Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây ân xá cho hàng loạt đồng minh và các nhân vật thân cận, bàn về khả năng ra lệnh thiết quân luật để đảo ngược kết quả bầu cử. Vậy ông Trump có khả năng hay không?
 |
| Không ai biết rõ ông Trump có thể làm gì trong những ngày cuối nhiệm kỳ. |
Nhắc đến khả năng ông Trump ra lệnh thiết quân luật, Rachel Kleinfeld, chuyên gia an ninh quốc gia tại Carnegie Endowment for International Peace, nói: “Đây thực sự là điều nguy hiểm, không thể coi những hành động vượt ra ngoài khuôn khổ pháp luật là chuyện bình thường, đe dọa đến nền dân chủ”.
Washington Post phân tích, ông Trump có thể muốn ra lệnh thiết quân luật để huy động quân đội can thiệp.
Người dân sẽ bị hạn chế không được ra ngoài và quân đội có thể giám sát cuộc bầu cử lại ở các bang mà ông Trump cho rằng có gian lận bầu cử. Quân đội cũng có thể ngăn các thành viên Quốc hội Mỹ khóa mới tới phiên họp đầu tiên vào ngày 6.1.2021.
“Đó không đơn thuần là chuyện thiết quân luật, ông Trump phải ra lệnh đình chỉ Hiến pháp. Nếu điều đó xảy ra, nó không khác gì một cuộc đảo chính”, chuyên gia Kleinfeld nói.
Ông Trump cũng cần sự ủng hộ của các tướng lĩnh Mỹ. Các lãnh đạo quân đội Mỹ đã khẳng định không tán thành ý tưởng này. Quân đội Mỹ cũng sẽ phải lựa chọn công nhận ông Joe Biden là Tổng thống Mỹ hợp pháp vào ngày 20.1, nếu ông Trump cương quyết không từ bỏ quyền lực.
Ngoài mệnh lệnh thiết quân luật, ông Trump có thể kích hoạt Đạo luật chống bạo động (Insurrection Act), để buộc quân đội phải hành động. Nhưng ở thời điểm hiện tại, không có tình trạng khẩn cấp nào khiến quân đội Mỹ phải xuất hiện trên đường phố.
Ông Trump có thể thúc đẩy biểu tình trên toàn quốc vào ngày 6.1, ngày Quốc hội Mỹ chứng nhận kết quả bỏ phiếu đại cử tri, công nhận chiến thắng của ông Biden. Nhưng không có gì đảm bảo ông Trump có thể xoay chuyển cục diện theo ý muốn của mình, theo Washington Post.
Về quyền hạn ân xá của Tổng thống Mỹ, ông Trump hoàn toàn có quyền ân xá cho các thành viên trong gia đình mà không vi phạm quy định pháp luật, theo Reuters.
Người được hưởng quyền ân xá không nhất thiết phải là người đã bị kết án. Quyết định ân xá sẽ chấm dứt cuộc điều tra hay những nghi ngờ về hành động sai trái của người được hưởng quyền ân xá.
Ông Trump không bị hạn chế quyền ân xá dù quyết định này chỉ có hiệu lực trên phạm vi liên bang. Chính quyền các tiểu bang vẫn có thể mở cuộc điều tra các cá nhân đã được ông Trump ân xá.
Về vấn đề ông Trump có thể tự ân xá cho chính bản thân hay không, Hiến pháp Mỹ không có quy định cụ thể. Nhưng ông Trump ký quyết định ân xá cho chính bản thân sẽ được coi là hành động ảnh hưởng đến uy tín của chính bản thân, theo Reuters.
Theo ĐĂNG NGUYỄN (tổng hợp/Dân Việt)
