Việc nhà khoa học hàng đầu Iran bị giết hại trong một cuộc phục kích gần thủ đô Tehran hôm 27-11 có thể kích động cuộc đối đầu giữa Iran và các nước đối thủ trong những tuần cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump.
Cái chết của nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh, người đã qua đời tại bệnh viện sau khi những kẻ ám sát có vũ trang dùng súng bắn chết ông trong xe hơi, cũng sẽ làm phức tạp thêm bất kỳ nỗ lực nào của ông Joe Biden nhằm hồi sinh di sản của chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama.
Iran cũng lên tiếng cáo buộc Israel ám sát chuyên gia hạt nhân hàng đầu của nước này trong khi ám chỉ vụ sát hại xảy ra là do việc ông Trump sắp rời Nhà Trắng. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Javad Zarif đã viết trên Twitter về "những dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy vai trò của Israel".
Tướng Hossein Dehghan, cố vấn quân sự của Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, tuyên bố sẽ tung đòn sấm sét vào những kẻ gây ra vụ việc. Viên tướng này cũng khẳng định Israel đã cố tình sát hại ông Fakhrizadeh để kích hoạt một cuộc chiến giữa Mỹ và Iran trong những ngày còn lại của nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump.
 |
| Nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh. Ảnh: Reuters |
Theo hãng tin Reuters, Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp với các chỉ huy quân đội cấp cao. Trong khi đó, Israel, Nhà Trắng, Lầu Năm Góc, Bộ Ngoại giao Mỹ và Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) cũng như nhóm chuyển giao quyền lực của ông Biden cũng từ chối bình luận về vụ việc.
Ông Trump đã rút Mỹ khỏi một thỏa thuận đạt được dưới thời ông Obama về việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran để đổi lấy sự hạn chế chương trình hạt nhân của nước này. Ông Biden, người được truyền thông dự đoán đắc cử, từng khẳng định ông sẽ đặt mục tiêu khôi phục thỏa thuận đó dù nhiều nhà phân tích cho rằng đây sẽ là điều thách thức.
Ông Robert Malley, cựu cố vấn về vấn đề Iran cho ông Obama và là cố vấn không chính thức cho nhóm của ông Biden, cho biết vụ sát hại ông Fakhrizadeh nằm trong loạt diễn biến trong những tuần cuối cùng của ông Trump dường như nhằm khiến ông Biden khó tái tương tác với Iran hơn.
Cố vấn này nhận định: "Một mục tiêu đơn giản là gây thiệt hại cho Iran về mặt kinh tế và chương trình hạt nhân nhiều nhất có thể và mục đích khác có thể làm phức tạp khả năng của ông Biden trong việc nối lại hoạt động ngoại giao và thỏa thuận hạt nhân". Tuy nhiên, ông Malley cho biết ông sẽ không suy đoán ai đứng sau vụ sát hại hôm 27-11.
Một quan chức Mỹ trong tháng này xác nhận việc ông Trump từng yêu cầu các trợ lý quân sự lên kế hoạch cho một cuộc tấn công tiềm năng nhằm vào Iran. Hồi tháng 1, ông Trump đã ra lệnh không kích ở Baghdad, giết chết ông Qassem Soleimani, chỉ huy quân sự quyền lực nhất của Iran. Iran đã trả đũa bằng cách bắn tên lửa vào một căn cứ của Mỹ ở Iraq.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi kiềm chế để tránh leo thang căng thẳng sau vụ hôm 27-11. Ông Michael Mulroy, một quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc, cho rằng việc giết hại ông Fakhrizadeh sẽ đẩy lùi chương trình hạt nhân của Iran và mức độ cảnh báo cần được nâng lên ở các quốc gia mà Iran có thể trả đũa.
Ông Sheikh Naim Qassem, phó thủ lĩnh phong trào Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Lebanon, đã đổ lỗi "cuộc tấn công kinh khủng" cho "những kẻ được Mỹ và Israel tài trợ" và cho rằng Iran chuẩn bị trả đũa.
Trong những tháng cuối cùng trong nhiệm kỳ Tổng thống Trump, Israel đã ký thỏa thuận hòa bình với các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh có chung thái độ thù địch với Iran.
Theo Xuân Mai (NLĐO)
