học không quá 40 tuổi vào năm họp đại hội toán học. Năm 2010, giáo sư Ngô Bảo Châu là người Việt đầu tiên được trao giải này. Đến nay người trẻ tuổi nhất được nhận huy chương Fields là nhà toán học Pháp Jean - Pierre Serre, người nhận giải thưởng lúc 27 tuổi vào năm 1954. Người nhận giải thưởng, ngoài tấm huy chương Fields sẽ được nhận khoản tiền 15.000 đôla Canada (khoảng 13.700 USD). |
Hội đồng toán học quốc tế (ICM), khai mạc ngày 13-8 tại Seoul (Hàn Quốc), vinh danh Mirzakhani vì những đóng góp độc đáo trong lĩnh vực hình học.
“Mirzakhani thông thạo toán học và văn hóa toán học trong một phạm vi rộng. Cô là hiện thân của sự kết hợp hiếm hoi về khả năng kỹ thuật tối ưu, hoài bão lớn, tầm nhìn sâu và sự hăng say tìm hiểu” - AFP dẫn thông cáo của ICM cho biết.
Giáo sư Mirzakhani, chuyên gia nghiên cứu hình học về hình dạng khác thường, đã tìm ra phương pháp mới giúp tính toán khối lượng, thể tích của những đồ vật có hình thể cong, ví dụ yên ngựa. Mặc dù công trình nghiên cứu của giáo sư Mirzakhani được xem là “toán học thuần túy” thiên về lý thuyết, nhưng nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với vật lý và lý thuyết trường lượng tử.
Mirzakhani vinh dự nhận huy chương Fields từ tay Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye. “Tôi chúc mừng những người thắng cuộc, và đặc biệt tuyên dương cô Maryam Mirzakhani, người đã trở thành phụ nữ đầu tiên đoạt giải thưởng Fields bằng chính nỗ lực và đam mê của mình” - bà Park, nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc, phát biểu.
Mirzakhani sinh ra và lớn lên tại Tehran (Iran). Cô lấy bằng tiến sĩ ở Đại học Harvard (Mỹ) năm 2004 và hiện là giáo sư toán tại Đại học Stanford (bang California). Cô đang sống tại Mỹ cùng chồng và con gái 3 tuổi.
Giới toán học biết đến Mirzakhani khi cô còn là một thiếu niên đoạt huy chương vàng Olympic toán quốc tế trong hai năm 1994 và 1995. Cô từng đoạt nhiều giải thưởng khác nhau như Giải thưởng Blumenthal năm 2009 vì sự tiến bộ trong nghiên cứu toán học, Giải thưởng Satter 2013 của Hiệp hội Toán học Mỹ.
Ba chủ nhân còn lại của huy chương Fields năm 2014 là nhà toán học Artur Avila (Pháp gốc Brazil); giáo sư Manjul Bhargava, người Mỹ gốc Canada đang giảng dạy tại Đại học Princeton (bang New Jersey, Mỹ) và giáo sư người Áo Martin Hairer (Đại học Warwick, Anh).
Theo tuoitre
