Đây là vấn đề lớn, là đòi hỏi lớn nhằm phát huy sức mạnh nội sinh, giá trị văn hóa và con người, đáp ứng yêu cầu phát triển của TP HCM và đất nước.
Dân chủ về bản chất là quyền lực thuộc về nhân dân - nhân dân là chủ, nhân dân làm chủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Nước ta là một nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân vì dân là chủ. Người khái quát "Thực hành dân chủ là cái chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn".
Dân chủ gắn với kỷ cương là quan điểm nhất quán, xuyên suốt của Bác. Theo Người, một xã hội dân chủ phải đặt trong khuôn khổ của pháp luật. Dân chủ là mục tiêu, động lực phát triển đất nước, thực hiện tiến bộ xã hội, giải phóng con người. Hiến pháp, pháp luật là phương tiện, công cụ sắc bén bảo vệ vững chắc nền dân chủ, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, nhân dân.
Ý nghĩa sâu xa của thực hành dân chủ trong Đảng là phát huy tiềm năng sáng tạo, tạo sự đồng thuận, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Thực hành dân chủ trong Đảng là cơ sở, điều kiện để thực hành dân chủ trong xã hội. Dân chủ tập trung là nguyên tắc lớn của Đảng. Dân chủ càng rộng rãi, tập trung sẽ càng cao. Phát huy dân chủ trong Đảng sẽ bảo đảm cho việc xây dựng chủ trương và quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân, bảo đảm làm tốt công tác cán bộ, phát huy được trí tuệ, ý tưởng sáng tạo; tránh việc hợp thức hóa những quyết định duy ý chí, "lợi ích nhóm" không hợp lòng dân, tránh dân chủ hình thức, độc đoán, chuyên quyền.
Việc tiếp tục thể chế hóa các quyền tự do, dân chủ và hoàn thiện chính sách, pháp luật đang là vấn đề đặt ra. Tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã yêu cầu tổng rà soát hệ thống pháp luật để tìm ra vướng mắc, điểm nghẽn pháp lý, kích thích đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích nhân dân. Thực tiễn cho thấy nhiều văn bản pháp luật còn chung chung; văn bản dưới luật còn xung đột, "ôm" nhiều việc về trên, nặng xin - cho…, cần được phân cấp, phân quyền theo hướng cấp nào làm tốt nhất thì giao cấp đó.
TP HCM là nơi thực hiện mô hình chính quyền đô thị, không tổ chức HĐND ở tất cả quận và phường, càng đòi hỏi phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng và chính quyền. Chính quyền các cấp sẽ thực hiện tốt công tác tiếp công dân, tiếp xúc, đối thoại, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; giải quyết kịp thời, thỏa đáng khó khăn, vướng mắc của người dân; đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí và hành vi xâm phạm quyền làm chủ của nhân dân.
Học tập Bác, mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức TP HCM càng thấm nhuần lời dạy của Người - luôn nhớ mình là đầy tớ của dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, không ngừng phấn đấu, rèn luyện, nâng cao ý thức trách nhiệm, tinh thần cống hiến, chú trọng tính tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu trong thực hành dân chủ, tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương.
Phát huy dân chủ, bảo đảm kỷ cương, khơi dậy sức sáng tạo của nhân dân, nhất định TP HCM sẽ vượt qua khó khăn, thách thức, tạo nên dấu mốc đáng tự hào nhân kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.