Cuối năm 1953 đầu năm 1954, Pháp triển khai “Kế hoạch Nava” trên chiến trường Đông Dương, chuẩn bị mở cuộc hành quân Atlante đánh chiếm vùng tự do liên khu V. Để đối phó với tình hình đó, tháng 9-1953, Bộ Chính trị Trung ương Đảng họp bàn nhiệm vụ quân sự Đông-Xuân 1953-1954, chủ trương mở chiến dịch tiến công chiến lược bằng ba đòn tiến công lớn, trong đó có đòn tiến công giành lấy địa bàn chiến lược Tây Nguyên, phá âm mưu bình định miền Nam của địch. Tháng 11-1953, Bộ Chính trị và Tổng Quân ủy đã quyết định tập trung lực lượng gồm các Trung đoàn 96, 108, 803, Trung đoàn địa phương 120; Tiểu đoàn 30, Liên đội đặc công, Tiểu đoàn 40 chủ lực, Tiểu đoàn 59, Đại đội 11 cùng lực lượng vũ trang địa phương. Ngoài ra còn có sự hỗ trợ của một số đơn vị du kích và dân công, thanh niên xung phong.
Ở cuộc phản công Đông-Xuân 1953-1954, trên chiến trường Tây Nguyên và ở các tỉnh vùng tự do Liên khu V, quân và dân ta đã liên tục chiến đấu đến tháng thứ 7. Cùng với bộ đội cả nước, chúng ta đã bẻ gãy cuộc hành quân Atlante của thực dân Pháp. Trên chiến trường chính Bắc bộ, sau 56 ngày đêm chiến đấu gian khổ và anh dũng, quân dân ta đã tiêu diệt hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, bắt tướng Christian de Castries và toàn Ban tham mưu.
Đến trung tuần tháng 6-1954, do không được tiếp tế, chi viện kịp thời lại bị quân và dân Liên khu V liên tục công kích nên tình hình quân địch ở An Khê bị dồn vào thế nguy ngập, tinh thần ngụy quân, ngụy quyền sa sút. Bộ Tư lệnh Mặt trận nhận định: Địch sẽ rút khỏi An Khê. Nhiệm vụ tiêu diệt quân địch rút chạy trên đường 19 được giao cho Trung đoàn 96, ngay trong đêm 23-6-1954, kế hoạch đánh địch rút lui được triển khai.
Trong trận Đak Pơ ngày 24-6-1954, toàn bộ lực lượng Binh đoàn ứng chiến cơ động số 100 (GM 100) và các đơn vị khác của địch từ vùng An Khê rút về Pleiku theo đường 19, đã bị Trung đoàn 96, Trung đoàn 120 (chủ lực), Đại đội 54, 68 của tỉnh Gia Lai và bộ đội địa phương An Khê, Đặc khu Tân An, mai phục tiến công tiêu diệt hoàn toàn, trên 700 lính Âu Phi chết và bị thương, 1.200 tên khác bị bắt sống (trong đó có đại tá Barroux và toàn bộ Ban tham mưu binh đoàn), thu 375 xe các loại, trong đó có 229 xe còn nguyên và hư hỏng ít, 20 đại bác và trên 1.000 súng các loại. Ngoài ra, quân du kích và Nhân dân các xã Ya Hội, Yang Bắc, Ka Nak, An Tân... còn truy lùng tàn quân bắt thêm nhiều tên khác.
Trận đánh trên đường 19-Đak Pơ chỉ trong 7 giờ đồng hồ quân ta toàn thắng. Tuy vậy, để làm nên chiến thắng lẫy lừng này, 147 cán bộ, chiến sĩ thuộc Trung đoàn 96 và các đơn vị của ta đã anh dũng hy sinh.
Chiến thắng Đak Pơ là chiến công lớn nhất trên chiến trường Liên khu V, đứng hàng thứ hai sau chiến thắng Điện Biên Phủ, là trận đánh có quy mô, mang tầm vóc lịch sử và ý nghĩa chiến lược quan trọng của quân ta trong kháng chiến chống Pháp.
Chiến thắng này đã khai thông tuyến giao thông huyết mạch, góp phần tạo nên những chiến thắng oanh liệt khác ở vùng phía đông Gia Lai-Kon Tum, tạo thuận lợi cả về thế và lực để buộc Pháp phải ký Hiệp định Genève, sớm kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Nhân dân ta.
