Ví như việc Bộ Tài chính kiên quyết không sửa thuế thu nhập cá nhân vì chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động dưới 20% so với lần thay đổi gần nhất theo quy định hiện hành. Nhưng đơn vị kiến nghị là Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM cũng nêu rất rõ "điều chỉnh giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội hiện nay". Nghĩa là luật đã lỗi thời, đã lạc hậu so với thời cuộc thì phải điều chỉnh chứ không thể "vin" vào luật để giữ nguyên các ngưỡng thuế không hợp lý mà cũng chẳng hợp tình như vậy. Vậy không hợp lý hợp tình ở chỗ nào? Đơn cử mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/người/tháng là không đủ chi tiêu cho con cái hay cha mẹ, nhất là ở các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội.
Ngay cơ sở của mức 4,4 triệu theo các nhà làm chính sách khi đó là mức chi tiêu tối thiểu cho một đứa con hay cha/mẹ già chỉ bằng 40% so với người làm công ăn lương bình thường. Tuy nhiên, mỗi chúng ta đều biết rất khó, nếu không muốn nói là không thể, chi tiêu cho con cái hay cha mẹ chỉ bằng 40% mức chi tiêu cho bản thân. Thậm chí với nhiều gia đình, tiền nuôi con ăn học, chăm sóc bố mẹ lớn tuổi với chi phí y tế phát sinh còn nhiều hơn người đi làm. Nên có thể nói ngưỡng 4,4 triệu đồng và cơ sở của ngưỡng này đều quá lạc hậu. Cái lạc hậu tiếp theo là so mặt bằng giá cả. Chúng ta đều biết luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) ban hành từ năm 2007, có hiệu lực từ năm 2009. Đến nay sau 15 năm, mức giảm trừ gia cảnh mới được điều chỉnh 2 lần vào năm 2013 và 2020. Trong 15 năm ấy, giá cả đã tăng biết bao nhiêu lần, lương tối thiểu cũng được tăng nhiều lần. Đặc biệt từ vài năm qua, do dịch bệnh Covid-19, do đứt gãy chuỗi cung ứng trên thế giới nên mặt bằng giá cả đã tăng rất mạnh. Thế nhưng điều chỉnh thuế TNCN thì lúc nào cũng trì hoãn, ì ạch.
Tương tự, giải thích về tình trạng chậm hoàn thuế giá trị gia tăng mới đây, lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng nguyên nhân là do một số quy định liên quan về thẩm quyền quyết định hoàn thuế khiến thời gian giải quyết hồ sơ kéo dài. Thế nhưng bao năm qua, bao hội nghị, họp hành để tháo gỡ các vướng mắc về chậm hoàn thuế đều xuất phát từ việc xác minh hồ sơ hoàn thuế quá lâu, qua nhiều tầng nấc trung gian của cơ quan thuế.
Cứ vấn đề nằm một chỗ, lý giải lại ở một nơi, không biết vô tình hay cố ý nhưng hệ quả là các vướng mắc về thuế cứ kéo dài năm này qua năm khác. Trong khi lẽ ra phải nhìn thẳng vào bối cảnh, thực tế để tìm giải pháp tháo gỡ. Ngay cả luật không còn phù hợp thì phải chủ động đề xuất sửa, để chính sách thuế không chỉ đem lại nguồn thu chính cho ngân sách nhà nước mà còn có thể điều tiết hoạt động của nền kinh tế, nâng cao phúc lợi xã hội và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Tại thời điểm này, sau hơn 4 năm khó khăn liên tục và chúng ta vừa trải qua cơn bão Yagi tàn phá sức người sức của, thiết nghĩ thuế càng phải phát huy tính nhân văn, khoan sức dân, khoan sức doanh nghiệp thông qua việc điều chỉnh thuế TNCN cho hợp lý, hợp tình; hoàn thuế nhanh để doanh nghiệp có thêm vốn phục hồi trở lại.
Chứ đừng để khi nói đến chính sách thuế thì ai cũng lắc đầu: "Biết rồi, khổ lắm...".
Theo Nguyên Khanh (TNO)